Jong gebroed zoeken.

jonge roodborsttapuiten en nachtegalen 
in de duindoornstruiken

Kijk, deze tijd is niet de mooiste tijd van het jaar voor een vogelaar. De meeste vogels zwijgen en laten zich niet makkelijk zien. Sommige vogels vertrekken al naar het zuiden zoals de koekoek en een dezer dagen de gierzwaluw. Niet veel later volgen er meer en zo wordt het steeds stiller. Het duurt dan weer een paar maanden voordat hier de "wintergasten" arriveren en we zitten deze tijd dus in een zogenaamd wak.

Niet helemaal trouwens want de jonge vogels zijn in grote getale aanwezig, redelijk onzichtbaar en zeker geluidloos want zingen doen ze pas over een klein jaar als ze zelf gaan nestelen.

gaai, blauwborst, rietzanger, rietgors

Je moet het dan over een andere boeg gooien en op gehoor de natuur ingaan heeft dan nog maar weinig zin. Wat meer tijd besteden aan rietstroken, lage begroeiing in de duinen, vrijstaande bosjes in het agrarisch gebied en in het bos in de boomtoppen turen, loont dan de moeite. 

Je moet namelijk niet vergeten dat het in deze tijd van het jaar krioelt van de jonge vogels. Dat wordt de komende maanden wel steeds minder want er sneuvelen nogal wat van die kleintjes, is het niet door de vogeltrek dan is het wel door onervarenheid en de aanwezigheid van rovers in alle maten en soorten.

Behalve dat het toch leuke soorten oplevert, leer je er ook weer wat van want sommige jonge vogels lijken in de verste verte niet op hun ouders. Het jeugdkleed is onopvallend en zorgt voor maximale bescherming. En dat is om te overleven ook nodig. 

3 jonge torenvalken

De nachtegalen zijn als jonge vogel, net als hun ouders vrijwel onzichtbaar maar de bedelroep is opvallend en niet te verwarren met andere zangers, de blauwborst laat zich goed zien maar is zo bruin als chocolade en andere vogels hebben een niet volledig uitgekleurd verenkleed waardoor je goed kunt zien dat het jonge vogels zijn.

De afgelopen week heb ik weer veel jonge vogels gezien en heel soms ook gehoord, Ik hoorde ze natuurlijk niet zingen maar wel de bedelroep om eten en die roep is niet altijd makkelijk te herkennen. 

steltkluut, bontbekplevier,
gekraagde roodstaart, grauwe
klauwier

Wat langer wachten en in de bosjes, boomtoppen of op de grond loeren levert dan wel wat op. De ouders verraden dan soms met wie ik te maken heb. Ze zitten dan met de snavel vol voer te alarmeren omdat ik de dicht in de buurt kom. Met wat speurwerk ontdek ik dan de hongerige jongen. Het is weer een andere manier van vogels kijken maar erg leerzaam.

Maar goed, over een paar weken ziet de vogelwereld er weer heel anders uit, veel zangers zijn dus zoals gezegd vertrokken en de steltlopers uit het noorden zijn dan weer hier. Om aan te sterken en op te vetten om daarna weer verder te gaan, fascinerende periode die bij mij eigenlijk als de stille en saaie periode te boek staat. Dat is het dus niet, het is alleen een kwestie van aanpassen.

Boomvalken gespot.

Anderhalve maand geleden had ik het al over de boomvalken in de polders om ons heen en was benieuwd naar de nieuwe stek van dit jaar. De boomvalken gebruiken altijd een oud nest van kraaien of ekster en bouwen zelf niets. Ze zijn dus afhankelijk van anderen om ergens te kunnen broeden en daarom weet je nooit waar ze ergens neerstrijken. Vaak zitten ze in de Oranjepolder en vorig jaar in de Willemspolder, hemelsbreed maar een paar honderd meter verder. 

Tot vorige week was ik er nog niet achter waar ze dit jaar zaten. Totdat we vorige week woensdag al fietsend in de polder van 's-Gravenmoer twee boomvalken hoorden en zagen. Ze stegen snel naar enorme hoogten en waren maar amper meer te zien om daarna in een vrije val bijna loodrecht naar beneden te duiken. Vlak boven een populieren bosje trokken ze aan de rem en maakten een een mooie boog langs de bomen. 

het populierenbosje in de polder

Het leek verdacht veel op een baltsvlucht maar zo aan het van de maand juli lijkt mij dat wat aan de late kant. Het zou kunnen want boomvalken zijn nu eenmaal late broedvogels. Ze komen sowieso al heel laat tot in juni terug uit Afrika en moeten dan nog starten met het broedseizoen. Het zou dus kunnen maar dan wordt het toch wel spannend of de jongen rond eind september wel op tijd wegkunnen. Ik twijfel maar zeg nooit, nooit.

Voedsel vinden ze hier maar genoeg. Volop libellen en een late zwaluw lukt ook nog wel. De vele libellen in de Donge lopen groot gevaar door deze twee en het is misschien wel de reden dat ze hier in de buurt een nest hebben gezocht. 

Boven het water van de Donge vliegen opvallend veel libellen en dat komt misschien ook wel door de grote bedden met gele plomp en waterlelies. Volop ruimte om de eitjes af te zetten. Het ziet er in ieder geval prachtig uit. Blijft nog de vraag, zitten naast dit koppel boomvalken nog meer boomvalken in de polders om ons heen? De komende tijd is het zeker niet verkeerd om eens door de polders te fietsen want dat is toch de beste manier om deze snelle jagers te vinden. Wordt vervolgd!

Wil je meer weten van deze kleine valk die pas in mei en juni arriveert, klik dan op de link;

Boomvalk | Vogelbescherming

Zwartkopmeeuw in de polder.

de oogst is binnen, de stront kan er in.

Afgelopen week zijn de boeren in de Oranjepolder druk geweest met het binnenhalen van gras en tarwe. De velden zijn nu leeg en zijn vrijwel direct daarna met tienduizenden liters stront geïnjecteerd. Ik verbaas mij elke keer weer hoeveel van die tankwagens mest in een wei of akker worden geleegd. In een gemiddeld raaigras weiland zijn dat drie tankwagens van 32.000 liter, alsof het niks is. 

In een gemiddeld raaigras weiland is al niet veel bodemleven te bespeuren en wat er dan nog wel leeft wordt door die enorme hoeveelheid drijfmest de grond uitgejaagd. 

geringde zwartkopmeeuw met pier

Al die emelten, pieren en andere bodemdiertjes die er dan nog in zaten, worden vrijwel direct nadat ze hun kopjes boven de grond uitstaken, opgegeten door een paar duizend kraaien, kauwen, roeken, houtduiven, spreeuwen, kokmeeuwen, kleine mantelmeeuwen, stormmeeuwen en zwartkop- meeuwen. Een enorm vreetfestijn dat een paar dagen duurt.

Die laatste genoemde vogelsoort, de zwartkop- meeuw is in de Oranjepolder een zeer zeldzame bezoeker. Pas een keer eerder, maart 2017, heb ik die daar gezien. Afgelopen week zaten tussen al die vogels maar liefst acht zwartkopmeeuwen. Een van de vogels was geringd en dat is een meeuw die op het eiland in de Hardenhoek in de Noorwaard is geboren en geringd. In de afgelopen paar jaar is daar de populatie zwartkopmeeuwen uitgegroeid naar ongeveer 156 broedparen. 

kok- en zwartkopmeeuw

In totaal leven in de Biesbosch volgens de laatste telling van tien dagen geleden nu ruim 500 zwartkopmeeuwen, oudervogels en jonge uitgevlogen vogels tezamen. Van oorsprong komt deze meeuw uit de buurt van de Zwarte Zee en is langzaamaan in heel Europa te vinden. Nederland is wel het meest noordelijke verspreidingsgebied en hier krijgt deze meeuw steeds meer voet aan de grond. De komende tijd gaan de zwartkopmeeuwen weg richting het zuiden en blijven slechts enkele tientallen zwartkop meeuwen hier om te overwinteren. 

Wil je meer weten van deze voor Nederland vrij nieuwe meeuwensoort, klik dan op de link; https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zwartkopmeeuw

Jonge ransuilen op eigen benen.

2 van de 4 jonge ransuilen
in de polder

De jonge ransuilen bij ons in de polder staan bijna op eigen benen/poten. Ze roepen elke avond nog luidruchtig om voedsel en de ouders kunnen dan aan de bak. Als het schemert is het zover, de uilen komen tot leven en voor hun begint de nieuwe dag en werkdag voor de ouders. Die moeten deze week en misschien nog een of twee weken voor de kleintjes zorgen. Zo klein zijn ze dus niet meer en de meeste donsveertjes zijn vervangen door "echte" veren.

Ze kijken je met verbazing aan alsof ze zich verwonderd afvragen waarom ik daar geheel zonder veren rondloop. Ook zijn ze nog niet bang voor mensen want een vervelende ervaring hebben ze met ons nog niet gehad en hun ouders hebben een gezonde vrees voor mensen nog niet overgebracht. Ben maar niet bang, dat komt allemaal nog wel. 

winterse roestplaats in de Biesbosch

Elk jaar vliegen hier in de polder wel een aantal jonge ransuilen uit en die verspreiden zich verder de regio in, dat kan tot wel honderd kilometer ver zijn. Ik ben wel benieuwd of dat ook echt gebeurd en hoeveel uilen het redden en bijvoorbeeld een jaar of acht worden.

Aangezien dat de ransuil het niet makkelijk heeft, ben ik eerder bang dat er nogal wat sneuvelen en maar een incidenteel gevalletje het ook daadwerkelijk redt. Ondanks de dreiging, houdt de soort het hier in de polder goed vol. Over niet al te lange tijd vliegen ze uit en zoeken ze hun eigen weg. 

overzomerende uil
in onze tuin

De zomer komen ze zelfstandig door en zoeken een roestboom in de buurt, enkele jaren geleden was dat voor een ransuil bij ons in de tuin. Van mei tot november zat hij bij ons en is daarna vertrokken om nooit meer terug te komen.

In november zoeken ze hun familie weer op en vormen wintergroepen, vaak in familieverband zitten ze elke dag  in dezelfde roestboom en dat kan jarenlang dezelfde boom zijn. In Dorst is de roestboom van de ransuilen zo vaak bezocht door nieuwsgierigen dat ze daar helaas vertrokken zijn. Een nieuwe roestboom heb ik daar nog niet gevonden. 

Wil je meer weten van deze mooie nachtbraker, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/ransuil

Opmars van de raaf.

overvliegende raaf

In mijn vorige blog schreef ik al over zeldzame vogels die het tegenwoordig relatief goed doen en in dat rijtje kan de raaf niet ontbreken. Ook deze zeldzame vogel is "in het geheim" met een opmars bezig. Net als de grauwe klauwier verovert deze imposante kraaiachtige langzaam maar zeker de Brabantse zandgronden. De opmars vanuit het noorden en oosten gaat gestaag door en ze naderen het West Brabantse grondgebied. 

De raven broeden alweer voor het tweede jaar hier in de buurt en ook dit jaar weer succesvol.Ten westen van ons leven ook al een paar raven en dat was zeg maar vijf jaar geleden nog ondenkbaar. Toen werden enkel raven gespot in Oost Brabant en begon daar het eerste broedpaar en zorgde voor een verdere verspreiding richting het westen. De grote aantallen zaten voor die tijd op de Veluwe.

roepende, "baltsende" raaf

Eergisteren klonk in alle vroegte het "krok-krok" boven de vennen van Huis ter Heide. Hier wordt alweer een paar jaar succesvol door raven gebroed en dat is ook niet gek want wat is dat toch een prachtig natuurgebied. 

Je moet wel wat geluid weg kunnen filteren want de vuilstort "De Spinder" maakt wel wat herrie en de doorgaande weg zorgt met een beetje verkeerde wind ook voor geluidshinder maar verder is het een super gebied met een hele reeks bijzondere vogelsoorten waaronder de raaf.

Huis ter Heide

Afgelopen week klonk de roep van de kwartel en zongen de bosrietzanger, braamsluiper en spotvogel nog uit volle borst. Eergisteren waren de meesten stil en de komende dagen, weken zwijgen ze allemaal en moet ik tot volgend voorjaar wachten om ze weer te horen.

Maar los daarvan, waan je je in een mooie natuur die evengoed in Zweden of Schotland had kunnen liggen. Weids, afwisselend en leeg waar vind je dat nog? De raven in dit gebied doen het goed en zijn hier helemaal thuis. Ze zien of horen, is in dit grote natuurgebied nog niet zo makkelijk en vaak is de ontmoeting een toevalstreffer. Ik hoop werkelijk dat de populatie stand houdt en nog wat verder kan groeien. De raaf is een belangrijke schakel in het natuurlijk evenwicht en een goede opruimer. Het zou ook mooi zijn als de beheerder van dit gebied ervoor zou zorgen dat er ook wat op te ruimen is en er zo een gebied ontstaat voor nog meer van die pareltjes. Jammer dat de donderwolk in de vorm van de nieuwe 380Kv masten boven het gebied hangt.

Wil je meer weten van de grootste kraaiachtige in ons gebied, klik dan op de link;

 https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/raaf

Een lief roofvogeltje?

vrouwtje grauwe klauwier met jong

Grauwe klauwieren zijn in Nederland zeldzame vogels . Ze zitten niet overal en stellen erg hoge eisen aan hun leefgebied. Daarbij, en dat is maar goed ook, worden de bekende broedparen goed afgeschermd van de nieuwsgierigen onder ons. Met name fotografen maken er vaak een potje van en verstoren veel vogels voor het zogenaamde "perfecte plaatje". 

Ze gaan vaak grenzen over tot ergernis van veel natuurliefhebbers en waarvoor? Een foto die waarschijnlijk net niet goed genoeg is om in de National Geografic geplaatst te worden of mee kan doen met de Worldpress foto van het jaar verkiezing. 

mannetje grauwe klauwier(niet de vader)

De grauwe klauwieren zijn toch al in aardig wat aantallen onder ons maar onzichtbaar of onzichtbaar gemaakt en dat is maar goed ook. Dankzij deze relatieve rust, zijn de vogels in staat om langzaam maar zeker een groeiend leefgebied op te bouwen. Een van die koppels grauwe klauwieren heeft ook dit jaar weer succesvol gebroed en vliegen rond de nestplaats een paar van die kleintjes rond. Ik ben altijd benieuwd wat er van die kleintjes gaat worden want het aantal vogeltjes dat deze gevaarlijkste periode van hun leventje goed doorkomt is vrij klein. 

zorgzame vader

Als elk broedpaar uiteindelijk twee volwassen vogels oplevert die dat op hun beurt ook doen, blijft de soort bestaan. Mooier is nog dat het er een paar meer worden zoals bijvoorbeeld de grasmus, roodborsttapuit en cetti's zanger. Die doen het beter want daar groeit de populatie jaarlijks met een procentje of vijf. Twintig jaar geleden hadden we in Nederland nog amper vijftig broedparen grauwe klauwieren en dat is de afgelopen jaren voorzichtig gestegen naar ruim vijfhonderd. Die groei is ook deels te verklaren door het groeiend aantal hectaren natuur en de juiste inrichting daarvan.

Ik ben altijd erg voorzichtig en blijf op flinke afstand van de vogels en dankzij mijn telelens kan ik de vogels ongemerkt fotograferen. Dat levert geen topfoto's op maar daar gaat het ook niet om. Belangrijk is dat de vogels hier jaarlijks terug blijven komen en steeds opnieuw een aantal jonge klauwieren op de wereld zet. 

Wil je meer weten van dit toch wel geheimzinnige jagertje, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grauwe-klauwier

Onopvallende stern.

een mooie witvleugelstern

Doordat veel jonge vogels rondvliegen die nog niet helemaal op kleur zijn, kijk ik ook wat minder scherp naar hun uiterlijk en geloof het allemaal wel. Bijvoorbeeld de rommelige veren en wat bruin gevlekte jonge kokmeeuwen of jonge merels die allemaal op de vrouwtjes merels lijken en jonge gekraagde roodstaarten die er uitziet als zoveel KBV-tjes(Kleine Bruine Vogeltjes)

Kortom, ik ben wat minder kritisch en scherp.

Dat bleek afgelopen weekend maar weer eens. De jonge zwarte sternen in verschillende groeistadia lijken niet eens op elkaar, laat staan op de mooie uitgekleurde ouders, zoveel verschillen. Het is zeg maar een rommeltje om te zien maar het zijn allemaal zwarte sternen. Tenminste dat dachten we. Tussen die zwarte sternen vlogen ook een paar witvleugelsternen rond. Als je niet erg kritisch bent, veeg je daar alle sternen op een hoop met het idee dat het toch allemaal zwarte sternen zijn. 

overvliegende zwarte stern

Dat komt ten eerste omdat je niet beter weet dan dat daar alleen zwarte sternen voorkomen en ten tweede omdat al die verschillende ontwikkelstadia van de jonge vogels ook verwarrend zijn en geen zwarte stern op de andere zwarte stern lijkt en ten derde, de witvleugelstern is geen Nederlandse broedvogel, dachten wij. En dan is de fout zo gemaakt. De witvleugelstern is, als je het eenmaal doorhebt, toch echt een andere vogel. De felrode poten, de witte bovenvleugel vallen goed op en die kenmerken zijn bij de zwarte stern echt niet te zien.

De witvleugelstern broedt hier dus tussen de zwarte sternen en dat is ook voor het eerst. De witvleugelsternen broeden normaal gesproken in Oost Europa en Siberië en niet hier. Daarbij kiest de witvleugelstern voor wat drogere gebieden dan de zwarte stern. En dat is nog het meest bijzondere, er wordt maar incidenteel een broedpaar in Nederland waargenomen. Bijvoorbeeld in 2019 toen er ook maar 1 broedpaar in Nederland was waargenomen.

De wijze les voor mij op deze dag was wel dat in de vogelwereld niets vanzelfsprekend is en dat elke vogel het verdient om goed bekeken te worden. Als ik dat nu eens volhoud dan wordt het nog wel eens wat.

Wil je meer weten van deze Oost Europese migrant, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/witvleugelstern

Het miegelt ervan.

de gecrashte jonge mus

Nog geen jaar eerder dan dit jaar is het mij zo opgevallen dat er zoveel jonge vogels uitgevlogen zijn. Waar dat aan ligt, kan ik niet zeggen. Misschien dat het mindere weer mij en de vogels actiever maakt. Met name de afgelopen drie jaar was het in deze periode steeds zo warm dat de vogels en ook ik liever de schaduw opzochten dan er op uittrokken. 

Ook in de tuin is het merkbaar want om de haverklap, vliegt er een jonge merel, houtduif of huismus tegen het raam. Ik heb al verschillende jonge vogels opgeraapt en onder de grote bladeren van de planten achterin de tuin gezet. Ze hebben het gelukkig allemaal overleefd.

de "uitgepeilde" jonge ransuilen

Eind juni en begin juli is de beste tijd om jonge uitgevlogen vogels te spotten. Vaak verraden de jonge vogels zichzelf doordat ze zitten te bedelen om eten. Eergisteren liep ik na 23.00 uur met de hond door de polder toen ik de jonge ransuilen hoorde roepen. Ik heb ze al een tijdje in de gaten maar nu kon ik door dat constante geroep de roestboom goed "uitpeilen". 

De dag erna ben ik op zoek gegaan en vond de jonge uilen in de boom waar ik die avond ervoor het geluid vandaan hoorde komen. Sowieso twee jonge ransuilen zaten daar naast elkaar en er zouden daar in de buurt nog weleens een paar jongen meer kunnen zitten.

de jonge groene specht schreeuwt om eten

Behalve in de polder en onze achtertuin zat in alle vroegte op het gras voor ons huis een groene specht met een jong en ze waren druk met het vangen van mieren. Die groene specht vliegt regelmatig door de straat en ik denk dat deze vogel aan de rand van de polder bij SCO een nest heeft uitgehakt in een wilg die langs het veld staat. Niet eens zover van de ransuilen vandaan. Ze waanden zich onbespied en zorgden ervoor dat ze de magen gevuld hadden voordat het leven in de wijk op gang komt. 

Je moet wel een beetje opletten maar dan heb je ook wat. Het geluid van de bedelende jonge vogels gaat vaak aan je voorbij maar luisteren naar vogelgeluiden levert zo vaak mooie waarnemingen op. Veel jonge vogels laten zich niet zomaar zien en dan helpt het wel als je goed luistert en op het geluid af gaat. Dus ogen open maar vooral ook de oren open of ze aanzetten om de mooiste vogels te zien.

Steltkluten hotspot.

bijna volgroeide steltkluten

In Hania's polder in de Dordtse Biesbosch broeden dit jaar voor het eerst steltkluten. Het deel waar ze nu broeden, Hania's polder ligt er nog maar een paar jaar. Het is een voormalig agrarisch gebied wat ingericht is als natuurgebied, net zoals de Noordwaard. Dwars door het gebied lopen wandelpaden met bruggetjes zodat de Dordtenaren hier de nodige buitenlucht en vitaminen op kunnen doen. En dat doen ze ook. Altijd mensen, te paard, op de fiets, op hardloopschoenen en wandelschoenen. Nooit is het echt stil en toch voelen veel vogels zich hier thuis. Op de een of andere manier gaat het hier goed samen.

Het gaat zelfs zo goed samen dat hier elk jaar wel iets bijzonders te melden is. Vorig jaar zaten hier heel wat paartjes geoorde futen en die hebben daar ook nog eens succesvol gebroed. Ik dacht dat dit jaar een herhaling van vorig jaar zou worden maar niets is minder waar.

donsjong

De geoorde futen waren dit jaar massaal afwezig maar daarvoor in de plaats kwamen de steltkluten. Samen met de geoorde futen is dit weer een bijzondere broedvogel in het gebied. Zeker niet algemeen en bijna bijzonder te noemen.

Vaak zie je dat een koppel steltkluten flink wat vogelaars aantrekt en ze worden dan ook op waarneming.nl als vrij zeldzaam beschouwd. Dat betekent dat de vijf koppels die nu in Hania's zitten wel eens de steltkluten hotspot van Nederland kan zijn. Drie van die koppels hebben jongen en ik dacht dat het drie koppels met drie jongen zijn en twee koppels zonder jongen.

het kleinste donsjong en waakse ouder

De jonge stletkluten zitten in heel verschillende ontwikkelingsstadia. Er lopen jonge steltkluten bij die al net zo groot zijn als de ouders alleen zijn ze nog niet helemaal "uitgekleurd" en het jongste trio is nog in het donsstadium en kunnen alleen nog maar een beetje pikken naar de insecten. De oudervogels van dit trio heeft het nu extra druk want de jongen lopen alle kanten uit en het gevaar komt ook van alle kanten. Blauwe reigers loeren op een kans, mantelmeeuwen zitten likkebaardend op het vinkentouw en de steltkluten maar alarmeren en en beschermen.

In het gebied wat eigenlijk niet eens zo heel groot is, zitten de stetkluten op een kluitje. In een klein deel van dit gebied, net veel groter dan twee voetbalvelden zitten nu dus bijna twintig steltkluten en ik denk dat je zo'n hotspot nergens in Nederland kunt vinden. 

Wil je meer weten van deze mooiste kluut, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/steltkluut