Onzichtbare boomleeuwen.

boomleeuwerik in het ochtendzonnetje

De boomleeuweriken in de Boswachterij Dorst laten zich alweer een kleine twee maanden niet meer horen maar zijn er nog wel. Anders dan je zou verwachten zitten ze niet in bomen maar meestal gewoon op de grond.

Net als de veldleeuweriken zitten ze in de korte begroeiing van open vlaktes. Het korte gras zorgt voor voldoende beschutting. En op de open vlakte in de Boswachterij zitten ze graag, goed verborgen op de grond. Om ze te zien is het, 't makkelijkst om dwars door de vlakte te lopen.

Net als patrijzen wachten ze tot op het aller-laatste moment om op te vliegen en na een korte vlucht vallen ze weer op de grond om vrijwel direct in de omgeving op te gaan. Wat dat betreft lijken de twee soorten leeuweriken wel op elkaar. De veldleeuwerik zit ook altijd verborgen op de grond en is daar heel moeilijk te ontdekken

boomleeuweriken paradijs

De boomleeuwerik zit in het voorjaar in een topje van de boom te zingen en zingt ook vaak in de baltsvlucht en is dan een stuk makkelijker
te zien. Maar als die andere, de veldleeuwerik eenmaal in de lucht zit, kun je genieten van zijn prachtige zang en spectaculaire balts-vlucht. In deze tijd van het jaar verzamelen de boomleeuweriken zich in kleine groepjes en ik vermoed dat ze eerdaags zuidwaarts zullen vertrekken. Hoewel er ook zijn die gewoon hier blijven maar die heb ik hier in de winter nog niet eerder gezien. De komende tijd maar eens beter opletten.


goed gecamoufleerde boomleeuw

Afgelopen zaterdag vlogen steeds vijf a zes boomleeuwen op en een metertje of dertig zaten ze weer op de grond. Soms zit zo'n beestje even op een open stukje en zie je pas hoe mooi getekend deze vogel is. Als je rustig blijft staan, zijn ze echt niet schuw en laten ze  zich goed bekijken.

In tegenstelling tot heel veel vogelsoorten gaat het juist met de boomleeuwerik erg goed. Na een flinke dip in de jaren negentig, groeit het aantal vogels gestaag en men weet eigenlijk niet goed waarom dat is omdat het broedgebied voor deze soort niet groter is geworden. Ik zou zeggen, laat maar groeien die aantallen want het is een heerlijke bosvogel ook al is hij niet zo makkelijk te zien.

Wil je meer weten van deze typische vogel van de open vlaktes, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/boomleeuwerik

Ruiende cetti's zanger.

op de achtergrond het cetti's zanger territorium

Tsja, wanneer heb je met een doortrekker te maken en wanneer heb je te maken met een vogel die na de ruiperiode voor het eerst weer voorzichtig begint te zingen. Dat is nog eens lastig vast te stellen en heel soms, in een enkel gevalletje, zou je dan naar alle waarschijnlijk-
heid vast kunnen stellen dat het om een ruiend exemplaar gaat.

En zo denk ik dat ik in de Oranjepolder te maken heb met een ruiende cetti's zanger en geen doortrekker of een of andere willekeurige voorbijganger. Het zit namelijk zo dat ik elke dag een rondje door de polder loop en begin dit jaar voor het eerst een cetti's zanger langs het Kromgat ontdekte, een kronkelende waterloop van Oosterhout naar Raamsdonksveer met een dichte oeverbegroeiing.


Op 24 maart van dit jaar begon de reeks waar-nemingen van de zingende cetti's zanger langs Het Kromgat, vrijwel dagelijks klonk de explosieve zang van deze stiekemerd. In een strook struiken langs het water van ruimgenomen, een metertje of honderd lang. Een kleine vijftig waarnemingen verder verstomde het geluid eind juli en bleef het wekenlang doodstil. Ik vroeg mij af of de vogel weggetrokken was of mogelijk uit lijfsbehoud zijn snaveltje dicht hield want het was immers ruitijd.

Voor de meeste vogels geldt dat in deze periode tijdens de rui de vogel extra kwetsbaar is en beter niet te uitbundig moet zijn. Pas als de veren weer in perfecte staat zijn en je snel, als dat nodig is, kunt vluchten, kun je je weer laten horen en dat was afgelopen maandag weer het geval. De krachtige roep van de cetti's zanger klinkt nu weer dagelijks in dezelfde struiken als voorheen. Hij is de rui dus goed doorgekomen en kan weer laten horen dat hij zijn territorium de komende tijd weer beheer(s)t.

cetti's zanger

Omdat dit zo'n andere vogel is dan bijvoorbeeld een roodborst, waar er veel meer van zijn, is de kans erg groot dat het hier steeds om dezelfde vogel gaat. Ik durf dan wel te zeggen dat de ruiperiode van deze ene vogel ongeveer vijftig dagen heeft geduurd. Niet eerder heb ik de ruiduur zo nauwkeurig vast kunnen stellen. Dat is dan weer het voordeel van een niet alledaagse vogel zoals de cetti's zanger en elke dag hetzelfde stuk door de polder wandelen.

Wil je meer weten van deze struikbewoner, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/cetti-s-zanger

Kruisbekken gearriveerd.

Surae op het mooiste moment van de dag

Dat was weer een hele tijd geleden, over-vliegende kruisbekken in Surae. Ik denk dat het wel twee jaar geleden was, dat ik ze in Surae voor het laatst gezien had. Het kan zijn dat ik gewoon niet goed opgelet heb. Het zijn drukke beestjes die je, als ze in de lucht zitten, niet makkelijk mist. In datzelfde jaar heb ik in de Chaamse bossen wel drie grote kruisbekken gezien. En dat is een nog zeldzamere soort dan de "gewone" kruisbek. De kruisbekken zijn meestal ook doortrekkers en met wat geluk zijn de groepjes van dinsdagochtend blijvertjes en hier de hele winter nog te zien en te horen.

mannetje(l) en vrouwtje(r) kruisbek

Aan voedsel is in de bossen van Surae geen gebrek, overal zijn wel groepjes lariksen, dennen en sparren te vinden en dat zijn bij voorkeur de bomen waar deze vogels op de zaadkegels foerageren. En daar zag ik ze dus ook opvliegen, eerst een groepje van 12 vogels en wat verderop maar liefst 28 kruisbekken. Ze leven in de broedgebieden niet in groepen maar in koppels verspreid in een broedbiotoop en deze over-


dennenkegels genoeg

vliegende groepen zijn dus duidelijk op trek, op weg naar het zuidwesten. En nogmaals, als er maar genoeg voedsel te vinden is en de winters niet al te streng zijn, kunnen we ze de komende maanden hier met regelmaat in de bossen van Surae horen en zien.

Ik hoop ze deze keer ook eens op de foto te zetten want dat is mij door hun beweeglijkheid nog steeds niet gelukt. Dat zou bijvoorbeeld heel goed op de oever van het oude zwembad kunnen zijn als ze 's-morgensvroeg gaan drinken. Dat heb ik nog niet eerder gezien maar dat is mogelijk mijn beste kans.

Wil je meer weten van deze vogel met de vreemdste snavel, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kruisbek

Heel even volop paapjes.

het lijkt wel een spiegelbeeld

De afgelopen weken ben ik vooral bezig met het afscheid nemen en uitzwaaien van de zomer-gasten. En tijdens dat uitzwaaien in de mooiste natuurgebieden hier in de buurt zie ik gelukkig ook weer vogels in onze gebieden arriveren. Zij vullen de komende maand(en) de gaten van de vertrokken zomergasten weer in. Wisseling van de wacht zogezegd.

Paapjes broeden niet in deze omgeving, het dichtstbij is Drenthe en dan nog verder noordelijk. Ooit hebben ze ook in Brabant gebroed maar dat is alweer lang geleden. Ook deze beestjes zijn dus op trek en zijn nu hier geland, en niet zomaar een paar, nee in de Zonzeelse polder zag ik er zeker acht in een weiland zitten.

Laag bij de grond op een takje wat net wat boven de rest uitsteekt, een prima uitkijkpost en voor mij een mooi zicht op het vogeltje. Met het zachte strijklicht van de ochtendzon zagen ze er mooi warm geel/bruin uit. Wel wat beweeglijk en ook elkaar achternazittend, verplaatsen ze zich door het veld.

paapje vanaf een rietstengel op de uitkijk

Ik denk dat in dit groepje paapjes ook wat jonge vogels zaten, die waren niet uitgesproken uitge-kleurd en getekend en kwamen wat vlak gekleurd over en dat zou dan duiden op jonge vogels. Er zat in ieder geval geen mooi getekend mannetje tussen want ik zag geen enkel paapje met het kenmerkende boevenmaskertje. Wel hadden ze allemaal, zonder uitzondering een lage en licht gekleurde oogstreep en daarmee onderscheiden ze zich van bijvoorbeeld vrouwtjes of jonge roodborsttapuiten. Die kom je in het zelfde gebied tegen en zitten ook op lage struikjes of takjes die ze graag als uitkijkpost gebruiken.

De paapjes zijn op trek naar het zuiden van de Sahara en dat is vanuit de Zonzeelse nog eindje fladderen. De Sahara steken ze in een keer over en dat is een prestatie van formaat want je hebt het over een vogeltje van een gram of 15-16.

Wil je meer weten van deze kleine en o zo schaarse broedvogel, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/paapje

Ook de laatste is vertrokken.

boerenzwaluwen, klaar voor vertrek

De meeste gierzwaluwen zijn rond 1 augustus vertrokken naar hun overwintergebied in Afrika. De dagen daarna werden nog wel wat giertjes gezien maar per dag liep dat aantal terug. Nu, ruim een maand later, is Nederland weer gierzwaluwvrij. Tenminste, bijna want er zat tot afgelopen vrijdag in een nestkast in Raamsdonksveer nog 1 gierzwaluw. Een gezond beestje, volgroeid en klaar voor de tocht. Dit nakomertje heeft dus een maand achterstand op de rest en het zal mij benieuwen of het goed komt.

jonge huiszwaluwen

Na de gierzwaluwen zijn de oeverzwaluwen en vervolgens de huiszwaluwen aan de beurt. De boerenzwaluwen gaan als laatste en zijn overigens ook weer als eerste terug. deze zwaluwen blijven het langst in Nederland en de gierzwaluw het kortst. Trouwens, de gierzwaluwen die nu nog gezien worden zijn vermoedelijk Scandinavische vogels, die moeten een langere weg afleggen en passeren nu ons land.

En na die late gierzwaluw zag ik afgelopen zondag in Lage Zwaluwe nog een paar jonge huiszwaluwen in de nesten onder een dakbalk zitten. De kleine kopjes staken nieuwsgierig naar buiten en zo te zien zijn ze ver klaar en kunnen ze binnenkort ook op pad. En zo vertrekken de zwaluwen en komen er weer andere wintergasten voor in de plaats,

Toch jammer en echt een gemis als je ze zo lang niet meer ziet.
Wil je meer weten ven de gierzwaluwen, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/gierzwaluw

Voorbij trekkende purperreigers.

Purperreiger in de Zouwe Boezem bij Lexmond

De reigertrek van de purperreigers kende afgelopen week een piek. Met name op donderdagavond vlogen veel purperreigers naar het zuiden. Best gek, want het was qua weer niet echt een ideale avond. Er stond een redelijk harde westenwind en de temperatuur lag onder normaal voor de tijd van het jaar. En juist op deze avond besloten ze om massaal op pad te gaan. Een weekje eerder, met een lekker briesje uit het noorden(wind in 't hol) en een graadje of 22, lieten ze deze kans voorbij gaan.

Maar ja, deze vogels hebben geen Buienradar-app en vertrekken op gevoel. Hoe ze elkaar informeren om juist met z'n allen deze donderdagavond te gaan, is voor mij weer een groot vraagteken. Gedurende de avond, tot aan de schemer toe, vlogen groepjes hoog over. In een rommelige formatie, wisselende kopposities en af en toe op thermiek een cirkeltje omhoog zag ik twee groepjes, een van twaalf stuks en een groepje van achttien stuks vertrekken.

Op reis naar betere oorden

Het voelde een beetje als uitzwaaien, toen ik op zolder, naar het westen kijkend, de vogels van rechts naar links voorbij zag komen. Dat gaat weer een hele tijd duren voordat ze weer van links naar rechts voorbij komen. Van de trekvogels is de purperreiger een maandje of zes bij ons en de andere helft van de tijd zitten ze in de Afrikaanse zon. Het is mij dit jaar gelukt om ze zes maanden achter elkaar te zien, van april(telpost Breskens) tot afgelopen donderdag(thuis op zolder). Het wachten van donderdagavond was het meer dan waard want ik stond er toch al een uurtje of wat.

Wil je meer weten van deze schaarse reiger, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/purperreiger

Zeearenden beloeren.

route info van 2 zeearenden 

De techniek staat voor niets. De eerste Nederlandse jonge zeearenden zijn voorzien van een GPS zender en kunnen we nu zomaar de dagelijkse gang van zaken van deze vogels volgen. De zeearenden met GPS zender zijn,  als we naar het kaartje kijken, erg honkvast en zijn tot een week of wat de rivier naar de Brabantse Biesbosch nog niet overgestoken. Een zeearend, een vrouwtje, uit de Dordrechtse Biesbosch(gele lijn) en een mannetje geboren op de Hellegatsplaten(rode lijn), zijn via de website van de Zeearenden-werkgroep van minuut tot minuut te volgen.

Regelmatig vliegen zeearenden ook in de Brabantse Biesbosch rond en enkele weken geleden zelfs boven ons huis in Oosterhout. Maar wat ze verder allemaal uitspoken en waar ze bijvoorbeeld in de winter blijven is tot nu toe steeds gissen geweest.


overwinterende zeearend
in de winter van 2018/2019

In de winter zitten vaak meerdere zeearenden in de Biesbosch en die komen vrijwel allemaal uit Duitsland. Waar die van ons dan blijven is mij onduidelijk en misschien blijven ze wel hier en dat weten we vanaf nu dus wel, tenminste als ze gezenderd zijn.

De enorme zeearend die over ons huis vloog, langzaam op de thermiek cirkelend, koerste naar het zuiden. Ik kon zien dat het een zogenaamde adulte vogel was. De witte staart was goed te zien maar dat geeft niet meer aan dan dat de vogel ouder is dan vier jaar. Of de vogel ook al een partner heeft en volwassen is, is onduidelijk. Het kan zelfs tot het zevende levensjaar duren voordat de vogel voor nageslacht zorgt en eigenlijk kun je dan pas zeggen dat het een adulte vogel is.

Wil je meer weten van deze imposante luchtschepen, klik dan op de link
https://portal.werkgroepzeearend.nl/



Slaapplaats kleine zilvers.

slaapplaats langs de Bandijk

Voor zolang het duurt hebben de kleine zilverreigers een slaapplaats langs de Bandijk bij Werkendam uitgekozen. Vlak langs de weg tussen de rivier de Merwede en de Muggen- waard zitten tegen de avond ongeveer dertig kleine zilverreigers in de dode bomen bij elkaar en brengen er de nacht door.

Een gekke plek als je kijkt hoe druk het daar ook 's-avonds is. Het verkeer raast met hoge snelheid van en naar de veerboot bij de Kop van 't Land. De vogels trekken zich er niet veel van aan en zitten in het avondzonnetje wat te poetsen en vallen tegen de schemer in slaap. Hoe lang dat dit ritueel zich zal herhalen weet

Net aan de andere kant van de weg, bij de Muggenwaard

ik niet. De vogels zullen over enige tijd wel verkassen. Meestal schuiven ze, naarmate de wintermaanden naderen, op naar het westen en zijn dan vooral langs de kust te vinden. Wordt het echt koud dan verkassen ze naar het warme Afrika. Maar zoals gezegd, ze zitten nu in behoorlijke aantallen bij ons in de Biesbosch.

Het is zelfs zo dat er momenteel meer zitten dan de grote zilverreigers, Die kun je in een flinke winter juist in de Biesbosch verwachten. Een aantal jaren geleden zaten in een strenge winter ruim 800 grote zilverreigers bij de voormalige fietsbrug, vlakbij de Petrusplaat.

Wat ik niet wist is dat er maar een heel klein aantal kleine zilverreigers in Nederland broedt. Het zijn er maar een stuk of 75 die in De Oostvaardersplassen, de Wadden en Delta broeden. Weer wat geleerd. En net als de grote zilverreiger broeden ze dus niet in een van de mooiste natuurgebieden van Nederland, de Biesbosch? Maar dat is volgens mij een kwestie van tijd. De eerste broedende grote zilverreiger wordt alweer enkele jaren verwacht en wie weet heeft ie dat al een keer stiekem gedaan.


Wil je meer weten van de kleine zilver met zijn gele tenen, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kleine-zilverreiger