Mooie pijlen geschoten.

pijlstaart in prachtkleed

Alle wintergasten zijn gearriveerd, en dan bedoel ik vooral de eenden en ganzen. Bij ons in de buurt zit het overgrote deel in de Biesbosch en wat verder weg, zitten ze vooral op het grote water van het Hollands Diep, de Grevelingen en de Ventjagersplaten. In de Noordwaard bij Werkendam zitten makkelijk 15.000 tot 20.000 watervogels en het overgrote deel daarvan zijn krakeenden, smienten en wintertalingen. Voor kuifeenden en brilduikers moet je toch wat verder zijn, het Hollands Diep is dan zo'n vergaarbak van duizenden vogels.

De wat zeldzamere soorten zoals slobeend en pijlstaart zitten ook wel in de Noordwaard maar dan heb je het over splintergroeperingen

synchroon zwemmen  

Kleine clubjes eenden die opgaan in de massa. Soms zijn ze amper te vinden zoals bij wat donkerder weer, harde wind en regen. Dan zitten ze verborgen met de kop in de veren en zijn ze amper te herkennen. Maar zwemmen ze eenmaal rond dan valt direct de schoonheid van deze sierlijke eend op. Hij is wat groter dan de smienten, wintertalingen en krakeenden en net zo groot als een wilde eend. De tekening van deze eend is prachtig en als de pijlstaart helemaal is uitgegroeid is het helemaal een schoonheid van een vogel.

In de Noordwaard vind je amper een honderd-tal koppels pijlstaarten. Dat is ook niet gek want Nederland ligt aan de zuidkant van het verspreidingsgebied van de pijlstaart. Slechts enkele vogels komen hier tot broeden en afgelopen voorjaar heeft een koppel in de Hardenhoek gebroed maar of dat een succesvol legsel was, weet ik niet. In totaal broeden naar schatting 15 koppels pijlstaarten in Nederland, erg weinig dus. In de winter zoeken de noordelijke vogels ons dan niet direct in grote aantallen op zoals de smienten en wintertalingen dat wel doen. Een pijlstaart zien, blijft dus een bijzondere ontmoeting.

Wil je meer weten van deze sierlijkste eend dan moet je even klikken op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/pijlstaart
 

Het ziet er blauw van.

Het Kromgat in de Oranjepolder

Het is denk ik alweer drie jaar of langer geleden dat er sprake van was dat het aantal broedende ijsvogels de magische grens van duizend broedparen in Nederland zou halen. De milde winters daarvoor, zorgden al voor een fikse stijging en het zag er naar uit dat het de komende jaren ook zo zou blijven. Mits er natuurlijk geen al te strenge winters zouden komen. Een topperiode voor deze blauwe schichten.

De winter van 2017-2018 kende slechts een pittige speldenprik eind februari, begin maart en die was dan ook gelijk goed voor een sterfte onder de ijsvogels van wel 50% of meer. Want daar kunnen ze nou net niet tegen. Ze moeten kunnen vissen en dan is een bevroren wateroppervlak een serieus probleem. Ik dacht toen nog dat het weer jaren zou duren eer dat de ijsvogelstand weer op het niveau van 2017 zou zijn. Maar ik denk dat ik die aanname moet bijstellen, want het aantal ijsvogels wat nu rondvliegt is niet gering.

De Grevelingen

Vrijwel dagelijks zie ik ijsvogels vliegen, waar ik ook kom. Hier om de hoek in de Oranje-polder, de Biesbosch, Lage Zwaluwe, Surae, de Grevelingen, noem maar op. Het laat de veer-kracht van de soort zien, de overgebleven en sterke ijsvogels hebben een paar goede broed-seizoenen achter de rug met misschien wel twee of drie legsels. Daarbij komt dan een ruim voorradig voedselaanbod om de jongen vliegvlug te laten worden.


De Zouwe Boezem

Het kan bijna niet anders zo zijn gegaan. Ik heb dus het vermoeden dat een stevige winter wel veel schade onder de soort aanricht, maar niet fataal hoeft te zijn. Waarschijnlijk vallen de zwakkere exemplaren om en blijven de sterke vogels over en die zijn dan ook in een goede conditie om meerdere legsels in een seizoen groot te brengen.Maar wat zou er dan gebeuren als we een paar strenge winters achter elkaar krijgen? Ik heb het idee dat we dan pas echt wat gaan merken van een terugloop in het aantal ijsvogels. En een herstel van de populatie zal dan wel meerdere jaren vergen. Maar met de klimaatverandering in het achterhoofd vermoed ik dat het niet meer zo'n vaart zal lopen met die strenge winters.

Wil je meer weten van deze blauwe schicht, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/ijsvogel

Het ziet er zwart van.

 

mei 2019, hier in de wijk, kom niet in de buurt!

In elk watertje, kanaal, vijver, brede sloot of rivier zitten wel meerkoeten. Zo ook bij ons in de vijver om de hoek en er zitten er genoeg in het Kromgat in de Oranjepolder. Ik hoor ze vaker eerder dan dat ik ze zie. Niet dat ze dan gezellig zitten te zingen ofzo, het zijn dan meestal de korte harde kreten die ze slaken. En meestal is dat omdat ze ruzie met de buren hebben. 

Ze zijn erg territoriaal ingesteld en dulden geen soortgenoten in hun gebiedje. In het voorjaar gaat die territoriumdrift nog een stapje verder en vechten ze soms met elkaar tot een van de twee zwaar gewond is of zelfs doodgaat. Ik zie ze in het voorjaar wel eens op een poot op de oever strompelen, dat is er dan een die heeft dan net een flink pak slaag gekregen.

zonder strijdbijl op pad.

Maar in deze tijd van het jaar wordt de strijd-bijl tijdelijk begraven, ze vergeten niet waar die ligt want in maart hebben ze die weer nodig om de buurman eens flink aan te pakken. In de tussenliggende tijd zoeken ze elkaar op en dat zijn er dan niet zomaar een paar soortgenoten om de winter gezellig mee door te komen, nee, dat zijn er dan vele honderden en honderden.

Vreedzaam, schouder aan schouder, bijna hand in hand, dobberen ze dicht op elkaar op het grote water, alsof er niets aan de hand is. Haast niet voor te stellen dat ze elkaar in het voorjaar wel kunnen vermoorden.

Het ziet er zwart van

De meerkoeten zoeken elkaar op op groot water en dat heb je hier niet direct in de buurt, daar moet je voor naar de spaarbekkens in de Biesboch, het Hollands Diep of zoals gisterenmorgen, naar de Krammer en Volkerak. Grote zwarte vlekken drijven dan op de wind over het grote water. Een hechte formatie zorgt ervoor dat de meesten uit de wind zitten, alleen de buitenste rijen lijden kou maar die mogen dan naar verloop van tijd weer naar binnen schuiven om op te warmen. Tenminste ik denk dat dat zo werkt.

Wil je meer weten van deze humeurige watervogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/meerkoet
 

piepers kiezen.

graspieper

Piepers en nog een piepers, je ziet ze overal in alle uitvoeringen. Zeker in het najaar is het een komen en gaan van de verschillende pieper soorten, boompiepers gaan, waterpiepers komen. Er is een korte periode dat ze er bijna allemaal zijn. De moeilijkste en zeldzaamste piepers, de roodkeelpieper, de duinpieper en de grote pieper worden amper gezien maar dat is ook niet zo gek want je gaat al snel uit van het gangbare. "Het zal wel een ....... pieper zijn", maar dat is dan te snel geconcludeerd.

waterpieper

Zo zagen we een paar weken geleden ook piepers opvliegen in de randen van de diep uitgesleten geultjes van de Slufter op Texel. Als je niet kritisch bent en uitgaat van het `gangbare`, denk je voor het gemak dat het graspiepers zijn. Maar als je ze dan even goed kunt bekijken zie je dat de rugtekening amper aanwezig is en kom je al snel bij de water-pieper en als je dan nog wat langer kijkt zie je dat er ook nog oeverpiepers tussen zitten, die missen dan de witte buitenste staartpennen weer. Het blijft opletten!

Met name in deze tijd hebben in de Biesbosch bijna alle graspiepers plaatsgemaakt voor de waterpiepers. Of het is toeval geweest maar de afgelopen keren heb ik met name waterpiepers gezien. Ze komen hier in de winter naartoe omdat in hun broedgebied, de bergen, vaak sneeuw ligt en het moeilijk is om aan voedsel te komen.

graspieper

Ze broeden zelfs boven de boomgrens en dat is in deze periode een plek waar je als vogel zeker niet wilt zijn. Bij ons, met ons zeeklimaat hebben veel mildere winters en er is altijd wel wat eetbaar te vinden. De slikrandjes van de kreken in de Noordwaard voorzien daar prima in.

Wil je meer weten van deze pieper, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/waterpieper

Schooisoort of goed aangepast?

honger overwint alle angsten

Vogels kunnen zich prima aanpassen aan de omstandig-heden maar dat gaat niet vanzelf. Bijvoorbeeld de schol-eksters, van oorsprong kustvogels die met laag water van pieren, garnaaltjes en schelpdiertjes leven, komen nu door voedselgebrek in het binnenland voor. Steeds minder voedsel is voor de vogels beschikbaar, de Wadden worden overbevist waardoor steeds minder schelpdiertjes en garnaaltjes beschikbaar zijn. Ze broeden tegenwoordig in het binnenland op daken van bedrijven, broeden ook in de weides en brengen alleen de winter nog door aan de kust. Een mooi voorbeeld van het aanpassingsvermogen van deze vogels maar dat is niet genoeg, de soort gaat hard achteruit.

Nog zo'n slimmerik die zich prima aangepast heeft, is de zilvermeeuw. Ook deze vogels passen zich aan aan de omstandigheden. Zij zoeken de nabijheid van mensen op en schuimen de vuilnisbelten af maar dat is in deze tijd van recyclen een aflopende zaak. Vuilnisbelten worden steeds vaker overdekt en wordt het afval verregaand gescheiden en

na recycling blijft er bar weinig over. Ze schakelen daarom over op etensrestjes van mensen in de stad. Een patatkraam is dan een prima alternatief of zoals de vogel op de foto hierboven op de parkeerplaats bij de haven van Den Helder een stukje brood krijgt. Niks geen angsten, ze pakken het hapje bedachtzaam aan en hebben in de gaten dat er van een uitgestoken hand geen gevaar uitgaat.

Schooien kunnen ze als de beste, ze kijken je op een meter afstand aan en dan weet je genoeg. Ik heb wel eens gehoord dat als hier de toeristen in de winter wegblijven en er niet meer gevoerd wordt, veel jonge meeuwen sterven van de honger. Deze vogels hebben in het voorjaar en zomer alleen maar geleerd om te schooien en weten niet hoe ze zelf voedsel moeten zoeken. Als dat waar is, zou dat toch jammer zijn, want wat kunnen die vogels er nou aan doen als het voedsel toegeworpen wordt?

Deze zilvermeeuw is alweer wat ouder en heeft aan zijn verenkleed te zien al een paar winters overleefd, dus deze meeuw geef ik met een gerust hart een stukje brood. Deze gaat het wel redden. Ik ben erg benieuwd of die jonge bruine meeuwen wat verderop het ook gaan redden.

Wil je meer weten van de zilvermeeuw, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zilvermeeuw

Grote gele kwikken.

een van de twee favoriete slootjes 

Als je in deze tijd van het jaar nog een gele kwikstaart ziet, weet je dat dat dan een grote gele kwik is. De gele kwik-staarten zijn namelijk allang vertrokken naar betere oorden en zal je hier in deze tijd van het jaar echt niet meer tegenkomen. Eind september, begin oktober is het gedaan met de gele kwikken.

Alweer het tweede jaar op rij zie ik deze grote gele kwikstaart hier vlakbij, aan de rand van de Oranjepolder. De twee slootjes aan weerszijde van de Elskensweg, naast de trainingsveldjes van SCO en de schaatsbaan van IJsco zijn in de winter het leefgebied van een grote gele kwik-staart en afgelopen week zelfs een keer van twee grote gele kwikken. Ook in de IVN natuurtuin zat een grote gele.

De afgelopen paar weken zag ik de grote gele regelmatig al roepend uit de slootkant opvliegen. Aan de intense gele kleur aan de onderzijde van de vogel moet het een man zijn.

grote gele speurend in de slootkant

Vrouwtjes zijn veel lichter en valer van kleur dan de mannen(zie de foto hiernaast). Het kan zijn dat dit geen Nederlander is maar een Duitser want die trekken in het najaar naar het westen waar het klimaat wat milder is en dat is nodig ook want ze foerageren langs oevers van stromend water.

Dichtvriezen van de watertjes zou voor deze vogels funest zijn. De slootjes in onze polder stromen amper, alleen het slootje langs de sportvelden stroomt zachtjes en dat is net genoeg om voor deze kwikken een aantrekkelijk over-winter gebiedje te zijn. Spinnen, slakjes, muggen, vlokreeftjes en allerlei andere insectjes staan op de menukaart.

Ze moeten hier in de polder vaak opvliegen want het weggetje wordt intensief gebruikt door de buurt. Om de een of andere reden vinden de kwikken dat niet erg en komen ze steeds weer terug, maar dat maakt het voor mij nogal eens lastig om ze te zien. Ik zie ze steeds als het daar een tijdje rustig is gebleven en er geen honden, wandelaars, joggers, fietsers, auto's, dealers, sporters, brommers, boeren en loonwerkers voorbij komen. Dus het is een kwestie van geluk en geduld.

Wil je meer weten van deze mooie wintergasten, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-gele-kwikstaart

Een boertje vliegt zelden alleen.

kun je nog mooier op een draad zitten?

Het gebeurd niet dikwijls dat m'n hart overslaat bij het zien van een vogeltje. Of het moet wel iets heel bijzonders zijn, voor een algemene soort zal dat niet zomaar gebeuren.

Tenzij........ het een "alledaagse" vogel is op een bijzonder moment. En dat was afgelopen zondag het geval toen een boerenzwaluw overvloog. Een alledaagse boerenzwaluw zien in november is werkelijk bijzonder. Het moet echt een van de allerlaatste zwaluwen zijn geweest die op weg was naar het zuidelijke deel van de aarde.

Heerlijk om het beestje voorbij te zien vliegen, hier kan ik echt blij van worden. Deze late zwaluw heeft een pittige tocht voor de boeg bedacht ik mij nog.

najaars trekroute
boerenzwaluwen(SOVON)

Normaal gesproken vliegen ze in groepen naar het zuiden en is het in oktober wel gebeurd. Daarna worden de vogels nog incidenteel gezien. Daarom was deze ontmoeting zo bijzonder, hij vloog alleen in een tijd van het jaar dat ze nauwelijks meer gezien worden.

Naast het late tijdstip valt nog wat aan de waarneming op en dat is de plek waar we het boertje zagen.  Texel. De boertjes trekken in het najaar met name in het oosten van ons land weg en niet langs de kust. Als ze in het voorjaar weer terug komen, kun je ze vooral langs de kust en met name bij de telpost van Breskens over zien trekken.

De optelsom van deze feitjes geven wel aan hoe bijzonder deze waarneming was en accentueert mijn uitgesproken blijheid. Wil je meer weten van deze "laatvlieger", klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/boerenzwaluw

Keep it quiet.

goed verborgen in een struik 2 kepen en 1 vink

Kepen zijn al gearriveerd maar nog niet zo nadrukkelijk aanwezig. De kepen uit het noorden zijn hier om de winter te overbruggen. Als de winter wat verder gevorderd is en het is januari geweest dan laten de kepen zich wel goed horen want dan begint het voorjaar al te kriebelen.

Gelukkig zag ik afgelopen weekend op Texel de eerste kepen van het seizoen. Een groep vinken van meer dan vijftig stuks streek voor ons neer en na wat speurwerk, ontdekten we de kepen en groenlingen tussen de vinken. Niets zo frustrerend als vogels niet horen of zien terwijl je weet dat ze er wel zijn. Zal wel een afwijking of tic van mij zijn. Ik probeer maandelijks de vogels te zien of te horen vanaf het moment dat ze arriveren tot het moment dat ze vertrekken.

keep op Texel in 2018

De eerste kepen arriveren al in september maar dat heb ik nog niet meegemaakt. Mijn vroegste datum is 12 oktober in de Boswachterij Dorst. Ons land wordt niet direct overspoeld met kepen zoals dat wel in oost Europa gebeurd. Daar trekken miljoenen kepen naartoe, iets wat bij ons niet zou kunnen want zoveel ruimte hebben we hier nou ook weer niet laat staan voldoende voedsel voor zo'n enorme club vogels.

De zuidgrens van het verspreidingsgebied ligt bij ons land en Duitsland, zuidelijker trekken ze meestal niet. Daar hebben we dus weer geluk bij want het is een prachtbeestje om te zien.



Dorst........ kepenland

Grote groepen vinken en groenlingen trekken dan de aandacht want daar willen de kepen in de winter nog wel eens mee optrekken. Zo ging het afgelopen zondag ook in de Slufter op Texel. Een eeuwenoud getijde en kweldergebied aan de Noordzee kant van Texel. Niet een plek waar je in de eerste plaats aan denkt bij zo'n bosvogeltje wat naar zijn favoriete voedsel, beukennootjes op zoek is.

Wil je meer weten van deze noorderling, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/keep