Weer een witoogeend.

man witoogeend(dec 2023)

De witoogeend die in de Waterakkers bij Teteringen zit, zit hier alweer een kleine twee weken. Net als in 2022 toen zat hier ook een witoogeend. Ik vermoed dat het dezelfde vogel betreft. Ik heb de foto's van de twee waarnemingen eens naast elkaar gezet en kan eigenlijk geen verschillen ontdekken. Nu kan dat sowieso een onmogelijke klus zijn want heel veel vogels zien er 100% hetzelfde uit. Maar dat uitgerekend hier twee jaar achter elkaar een vrij zeldzame eend neerstrijkt is wel heel toevallig.

De witoogeend in de Waterakkers is een volwassen man en dat is te zien aan zijn witte oog. Een vrouwtje witoogeend heeft een donker oog en dat heeft deze eend dus niet. Het is wel een lastig beestje om er zo even uit te pikken want hij zit in een groep kuifeenden en lijkt zo in de gauwigheid of op het eerste gezicht in net Nederlands, op een vrouwtje kuifeend. Hij mist dan wel de kuif en is iets roodbruiner gekleurd maar op grote afstand is een vergissing dan zo gemaakt.

man witoogeend(feb 2022)

Witoogeenden broeden niet in Nederland en overwinteren hier ook niet. De enkele witoogeend die in de winter hier te zien is, is een dwaalgast. Het gaat om slechts enkele exemplaren per winter. Het is dus des te bijzonder dat er eentje nu alweer voor het tweede jaar hier in de buurt zit. Over het algemeen zijn het erg schuwe beesten maar deze eend is inmiddels aardig gewend aan mensen en blijft rustig op het water dobberen maar wel op gepaste afstand.

Witoogeenden moet je echt een flink stuk oostwaarts zoeken. In Oost Europa, Noord Afrika(waar ze overwinteren) en Azië komen ze voor. Bij ons gaat het om enkele exemplaren per jaar en ooit en dan heb ik het over 2010 heeft er eens een keer eentje bij ons in Nederland gebroed. Dus nogmaals, het is bijzonder leuk om er een zo dicht bij huis te kunnen zien.

Wil je meet weten van deze bijzondere eend, klik dan op de link;

https://nl.wikipedia.org/wiki/Witoogeend

De kollen zijn weer geteld.

kolganzen uit de Biesbosch

In december en januari worden in de Biesbosch alle ganzen en zwanen geteld. En elke telling is weer bijzonder. Zodra het ook maar een heel klein beetje licht wordt vertrekken alle ganzen vrijwel tegelijk uit de Biesbosch naar de agrarische gebieden om de Biesbosch heen. Op dertien punten rond de Biesbosch staan teller en worden alle vertrekken de vogels nauwkeurig geteld. Dat valt niet mee want ze vertrekken tegelijkertijd alsof iemand ergens in de Biesbosch een starschot geeft. De grote hoop van die ganzen zijn kolganzen en grauwe ganzen.

overvliegende kolganzen bij Lage Zwaluwe

De kolganzen zijn alleen hier in de winter net als de toendra rietganzen en een deel van de brandganzen. Een flink deel brandganzen blijft ook hier en broedt zelfs hier, ook in de Biesbosch. De grauwe ganzen blijven bijna allemaal hier en broeden hier ook op grote schaal. Die groep wordt steeds maar groter en groter.

De aantallen ganzen tijdens telling verbazen mij elke keer weer. En ik snap ook wel dat de boeren niet echt blij zijn met die grote groepen vogels die al het gras opeten en de boel bevuilen met mest. Dit grasland moet in het voorjaar het voedsel voor de koeien produceren en daar hoort geen stront in te zitten. De laatste telling van twee weken terug was weer spectaculair en ook deze keer stond de kolgans weer met stip op een. Die ochtend werden op de 13 telpunten 62.776 kolganzen geteld. Maar landelijk zijn het bijna een miljoen overwinteraars!

De kolganzen vliegen vanuit de Noordwaard en de `natte Biesbosch`, inclusief de spaarbekkens zowel naar het noorden als naar het zuiden. Ruim de helft van de groep kollen vliegt vanuit de Sliedrechtse richting het noorden. De rest vliegt vanuit de Dordtse ook noordwaarts en de rest, ongeveer een kwart komt bij onze telpost over. Het is dan altijd wel even aanpoten want zoals gezegd besluiten ze vrijwel tegelijkertijd om uit te vliegen.

Na de tellling als ik dan naar huis rijdt, zie ik ze overal in de stoppelakkers en weilanden zitten. Druk gras etend en alert staan ze in het veld. Even stoppen om ze te fotografen is lastig. Bij het minste of geringste vliegen ze op en dat wil je niet. Het is belangrijk dat de vogels in relatieve rust de winter doorkomen en voldoende energie sparen om sterk genoeg de terugreis te kunnen aanvaarden. Voor de grauwe ganzen speelt dat niet. Het aantal kolganzen wat we nu geteld hebben is in lijn met vorige tellingen en met nog een telling in januari te gaan zit ook dit tel seizoen er weer op.

Wil je meer weten van deze echte wintergast, klik dan op de link:

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kolgans

Zwervende geelgorzen.

geelgors

De geelgorzen die ik nu zie, zijn echte zwervers want in het hele vroege voorjaar zijn ze hier weer weg. Broeden doen ze uitsluitend in het oosten van ons land. Je moet dan een lijn trekken van Den Bosch naar Assen en ten oosten van die lijn broeden de geelgorzen. Lastig in het voorjaar want dan moet je toch een aardig stukje oostwaarts om ze te zien en te horen zingen.

En dan te bedenken dat ze ooit in heel Nederland voorkwamen en ook tot broeden kwamen, Jammer dat alle kleinschalige akkerlanden met zijn houtwallen en singelde met de ruilverkaveling verdwenen zijn. Die efficiency slag in de landbouw uit de tweede helft van de vorige eeuw heeft de natuur en biodiversiteit geen goed gedaan. Er is veel onherstelbare schade aangericht en dat is geruisloos en geleidelijk aan gebeurd. 

de drie soorten bij elkaar

De laatste paar jaar snapt men dat we de verkeerde weg zijn ingeslagen en nu wordt enigszins wanhopig geprobeerd om de schade te repareren. Het gaat veel te traag en veel te vrijblijvend mede dankzij een prutsende overheid met veel nitwits aan het roer die maar wat kletspraat uitkramen, maar dat terzijde.

De geelgorzen kwamen vroeger ook hier bij ons in de buurt voor en ik heb nog eens diep in mijn schriftjes gebladerd en kon nog twee waarnemingen van een geelgors terugvinden. Een daarvan was in de Oranjepolder in het voorjaar van 2010. Jammer genoeg heb geen foto van deze vogel gemaakt. Afgelopen maandag zag ik nog een mooi clubje van zes geelgorzen. Dit zijn dus zogezegd zwervers uit het oosten. Ik schrok van het aantal broedparen wat we nog in Nederland hebben. Met een kleine 24.000 broedparen is het wel op dus dat ziet er niet zo best uit.

afgelopen maandag

De geelgorzen van afgelopen maandag foerageerden op een met kruiden en bloemen ingezaaide akker, Vooral kleine zonnebloemen stonden hier volop waardoor ook veel groenlingen, putters en vinken in het gebied zaten. En het kan niet anders zijn dan dat de sleutel is om deze soorten te behouden. Daarnaast hebben al deze soorten ook nog singels en houtwallen nodig. De geelgorzen zien er ook nu nog prachtig uit maar als je de mannetjes in april ziet, knalt die gele kleur je tegemoet. Nogmaals jammer dat ik hiervoor een stukje moet rijden want hier in de regio zijn ze uitgestorven.

Wil je meer weten van de kanarie van de lage landen, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/geelgors

Bontjes in het binnenland.

bonte strandloper in winterkleed

Tijdens de watervogel telling in de Biesbosch in de Noordwaard werden ruim 751 bonte strandlopers geteld. En wie weet hoeveel er nog onopgemerkt verspreid in het gebied zaten. Daarbij moet overigens gezegd worden dat twee belangrijke gebieden in de Noordwaard door onze tellers niet meegeteld werden. Die worden door andere tellers geteld en wie weet hoeveel bonte strandlopers zij nog hebben geteld. Ik vermoed dat het aantal tot wel 1.000 bonte strandlopers op kan lopen.

De bonte strandloper is een kustvogel, een vogel die in de winter vooral op de Wadden en in de Delta te vinden is.

foeragerende bonte strandlopers

Volgens de geleerden is dit geen vogel die vaak in het binnenland te zien is maar daar denk ik sinds dit weekend wel anders over. Elke winter zien we tijdens de telling wel wat bonte strandlopers maar nooit in dit soort aantallen. Wat hiervan de reden is, weet ik niet. 

De weersomstandigheden waren hier absoluut geen bepalende factor dat die bontjes landinwaarts waren getrokken. Het was al een paar dagen vrij rustig, weinig wind, geen regen en geen extreme kou. De enige reden die mij zo te binnenschiet, is voedseltekort aan de kust waardoor ze hun geluk verder landinwaarts beproeven. Of je moet zeggen dat de Biesbosch een onderdeel uitmaakt van de Delta dan klopt het ook nog maar ik denk dat dat niet zo is.

bonte strandloper deels in zomerkleed

De bonte strandlopers hebben nu vrijwel allemaal hun winterkleedje aan en je ziet amper nog sporen van hun zomerkleed waardoor de grote groepen dicht opeengepakte bontjes eerder grijswitte vlekken in het overwegend donkere landschap zijn. Ze trekken zo wel de aandacht en als ze opvliegen is dat een prachtig schouwspel. 

Net als spreeuwen wenden en keren ze als groep soepeltjes door de lucht. De witte onderkanten lichten tijdens dat heen en weer vliegen mooi op. Ze zoeken op de slikjes in de Oude Dooijemanswaard het gezelschap van de kieviten op. Lekker veilig met z'n allen bij elkaar blijven want de Noordwaard is geen veilig gebied voor deze kleine vogel. Kiekendieven, slechtvalken en zeearenden domineren het gebied en zorgen voor constant gevaar. Vogels vliegen om de haverklap op om na een paar onrustige rondjes vliegen het slikje weer op te zoeken. Ik vermoed dat dit ongewone fenomeen nog wel even te zien zal zijn. 

Wil je meer weten van deze enigszins ongewone Biesboschvogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/bonte-strandloper

Een ppppparelduiker in de Biesbosch.

volwassen parelduiker in winterkleed

Een parelduiker in het binnenland tegenkomen, is niet iets wat mij vaak voorkomt. Meestal verblijven de parelduikers in de winter op zee en langs de kust en kun je ze daar nog weleens tegenkomen. Maar ook dan is het geen zekerheidje en moet je er echt goed voor op zoek gaan. De parelduikers zijn hier alleen in de winter en hebben dan hun onopvallende grijze winterkleed aan en dat ziet er een stuk minder spectaculair uit dan het zomerkleed. 

Afgelopen maandag had ik het geluk om een parelduiker in de Biesbosch te zien. De parelduiker was op een van de drie spaarbekkens in de Biesbosch volop aan het duiken naar voedsel. Lastig want hij zat zo meer onder water dan erboven. Een geduldwerkje om hem uiteindelijk te zien en te fotograferen.

de groep van 22 parelduikers

De laatste keer dat een parelduiker in de Biesbosch zat, is alweer vier jaar geleden en toen ben ik niet op de melding van deze vogel afgegaan. Deze keer heb ik niet geaarzeld en nadat ik een tip kreeg van de ontdekker, was ik snel ter plaatse en kon ik de vogel zien.

Meestal zie ik parelduikers aan de kust en soms heb je daar dan weleens te maken met een verrassing. Zoals in februari 2021 toen er een groep van maar liefst 22 parelduikers vlak voor de kant in het Grevelingenmeer dobberden. Ze zaten niet al te ver van de kant en lieten zich prima bekijken. En als ze zo goed te bekijken zijn, zie je pas hoe mooi deze duikers zijn. 

oog in oog met de parelduiker

De parelduiker van deze week was niet goed te bekijken en je kon gelukkig wel de specifieke kenmerken van deze vogel zien zoals de dikke dolkachtige snavel en witte dij vlek. Het langerekte lichaam en de houding van de kop zorgden ervoor dat ik met zekerheid kon zeggen dat het een parelduiker was. Jammer dat de vogel zo ver weg zat maar hij telde wel mee voor mijn Biesboschlijst. Altijd leuk.

Wil je meer weten van deze niet alledaagse duiker, klik dan op de link:

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/parelduiker

Een bokje schieten.

de Kwade Hoek op zijn mooist

Afgelopen dinsdag liep ik door de Kwade Hoek, het was een grijze dag die nog net droog droog bleef met een flinke nevel boven zee. Het zicht was redelijk en er stond weinig wind. Ideaal voor een flinke wandeling van ruim drie uur door het slikken-, schorren- en krekengebied. Heel dit gebied ligt buitendijks en dat betekent dat de zee hier vrij in en uit kan stromen. Ik loop hier altijd op laarzen want hier staat altijd water en dan hoef ik minder op te letten en kan ongestraft om mij heen kijken. 

In het Oosten ligt een uitgestrekte strook zand of strand die de naam strandhaak heeft en daar vliegen deze weken regelmatig sneeuwgorzen rond. Helaas heb ik die afgelopen week niet gezien maar dat komt nog wel een keer. 

een bokje

Vanuit de lage begroeiing van zeekraal en lamsoor vliegen regelmatig vogels op en hier zie ik de hele winter door wel veldleeuweriken en graspiepers opvliegen en de veldleeuweriken zingen eind januari alweer. 

Maar als het op vogels aankomt loop ik daar altijd in de hoop sneeuwgorzen, strandleeuweriken of bokjes te zien. Afgelopen dinsdag liep ik door een hele natte strook waar na een tijdje een watersnip opvloog. De watersnip vloog zigzaggend omhoog en vloog flink door en maakte daarbij regelmatig een krassend geluid wat ik van watersnippen ook ken.

de Zandhaak is kilometers lang

Na een metertje of honderd gebeurde weer iets dergelijks alleen nu herkende ik direct een bokje. Een kleine snip met kort staartje en een korte snavel. De vogel vloog pas op het laatste moment op en dook na dertig meter weer naar beneden en verdween zo in een flinke pol. Typisch gedrag van een bokje. Ze houden niet van vliegen en maken daarbij in tegenstelling tot de watersnip geen geluid. 

Wat mij ook opviel was dat het bokje een stuk donkerder in de vlucht is dan een watersnip. Die heeft meer lichte delen dan een bokje en dat was mij nog niet eerder opgevallen. Verder deed hij alles wat een bokje moet doen en toen ik de pol naderde waar hij was ingevlogen hoopte ik hem nog even te kunnen zien. Opnieuw vloog hij op maar nu van een metertje of twee verderop. Prachtig om te zien maar dit bokje schieten zat er niet in ook al had had ik mijn camera in de aanslag.

Wil je meer weten van dit mini snipje, klik dan op de link:

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/bokje

Willen we meer of minder groenlingen?

mannetje groenling

Een paar weken geleden vloog een grote groep groenlingen voorbij en dat was alweer een tijdje geleden dat ik dat mee heb gemaakt. De afgelopen paar jaar zag ik op de geijkte plekken minder en minder groenlingen. 

Bij de Bleeke Heide vloog in december 2020 nog een groep van meer dan 200 groenlingen rond. De jaren daarna werden dat heel snel minder vogels. Dat had niets te maken met de omgeving want die is onveranderd gebleven, sterker nog, die omgeving is alleen maar verbeterd. De ruige akkerranden, de bloemrijke stroken met zonne- bloemen zijn alleen maar robuuster geworden. Zoveel voedsel en bescherming kan alleen maar voor een positief effect op de wintergroep(incl. overwinteraars) groenlingen zorgen.

een boom vol groenlingen, december 2020 

Wat wel een mogelijke oorzaak van de spectaculaire afname van deze groenlingen kan zijn, is de ziekte `het geel`. Het geel is een vogelziekte die vooral bij duiven voorkomt en later ook bij groenlingen is vastgesteld. De ziekte werd enkele jaren geleden in Engeland en Zweden bij groenlingen aangetroffen en daar zijn toen veel vogels door gestorven. Mogelijk is de ziekte vanuit Engeland en Scandinavië bij onze groenlingen terecht gekomen. De ziekt wordt nog steeds bij zangvogels geconstateerd en is dus nog niet weg.

2 weken geleden op de Bleeke Heide

Ondanks dat de ziekte nog steeds voorkomt, zie ik wel wat meer groenlingen dan de afgelopen paar jaar en daar zitten natuurlijk ook flink wat overwinteraars bij. De groep groenlingen die nu bij de Bleeke Heide rondvliegt is ongeveer 50 vogels groot. Nog niet echt veel maar het gaat de goede kant op. Misschien is dat de goden verzoeken en maken we deze winter weer een fikse terugslag mee wat niet te hopen is. Dus als we wat te wensen hebben dan zijn het meer groenlingen.

Wil je meer weten van deze mooie groen/gele vinkachtige; klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/groenling

Zoute rotganzen.

een gewone rotgans

De enige gans die hier komt overwinteren en niet in het binnenland te zien is, is de rotgans. Jammer maar het is niet anders. Heel af en toe is een rotgans in het binnenland te zien en mij is dat tot nu toe pas een keer gelukt. Bijna tien jaar geleden, op 26 oktober 2014 zag ik in de Noordwaard in de Buiten Kievitswaard tussen een groep brandganzen een verdwaalde rotgans. Verder heb ik ze alleen aan de kust gezien. 

Zo ook afgelopen week. In de grasvelden achter de zeedijk en achter de duinen zijn ze vaak te vinden. En dat ze juist wat verder landinwaarts zitten is logisch want ze eten alleen planten die niet op zoute grond groeien zoals gras. 

      zwarte rotgans                 witbuikrotgans       

Je zou juist denken dat de rotganzen juist dicht bij de kust blijven omdat daar hun voedsel te vinden is maar ze eten juist geen zoute planten. En omdat ze dus "zoete" planten eten zou je ze juist verder in  het binnenland verwachten. Waarom dat niet is weet ik niet maar is opmerkelijk te noemen. 

De rotganzen komen helemaal van de Siberische toendra's naar hier gevlogen om de winter door te brengen. Ik blijf mij steeds verbazen over de afstanden die deze vogels twee keer per jaar vliegen. Heel veel van die wintergasten maken van die enorme vliegreizen. Maar het kan nog "erger" want de zwarte rotgans komt helemaal uit Arctisch Siberië, Noord Canada naar Europa en heel af en toe vliegt er een door naar Nederland. 

overvliegende rotgans

Daarnaast komt ook de witbuikrotgans naar ons land, oorspronkelijk uit Spitsbergen en Arctisch Canada en hier dus overwinterend. Ook weer in hele kleine aantallen en dat maakt het des te lastiger want omdat het er zo weinig zijn vallen ze  amper op. Je moet er speciaal voor op pad gaan en je focus op de afwijkingen in het verenkleed hebben. Ik zag deze ondersoorten, zie foto boven, in 2021 en 2022 in Zeeland. De witbuikrotganzen die ik vorig jaar zag was een mooie groep van 16 stuks die het wel een maand volhielden op een strekdam in de buurt van Breskens en zo vrij makkelijk te vinden waren. 

Wil je meer weten van dit kleine zwarte gansje, klik dan op de link:

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/rotgans