Aalscholver zo lek als een mandje?

Aalscholvers zijn uniek in gedrag en in hun bouw. En met dat laatste bedoel ik dus dat hun verenkleed niet helemaal waterdicht is zoals bijvoorbeeld het verenkleed van een meerkoet. Na het vissen moeten de veren daarom goed drogen. Het lijkt onlogisch dat deze duikvogel niet helemaal waterdicht is zoals ook de jan van gent maar als je dan weet dat ze hierdoor supergoed onderwater kunnen zwemmen en jagen dan snap je dat wel.

aalscholver laat zijn veren drogen

Ze snijden als een warm mes door de boter bij wijze van spreken. 

Maar daar staat dan wel tegenover dat ze dus na elke duikpartij een tijdje moeten drogen en dan zie je ze met de vleugels wijd op een paal of boomtak zitten. Vaak mooie plaatjes en dat maakt het toch wel tot een bijzondere vogel. De aantallen aalscholvers nemen de laatste jaren weer wat af en dat tot vreugde van de binnenvissers die de aalscholver als een vervelende concurrent zien want vis eten dat kunnen ze als geen ander.

De aalscholver die bij Westkapelle een enorme paling had gevangen en die daar een eeuwigheid mee bezig was om hem door geslikt te krijgen staat nog op mijn netvlies gebrand. De paling van zeker 50 centimeter lang werd met veel moeite doorgeslikt en direct daarna kroop de paling weer uit de aalscholver om direct daarna opnieuw naar binnen gewerkt te worden. 

de paling is zeker 4 x uit de aalscholver 
gekropen, maart 2012 Westkapelle.

Dit kunstje werd keer op keer herhaald tot de aalscholver uiteindelijk de winnaar bleek. Het was geen smakelijke aanblik. Dit was dus een alleen jagende aalscholver maar dat doen ze ook weleens anders. 

Ze kunnen soms in enorme groepen samen jagen. Dat deden ze dus in de Eijerwaard in de Biesbosch waar de kreken door het dalende water steeds smaller werden en vol vis zaten. Het werd ze op die manier wel makkelijk gemaakt en gezamenlijk werden de vissen naar een hoek gedreven zodat de groep een makkelijk maal te pakken had. Dat synchroonzwemmen en samen jagen heb ik al eens vaker gezien. Ook op groot en diep water zoals bij Oude Tonge en in de Hardenhoek in de Biesbosch waar meer dan vijftig aalscholver samen in een

aalsholvers jagen samen
21 juni 2024 Volkerakmeer West

soort golfbewegeing van samen onder water en samen weer boven water door het water trok en zo de vis voor zich uitjoeg om als de tijd er voor was ze in een keer op te eten.. De vissen hebben nauwelijks kans om te ontsnappen en worden tot de laatste schub opgegeten.

Het zijn wat dat betreft in alle opzichten hele bijzondere vogels die ook nog eens een heel ander gedrag laten zien dan heel veel andere vogels. 

Wil je meer weten van deze onderwatervogel die niet waterdicht is, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/aalscholver

Geoorde fuut op diep water.

Afgelopen week zag ik weer eens een geoorde fuut en dat is geen alledaagse ontmoeting. Het gebeurt zomaar een of hooguit twee keer per maand dat ik ze ergens tegenkom. Meestal zie ik ze

geoorde fuut in winterkleed 18 sep 2024

bij Oude Tonge en ik zie ze in mindere mate in de Biesbosch. In de Biesbosch is het altijd een toevalstreffer en dan zie ik ze in gebiedjes die relatief "nieuw" zijn. 

Bijvoorbeeld een paar jaar geleden toen de Nieuwe Dordtse Biesbosch werd opgeleverd en een paar jaar later toen de Eijerwaard onderwater werd gezet. Ze houden wel van die ondiepe watertjes waar ook nog eens aardig wat begroeiing en beschutting te vinden is.

in volledig zomerkleed apr 2023

Het gekke is dat ze een tot twee jaar later daar niet meer terugkomen. Ze broeden dan in het begin in zo'n nieuw ontdekt gebiedje en komen in de jaren daarna daar niet meer terug en ik kan niet goed ontdekken wat er dan veranderd is aan zo'n gebiedje wat maakt dat het niet meer interessant is om te broeden. Als ik zo kijk wat ze in die nieuwe ontwikkelde natuur in het beginstadium steeds kwamen doen zou je bijna denken dat het pioniersvogel is.

Maar afgelopen week zag ik dus een geoorde fuut in een heel andere omgeving, namelijk het zeer diepe water van een spaarbekken in de Biesbosch waar drinkwater voor de randstad wordt gemaakt.

volledig winterkleed op 20 jan 2020
aan de Brouwersdam

Nu weet ik dat de geoorde futen in de winter vaak langs de kust verblijven en dan zijn ze bij de Brouwersdam ook wel eens te vinden. Ze zoeken dan wel het diepe water op maar broeden doen ze dus liever in ondiep en naar mijn idee vrij nieuwe ondiep water.

In de afgelopen jaren zijn dat dan steeds een paartje of zes geweest en dat moet je niet onderschatten want dat is dan ongeveer twee procent van de Nederlandse broedpopulatie. Nog eens twee procent is te vinden in de Asterdplas bij Breda waar ze alweer enkele jaren vaste broedvogels zijn. En dat roept dan bij mij vraagtekens op. Wel diep water en elk jaar terugkomen om te broeden wat is hier dan anders aan dan de Biesbosch waar we ze niet jaarlijks op dezelfde plekken terugzien? Die vraag is voor mij nog niet beantwoord.

De komende tijd is de kans om ze te zien het grootst aan de kust. Ze overwinteren deels daar en een deel trekt weg naar meer zuidelijke zeeën waar ze ook in de kustwateren blijven.

Wil je meer weten van deze pioniers fuut, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/geoorde-fuut

Wie is wie?

adulte geelpootmeeuw

Het zijn in de loop der jaren heel wat blogs geweest waarin ik de meeuwen op het podium heb gezet. En eerlijk gezegd valt er door mij niet zo verschrikkelijk veel over deze vogels te vertellen. Meeuwenkenners kunnen dat des te beter en die raken niet uitvertelt over deze "lastige" beesten. Het is binnen de vogelerlarij een aparte tak van sport waar ik mij maar voorzichtigjes aan waag. 

Ik blijf zogezegd een beetje aan de zijlijn staan en betreed het toernooiveld niet verder dan met de punten van mijn schoenen. Toch blijven ze mijn nieuwsgierigheid prikkelen.

adulte pontische meeuw

Het gaat vandaag dus niet over de "alledaagse" meeuwen zoals kok- en stormmeeuwen maar over de "gekke" meeuwen zoals pontische- en geelpootmeeuwen want die kom ik steeds vaker tegen. Met name in de Biesbosch zijn dit geen bijzonderheden meer en kun je ze daar zelfs het hele jaar tegenkomen in alle denkbare jaarkleden. En dat maakt mij dan toch steeds weer nieuwsgierig en probeer ik vast te stellen om welke soort in welk jaarkleed het gaat.

bijna volwassen pontische meeuw

Op de bovenstaande foto's staan dus twee verschillende soorten meeuwen waar het voor de determinatie om specifieke meeuwenkennis gaat. Bolle kop, platte kop, lange dunne snavel zonder uitgesproken gonyshoek, hoog op de poten en een langgerekt lichaam, gele poten, rode oogring en dan maar niet over het verschillende verenkleed te spreken. De handpennen aangeduid met P10,9,8 etc. kunnen per soort ook weer verschillen en ga zomaar door. En bij deze reeks beschreven kenmerken hoort dan wel het volwassen of adulte verenkleed. 

juveniele pontische meeuw

In de lange weg naar het adulte verenkleed maken de beide meeuwensoorten een lange weg van makkelijk 4 jaar door waarin jaarlijks steeds andere onvolwassen kleden de revue passeren. Ik geef voorlopig nog niet op en blijf de specifieke soortkenmerken onder de knie te krijgen. Ik sluit af met een juveniele pontische meeuw waar je al een paar van die specifieke kenmerken ziet ontstaan. Hoog op de poten, langgerekt lichaam, vrij plat voorhoofd en een relatief lange snavel. Bij elkaar opgeteld laat dat in de soortentrechter tot een pontische meeuw samenkomen.

Wil je meer weten van deze buitencategorie vogels, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/blog/lezen/het-herkennen-van-meeuwen

Bruine kiekendieven.

tweede kalenderjaar

De jonge bruine kiekendieven zijn inmiddels groot genoeg om zelf hun kostje bij elkaar te scharrelen en dat doen ze dan ook. Ik zag de afgelopen week in de Noordwaard steeds vier a vijf bruine kiekendieven jagen. Het lijken allemaal vrouwtjes maar dat is natuurlijk niet zo. Jonge bruine kiekendieven lijken in hun eerste jaar sterk op hun moeder ook al zijn het mannetjes. De vrouwtjes zijn als je goed kijkt, anders getekend en gekleurd dan de jonge exemplaren.

De kiek hiernaast heeft nog juveniele kenmerken maar heeft ook al flink wat sleet op zijn veren. De lichte veertoppen aan de handdekveren doet denken aan een juveniel maar de ontstane sleet op de handpennen laat zien dat het een tweede kalenderjaar vogel is. Mocht je daar anders over denken, laat het mij weten.

mannetje bruine kiek

De mannetjes zijn al vertrokken of gaan nog weg. Bruine kiekendieven overwinteren ook in het zuiden maar er blijven steeds vaker overwinterende vrouwtjes hier. Met name in de Biesbosch kom je ze in de winter nog wel eens tegen. Het zijn geen grote aantallen van vijf tot tien vogels, zoals je die nu tegen kunt komen maar een stuk of twee lukt in de winter nog wel.

Mannetjes zijn dan volledig afwezig en hun plek wordt dan opgevuld door blauwe kiekendieven. Manntjes blauwe kieken zijn altijd zeldzaam maar vrouwtjes zijn toch wel wat makkelijker te vinden.

een wat oudere uitgekleurde man

Mannetjes bruine kiekendieven lijken helemaal niet op mannetjes blauwe kiekendieven die asgrijs zijn met zwarte handpennen. 

De bruine kiek man hiernaast heeft alle adult kenmerken zoals de grijze stuit of bovenstaartveren, de lichte onderveren en de buik en borst die sterk getekend en een lichte ondergrond hebben. De handpennen zijn donker en hij heeft een drie kleurige bovenkant van bruin, witgrijs en zwarte veren. Heel herkenbaar maar niet altijd zo duidelijk zichtbaar.

Wil je meer weten van al die mooie verenkleden, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/bruine-kiekendief

Verdwaalde eiders?

eerste kalenderjaar vrouwtjes eiders, 18 sep

Heel soms maak je in de Biesbosch iets geheel onverwachts mee en dat was afgelopen woensdag ook het geval. Tijdens een grote vogelinventarisatie ronde in de Biesbosch zagen we een groepje van zeven eidereenden op het water van een spaarbekken drijven.

Eidereenden zijn vogels die op zoutwater leven en eigenlijk alleen maar aan de kust voorkomen. Heel af en toe komt een eider landinwaarts en dan gaat het meestal om een enkel individu. Heel lang geleden gebeurde dat in de Biesbosch ook weleens dat daar een eider werd gezien maar dat waren en dat zijn het trouwens nog steeds zeldzaamheidjes. En heel erg lang geleden werd bij de Moerdijkbrug nog weleens een eider door jagers uit de lucht geschoten. Kijk, dat waren nog eens tijden. 

opgevlogen en na een rondje weer geland

In de tachtiger jaren van de vorige eeuw vlogen een keer 16 exemplaren over de Merwede bij Dordrecht en in de jaren daarna werd weleens een los exemplaar in de Biesbosch waarge- nomen. Dat geeft dus wel aan hoe zeldzaam het is om deze groep zeevogel in de Biesbosch te zien. 

Maar er zijn best veel zeevogels die de Biesbosch met enige regelmaat aandoen. Denk bijvoorbeeld maar een aan de roodkeelduiker, parelduiker, zwarte zee eend en middelste zaagbek die de spaarbekkens en rivieren ook weten te vinden.

Niet heel gek als je de kaart van Nederland eens goed bekijkt want dan zie je dat de Zeeuwse zeearmen tot aan West-Brabant doorlopen en een verbinding via het Hollandsdiep met de Biesbosch hadden. De Delta werken hebben een knip tussen zout en zoet gemaakt en eb en vloed is grotendeels verdwenen. We hebben in de Biesbosch nog een gemiddeld tij van om en nabij een centimeter of 25-30. Deze eiders zijn allemaal eerste kalenderjaar vrouwtjes. Dat is goed te zien aan het lichte oksel en witte baan op onderkant van de armpennen. 

Verder is de vogel egaal bruin met een wat lichtere kopstreep naar de snavelbasis toe. 

Een prachtige vogel in een prachtig gebied maak je niet alle dagen mee en is er weer een om in te lijsten. We zitten nu in een periode van het jaar waar je van alles kunt verwachten. Veel vogels zijn op trek en de aantallen zijn enorm wan heel veel koppels hebben jongen en die gaan ook allemaal de lucht in. Ga naar buiten en kijk omhoog.

Wil je meer weten van deze hele bijzondere Biesbosch bezoeker, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/eider

Visarenden luchtshow.

volwassen visarend 16 sep 2024

Het beloofde gisteren een prqchtige nazomerdag te worden maar de start leek er niet op. Het was grijs en fris en het zou nog tot aan de middag duren voordat de zon uit volle kracht zou gaan schijnen. Het was het wachten waard en in tussentijd voeren we met de boot van Staatsbosbeheer door de Biesbosch steeds verder westwaarts richting het Hollands Diep. In tussentijd inventariseerden we alle aanwezige watervogels. Dit is een maandelijkse telling die het hele jaar wordt gedaan.

Ik wil een vogelsoort die gedurende de dag steeds wel ergens een keer opdook, de visarend er uitlichten. Op dit moment verblijven heel wat visarenden in de Biesbosch want de trek naar het zuiden is in volle gang en dan is de visrijke Biesbosch een prima pleisterplaats om aan te sterken. Deze visarenden komen waarschijnlijk uit Scandinavië en de vogels die we die dag zagen waren ongeringd. De visarenden die in de Biesbosch zijn geboren, zijn allemaal geringd.

en weer een prachtig overvliegend exemplaar 

In totaal zagen we zeven visarenden overvliegen, vissen of gewoon op een tak zitten en er zullen er vast nog meer in de Biesbosch rondhangen. Overigens in diezelfde Biesbosch verblijven momenteel ook nog eens tussen de tien en vijftien zeearenden. Dat geeft wel aan hoe visrijk dit uitgestrekte natuurgebied is. 

De Biesbosch is ook de bakermat van de Nederlandse visarenden populatie. Het was in dit uitgestrekte natuurgebied waar de visarend voor het eerst is gaan broeden. Inmiddels broeden hier al drie koppels visarenden en verbleef dit jaar een vierde koppel in de Biesbosch wat niet tot broeden is gekomen. Wie weet dat het volgend jaar wel lukt? 

visarend met een malse baars

Inmiddels broeden ook al twee koppels succesvol elders in Nederland. De Biesbosch visarenden broeden bijna allemaal in de hoogspanningsmasten die in de Biesbosch staan. In het verleden begon het eerste visarendenkoppel nog enthousiast in een grote dode wilg maar dat hout rot zo snel weg en weegt het nest zo zwaar dat de boom het al na twee jaar begaf. Het tweede boomnest is na een succesvol jaar verlaten en wordt niet meer gebruikt door visarenden. Het nest was gekraakt door Canadese ganzen en ging het legsel verloren door predatie van een marter. Het is dus misschien maar goed dat dit nest niet meer wordt gebruikt.

Huis ter Heide 7 sep jl..

Deze weken zijn topweken om visarenden te spotten en daarvoor hoef je niet alleen naar de Biesbosch. Je kunt ze ook op andere plekken tegenkomen waar flinke waterpartijen zijn. Afgelopen week zag ik bijvoorbeeld nog een vissende visarend bij een ven in het natuurgebied Huis ter Heide. De grootste kans om een visarend te spotten heb je als naar buiten gaat en regelmatig omhoog kijkt. Gisteren is mij dat maar liefst zeven keer gelukt maar dan moet ik er ook bij zeggen dat ik wel in de visarenden hotspot van ons land, het Nationaal Park de Biesbosch was.

 

Wil je meer weten van deze prachtige vliegende visser, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/visarend

Ook lepelaars klaar voor vertrek.

Even een rondje vliegen om de spieren los te houden.

In de Biesbosch en dan met name in de Noordwaard zie je op steeds meer plekken grote groepen lepelaars bij elkaar staan. Ze rusten uit, eten wat en vliegen een klein stukje. Alles om sterk genoeg aan de trek naar het zuiden te beginnen. Het is bijna zover en dan zijn ze weg net als de koereigers die ook op punt van vertrekken staan. Ik zie beide groepen in dezelfde polders bij elkaar in de buurt staan. Bij elkaar opgeteld zijn het makkelijk 200 tot 250 lepelaars en ik kan mij herinneren dat zo'n tien jaar geleden de groep makkelijk 400 exemplaren groot was. Heel wat meer dan nu terwijl ik het idee dat het helemaal niet zo slecht met deze soort gaat.

de onderste lepelaar is een jong

Sterker nog, ik zie regelmatig een jonge lepelaar in de groep zitten. Dus er wordt ergens ook nog succesvol gebroed alleen weet ik niet of de aanwas groot genoeg is om de groep te laten groeien. Een jonge lepelaar heeft een lichtgekleurde snavel en de handpennen zijn zwart terwijl die bij een volwassen exemplaar helemaal wit zijn en de snavel is zwart en aan het uiteinde geel. De lepelaar broedt niet in de Noordwaard en is hier alleen buiten het broedseizoen te zien. De dichtstbijzijnde broedplaats is volgens mij de Sassenplaat in het Hollands Diep maar er kan ook best nog wel ergens anders een broedplaats zijn.

Het zijn trouwens geen langeafstandstrekkers, lepelaars doen het rustig aan en vliegen zuidwaarts van het ene moerasgebied naar het andere. Uiteindelijk arriveren ze dan in Afrika waar ze overwinteren. De komende paar weken gaat het dan gebeuren en zijn op een keer weg uit de Noordwaard en is het voor mij weer wachten tot het voorjaar om ze weer te zien.

Hier in de Noordwaard zie ik de lepelaars vaak in de buurt van de grote- en kleine zilverreigers foerageren in de ondiepe delen van de polders. Met name de Eijerwaard en de Hardenhoek zijn echte lepelaar pleisterplaatsen. Het valt dan pas op hoe klein ze eigenlijk zijn of hoe groot een grote zilverreiger is. Het waterpeil van de Eijerwaard is verlaagd in verband met geplande werkzaamheden. Het water staat nu alleen nog inde stroomgeulen en daar zit het vol met vis en andere kleine waterdiertjes en daar zeven de lepelaars met gemak een maaltje bij elkaar. Een tip van mij is om de komende week of twee weken naar de Noordwaard te gaan. Je heb nu nog de kans om mooie groepen lepelaars te bekijken. En anders moet je weer wachten tot volgend jaar,

Wil je meer weten van deze exotisch uitziende vogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/lepelaar

Soort bij soort.

alleen maar grote zilverreigers(en 'n blauwe)

Hoe het werkt weet ik niet en waarom het zo gebeurd weet ik ook niet maar de reigers in de Biesbosch gaan in de Eijerwaard als soort bij elkaar zitten. Niks gemengd, alhoewel de blauwe reigers zich wel aardig mengen onder de overige familieleden. Maar de rest moet daar niets van weten. Misschien omdat ze verder allemaal wit zijn en voor verwarring kan zorgen. De kleine zilverreigers bij de kleine zilverreigers, de grote zilverreigers bij de grote zilverreigers en ook de koereigers zaten braaf bij elkaar. De blauwe reigers scharrelen daar dan weer tussendoor.

alleen maar kleine zilverreigers

Ik vond het heel apart om deze strikte scheiding der reigers zo te zien. Van elke reigersoort zaten steeds ruim twintig exemplaren redelijk dicht bij elkaar. In totaal zag ik in de Eijerwaard bijna honderd reigers zitten. Ik snap trouwens wel waarom ze allemaal in de Eijerwaard zitten want het waterpeil is daar nu zo ver gezakt dat alleen nog maar in de geulen water staat. En in die geulen zwemmen heel erg veel kleine visjes rond want in de Eijerwaard zijn daar in het voorjaar gruwelijk veel jonge visjes geboren. 

alleen maar koereigers

Voor de viseters is dit het paradijs maar voor de vissen is dit een hel want ze kunnen er ook niet uit. Het water loopt hier niet vrij in en uit en wordt alleen door middel van kleine watermolentjes heen en weer gemalen. Dit najaar gaat hier qua waterpeil niets meer gebeuren en is het wachten tot het winter wordt want dan laat SBB de boel weer vollopen en kan ik daar weer genieten van duizenden watervogels.

De aantallen koereigers stijgen de komende weken naar ongekende aantallen. 

de koereigers bleven maar komen

Ze slapen dan ergens in de Noordwaard totdat ze het genoeg vinden en naar het zuiden vliegen. De najaarstrek van deze vogels begint over een paar weken en dan is de club om en nabij de 80-90 exemplaren groot. Ongekende aantallen voor Nederland want nog niet zo heel lange geleden was een koereiger nog een bezienswaardigheid.

De grote zilverreigers zijn de enige reigers die in grote groepen hier overwinteren en als we weer eens een goede strenge winter krijgen kunnen de aantallen grote zilvers enorm oplopen en dan denk ik weer even terug aan zo'n 15 jaar geleden toen hier dik 800 grote zilvers bij elkaar zaten te vernikkelen van de kou. Spectaculair om te zien maar ik ben bang dat we dat soort winters niet meer krijgen. Daarom geniet ik nu op een andere manier van de vele reigers in de Biesbosch. Weliswaar soort bij soort alsof er in de reigerwereld een soort apartheid bestaat.

Kleine klapekster gespot.

kleine klapekster, zaterdag 7 sept.

Het gebeurt niet vaak dat een hele zeldzame vogel hier in de buurt neerstrijkt. Meestal is de Biesbosch de dichtstbijzijnde plek waar dat een paar keer per jaar gebeurd maar dat is natuurlijk ook niet zo gek. Het is een van onze grootste natuurgebieden en dat heeft altijd wel een aantrekkingskracht op overtrekkende vogels. En nu dus een keer dichtbij en niet in de Biesbosch maar in Huis ter Heide bij de Moer. Een mooi natuurgebiedje tussen de Moer en Tilburg en voor mij net iets meer dan een kwartiertje rijden. 

Hier streek afgelopen vrijdag een hele zeldzame kleine klapekster neer en de ontdekker was in de veronderstelling dat het om een "gewone" klapekster ging en ik kan dat heel goed snappen want ze lijken sprekend op elkaar. 

Kleine klapekster(boven), klapekster(onder)

Pas als je ze naast elkaar ziet dan zie je de verschillen goed. Een dag later besloot ik toch maar even te gaan kijken. Het was vroeg en ik nam de gok dat hij in het gebied overnacht had. Hij zat achterin het gebied en er was een wandeling van drie kwartier voor nodig om op de plek te komen waar hij de vorige dag tot laat nog was gezien. 

Op de bewuste plek waren nog twee vogelaars aan het zoeken en hadden hem ook nog niet gezien. We liepen samen langzaam door het gebied en speurden elke braamstruik en kleine berkjes af totdat hij plotseling pontificaal bovenop een klein struikje vol in het zicht zat. En inderdaad, het is op het eerste gezicht een gewone klapekster en pas als je wat betere kijkt zie je dat hij beduidend kleiner is, oogt gedrongen en is wat bonter van kleur dan een gewone klapekster.

op gepaste afstand is de vogel op zijn gemak

Dit vogeltje leeft in Zuid-Europa en zo verder oostwaarts richting Azië en het gekke is dat dit beestje in deze tijd normaal gesproken zuidwaarts moet vliegen want overwinteren doen ze in Afrika. Waarom deze kleine klapekster noordwaarts is gevlogen weet ik niet. Of zijn GPS werkt niet goed of hij is ondernemend en nieuwsgierig. Doorgeschoten door een krachtige wind kan ik mij niet voorstellen want dan zou de vogel wel heel lang een sterke rugwind gehad moeten hebben.

Deze kleine klapekster voelde zich volledig op zijn gemak en  zolang wij maar op een gepaste afstand bleven, trok hij zich niets van ons aan. Dat veranderde toen en half uur later meerdere vogelaars en fotografen op de plek kwamen . Met name de fotografen wilden zo dicht mogelijk bij de vogel komen waardoor hij langzaamaan steeds verder vloog. Heel jammer en voor mij het signaal om naar huis te gaan. Weer een mooie herinnering rijker temeer ook omdat we de vogel nog zelf moesten zoeken.

Als je meer wil weten van deze kleine struikrover, klik dan op de link;

https://www.dutchbirding.nl/klauwieren/735/kleine_klapeksters_in_nederland

Purperreiger tussenstop.

zaterdagochtend purperreiger in de slootkant

Vogels in de Oranjepolder heet dit blog en ik ben daarmee begonnen omdat er genoeg te vertellen was over de vogels in dit kleine poldertje ten noorden van Oosterhout. Maar jaren later was elke vogel toch minstens een keer aan od geweest en kwamen ook vogels buiten de Oranjepolder ter sprake. De Biesbosch, Zeeland, Texel en af en toe ook het buitenland waren de gebieden waar ik ook mooie vogels zag en hier beschreef.

Maar afgelopen weekend zag ik een nieuwe soort voor de Oranjepolder en die is zeker de moeite waard om wat extra aandacht te geven. 

Het was namelijk een purperreiger en die zijn vrij zeldzaam en al helemaal voor deze polder. Dat de vogel hier tijdelijk is neergestreken is niet gek want we zitten middenin de vogeltrek van de purpers. Afgelopen vrijdag trokken op een avond meer dan 200 purperreigers naar het zuiden en passeerden rond 19.00 uur de Biesbosch.

de opgevlogen purperreiger

Het zou dus zomaar kunnen dat vrijdagavond deze purperreiger net voorbij de Biesbosch hier is geland en nog een paar dagen van de Hollandse polders wil genieten. Purperreigers zijn iets kleiner dan de blauwe reigers en dat viel mij ook op want er stonden twee blauwe reigers bij hem in de buurt. Blauwe reigers zijn inmiddels niet schuw meer als je bij ze in de buurt komt en dat is met de purperreiger wel anders gesteld. Zodra die in de gaten heeft dat hij bekeken wordt, ook al is dat van een flinke afstand, vliegt hij op. Dat deed hij afgelopen zaterdag en zondag namelijk ook en vloog zo een stuk of vier weilanden verder.

Zondagochtend vroeg in de Oranjepolder

Maandagochtend was hij niet meer te vinden in de Oranjepolder en ik denk dat hij inmiddels een paar honderd kilometer verder is gevlogen want dat is zijn plan en doel. Ik heb daar in mijn blog van 31 augustus 2023 ook al over geschreven en heb in dat blog een groffe berekening gemaakt van de vlieg- of cruisesnelheid van deze reigers als ze naar Afrika onderweg zijn. Deze vogel heeft in ieder geval een lange en gevaarlijke weg voor de boeg en ik hoop hem volgend voorjaar weer te zien. Want het is een van de meer bijzondere soorten die je in een jaar in ons land tegen kunt komen.

Wil je meer weten van deze steeds zeldzamer wordende reiger, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/purperreiger

Steltlopers op trek.

groenpootruiter in winterkleed

Rond deze tijd arriveren veel steltlopers in ons land en dan met name in de Waddenzee. Ze maken hier een tussenstop om uit te rusten en op te vetten en als ze dan genoeg zijn aangesterkt vliegen ze door naar Afrika. In de Waddenzee verblijven deze weken honderdduizenden steltlopers en gelukkig druppelen er ook een aantal verder door naar de Delta en de naar de binnenlandse uitloper daarvan, de Noordwaard in de Biesbosch. De aantallen in de Biesbosch staan niet in verhouding tot de aantallen in de Waddenzee of Delta maar de verschillende soorten doen toch aardig mee en zijn een redelijke afspiegeling van wat langs de kust gebeurd.

Gisteren was ik aan de kust en heb daar al aanzienlijke aantallen steltlopers gezien. Met name wulpen en goudplevieren waren in grote getale aanwezig. Ook zilverplevieren, bontbekplevieren, kanoeten, zwarte ruiters en rosse grutto's waren te zien. Sommigen zijn nog in zomerkleed en

de witte stuit is zo goed zichtbaar

anderen waren al deels naar het winterkleed geruid. De groenpootruiters die her en der langs de kust in vrijwel elk ondiep watertje voorkomen, zijn allemaal al in het winterkleed. En dat terwijl bijvoorbeeld bonte strandlopers, steenlopers, rosse grutto's, kanoeten en zilver- en goudplevieren in een overgangskleed te zien zijn. 

Deels nog de zomerkleed kenmerken en deels de winterkleed kenmerken. De komende tijd verdwijnen die zomerkleed kenmerken en zijn de meeste stellopers grijs gekleurd, de een wat donkerder of lichter dan de ander.

groenpootruiter(l) met 2 tureluurs

De groenpootruiters zijn redelijk op zichzelf als je dat vergelijkt met bijvoorbeeld goudplevieren en rosse grutto's die elkaar juist opzoeken en in enorme groepen samenzijn. Soms opvliegend en dan zie je prachtige wolken door de lucht zwieren. Zeker de goudplevieren die altijd bij Kerkwerve verblijven kunnen voor een waar spektakel zorgen.

In het binnenland gaat het dan om kleinere groepen goudplevieren en rosse grutto's komen vrijwel nooit het binnenland in. De groenpootruiters doen dat wel en die zie je ook altijd in de Biesbosch. Nooit in grote groepen, altijd maar een klein aantal verspreid over de natte ondiepe polders. Met name de Eijerwaard is een goede plek om ze te spotten. De groenpootruiter is vrij donkergrijs op de vleugels en bovendekveren en heeft een witte buik en stuit. De kop is lichtgrijs en de snavel is iets opgewipt. En zoals de naam al zegt, zijn de poten (grijs)groen gekleurd.

Wil je meer weten van deze middelgrote steltloper, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/groenpootruiter

Tafeleend wel of niet geruid?

wilde eclips eenden

Tijdens de laatste watervogel inventarisatie in de Noordwaard, onderdeel van de Biesbosch telde ik een paar duizend krakeenden die vrijwel allemaal in hun eclipskleed of overgangskleed zaten. Een lastige periode van rui waarbij het vliegvermogen een stuk minder is en de vogels noodgedwongen aan de grond moeten blijven. Eenden ruien hun verenpakket in een keer in tegenstelling tot bijvoorbeeld roofvogels en uilen die het hele jaar door een of enkele veren ruien. Dat moet ook wel op die manier gebeuren want ze moeten wel kunnen blijven jagen om aan hun voedselvraag te kunnen blijven voldoen.

Eenden daarentegen hebben het wat moeilijker of makkelijker, het is maar hoe je ernaar kijkt. In deze periode, zo vanaf juli tot september ruien alle eenden hun verenpakket. En uit veiligheidsoverwegingen zoeken ze elkaar op en door de grote groep waarin ze verblijven zijn ze tijdelijk een stuk veiliger. Hier in de Oranjepolder zitten elk jaar tijdens de ruiperiode een kleine tachtig wilde eenden bij elkaar.

de bewuste tafeleend van vanmorgen

In die periode zien ze er echt anders uit dan in de periode buiten de ruitijd. Vooral de mannetjes van de wilde eenden ondergaan een complete metamorfose. Ze lijken in hun eclipskleed sprekend op de vrouwtjes en zijn ook geheel bruin gekleurd. alleen an de snavel kun je goed zien dat het een mannetje is, die is namelijk geel gekleurd terwijl een vrouwtjes snavel bovenop donker gekleurd is.

Vanmorgen zag ik een mannetje tafeleend nog geheel in prachtkleed.en dat is apart. Ik vroeg mij af of deze vogel de ruitijd achter de rug had of de komende tijd nog moet ruien? Dat kon ik zo niet zien want zijn kleed zag er nog of al goed uit.

eclips smient

Veel eenden, zoals die enorme groepen krakeenden in de Noordwaard, ruien vrijwel allemaal gelijktijdig. Ook de wilde eenden en slobeenden  in de Noordwaard zaten tijdens de telling van afgelopen week in eclips kleden. Wintertalingen, zomertalingen, smienten en pijlstaarten trekken weg uit Nederland en de Noordwaard om elders te gaan broeden dus die zie je vrijwel niet in eclipskleed. Toch zagen we tijdens de telling nog enkele exemplaren van die wegtrekkers en ook die hadden hun eclipskleedje aan. 

Het is dan altijd goed opletten om ze er tussenuit te pikken. En als er dan eens eentje tussenzit die net doet alsof er geen ruiperiode bestaat, dan valt hij extra goed op. De tafeleend van vanmorgen was dus zo'n uitzondering en zorgde voor stof voor dit verhaaltje.

Wil je meer weten van eclipskleden, klik dan op de link;

https://vogelskijken.nl/eclipskleed/

De vliegende torpedo.

slechtvalk bij Huis ter Heide,19 aug jl.

De afgelopen weken zijn de slechtvalken weer wat makkelijker te spotten want in het broedseizoen hebben ze wel wat anders te doen dan roerloos op een hoogspanningsmast te zitten. Ze leven dan een vrij anoniem leven en ik zie ze dan amper. Ze vliegen volgens mij dan ook een stuk minder ver en blijven in de buurt van het nest. De slechtvalken in de Biesbosch heb ik in die tijd gewoonweg niet gespot. In de maanden juni en juli zijn ze een stuk minder te zien dan in de periode ervoor en erna.

Maar sinds vorige week kom ik ze weer tegen en ook nog op verschillende plekken. En net als voor het broedseizoen zitten ze hoog op een hoogspanningsmast de omgeving in de gaten te houden. Hier in de polder jagen ze vrij anoniem want hier zitten geen grote groepen vogels zoals in de Biesbosch leven. Hier in de polder staan vooral duiven op het menu terwijl in de Biesbosch de menukaart enorm lang is. 

Noordwaard, okt 2023

In de Biesbosch barst het van de vogels die op de menukaart staan. Van wintertalingen, spreeuwen, steltlopers tot houtduiven allemaal in grote aantallen voorradig. Als een slechtvalk in de Biesbosch jaagt heb je dat zo in de gaten want alles wat vleugels heeft en niet al te groot is moet voor zijn of haar leven vrezen. Alles gaat met veel lawaai de lucht en vlieg alle kanten uit. In de lucht zijn de meeste vogels veilig en dat zag ik een keer heel goed in de Biesbosch.

Een dikke houtduif die achterna gezeten werd door een slechtvalk was gewoonweg sneller. Zodra de jacht horizontaal gebeurt houdt de slechtvalk de duif niet bij. De slechtvalk moet het van de verrassingsaanval van hoog boven de prooi hebben. 

Willemspolder, dec 2020

Met een duizelingwekkende snelheid stort de slechtvalk naar beneden en slaat zijn prooi die vrijwel direct dood is. Deze jachtmethode is uniek want daarmee is de slechtvalk de snelste vogel ter wereld.

Deze maand let ik extra goed op want er zijn nu meer slechtvalken dan een maand of vier geleden. De jonge vogels zijn namelijk uitgevlogen en die zitten net als de ouders ook op de hoogspanningsmasten en jagen ook in de bekende polders en natuurgebieden. Afgelopen maand zag ik tijdens mijn speurtocht langs de hoogspanningsmasten in de polder een koppel boomvalken in een van de masten zitten. Kijk dat zijn dan de leuke bijvangsten want ook deze valken hebben een voorkeur voor hoogspanningsmasten. Die voorkeur hebben ze zich overigens de laatste jaren noodgedwongen aangeleerd.

Wil je meer weten van deze vliegende torpedo, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/slechtvalk

Een bosriet of niet?

zingende bosrietzanger

Als iets moeilijk is dan is het wel het onderscheid maken in het veld tussen een kleine Karekiet en een bosrietzanger. Zolang je in de broedperiode zit waarbij de twee soorten allebei aanwezig zijn en zingen is dat geen probleem maar in de periode daarna kun je daar aardig koppijn van krijgen. Ze lijken werkelijk sprekend op elkaar en lijken zoals dat dan weleens gezegd wordt als twee druppels water op elkaar.

Het gaat om minimale verschillen en je moet wel heel erg goed weten waar je over praat om dat verschil te kunnen zien. Als ze dan eens naast elkaar gingen zitten en niet zouden bewegen zou je nog een aardig eindje komen maar dat doen ze dus niet. Ook het biotoop kan hetzelfde zijn en dat maakt het dan extra moeilijk. Toch doe ik regelmatig een poging en probeer op de kleine details te letten.

kleine karekiet

Als je op de kenmerken let zou je bij een bosriet een flauw wenkbrauwstreepje moeten kunnen zien, de snavel is iets korter en stomper dan bij een kleine karekiet en hij heeft vrij lichte pootjes. Kijk nu voor de grap eens naar de bovenstaande foto. De genoemde kenmerken zijn niet of nauwelijks zichtbaar, het is dat hij uit volle borst zat te zingen anders had ik hem zo voor een kleine karekiet aangezien.

Afgelopen week zag ik een bosrietzanger die in deze tijd dus niet meer zingt en dus voor verwarring zorgde. 

Ik heb hem perfect op de foto gezet en kon alle kenmerken nog een goed bekijken en vergelijken met de kleine karekiet en na lang twijfelen ga ik toch voor een bosrietzanger. Dat komt ook door de wat langere handpenprojectie die je bij de kleine karekiet mist. 

Mocht iemand die dit blog leest er anders over denken dan zou ik dat heel graag horen want misschien zie ik toch nog iets over het hoofd. Het gaat dus om de foto hiernaast. 

Wil je meer weten van deze dubbelganger van de kleine karekiet, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/bosrietzanger

De veerkrachtige kapmeeuw.

kokmeeuw in winterkleed, aug 2024

Kokmeeuwen zijn de meestvoorkomende meeuwen in ons land en nu het broedseizoen achter de rug zijn het er extra veel. Veel kokmeeuwen hebben hier in de buurt gebroed en veel jongen zijn uitgevlogen. In de Noordwaard, op het eilandje in de Hardenhoek broeden jaarlijks zo rond de 2.500 koppels kokmeeuwen en die leggen per koppel twee tot drie eieren dus reken maar uit hoeveel er nu ongeveer in de Noordwaard rondvliegen. Vrijwel direct naar het broedseizoen zetten ze hun chocolade petje af en zien we ze alleen nog in hun winterkleed rondvliegen. Op de kop zit nog een grijszwart vlekje en verder is de kop gewoon wit net als bij andere meeuwen.

grote groep kokmeeuwen, mrt 2024

Dat ik nu op de kokmeeuw uitkom heeft te maken met de veerkracht van deze vogels want de vogelgriep had afgelopen jaar op het broedeiland keihard toegeslagen. Vele honderden kokmeeuwen stierven aan deze vervelende ziekte en moesten door Staatsbosbeheer en vrijwilligers opgeruimd worden. De massale sterfte  van de meeuwen maar ook van de sternen en andere vogels werd uitgebreid gemeld in de nieuwsuitzendingen. Ik had toen het idee dat het nog weleens heel lang kon gaan duren voordat de populatie weer op het oude niveau zou komen.

zomerkleed maar dat nog even.

Maar volgens mij is dat verlies nu alweer bijna helemaal goedgemaakt, En dat toont weer een aan hoe "veerkrachtig" vogels zijn. Ook de grote sternen zijn weer gezien en dat terwijl hele kolonies waren gestorven. Met deze soort gaat het herstel wel wat langzamer maar de aantallen zijn ook een stuk lager.

De kokmeeuwen kunnen dus wel tegen een stootje en wie weet zijn met name de zwake soortgenoten gestorven en hebben we nu de sterkere kokmeeuwen overgehouden en dan is het misschien niet eens zo heel erg wat er gebeurd is. De sterkere vogels in de toekomst misschien wel beter bestand tegen een volgende griepgolf en overleven meer vogels. Ja en zo zorgt de natuur zelf wel wat goed voor ze is.

De kokmeeuwen zien er in ieder geval weer patent uit en zijn de sporen van de vogelgriep "voorlopig" uitgewist.

Wil je meer weten van deze kleine kapmeeuw, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kokmeeuw