Volhardende sperwer.

sperwer op de uitkijk

Het is mij nog niet vaak gebeurd dat ik een sperwer aan het werk zag. In het verleden sloeg er wel eens een in de tuin toe en sloeg daar een mus maar de jacht zelf zag ik dan niet. De jacht van een sperwer is speciaal want hij moet het hebben van het verrassingseffect. Zomaar uit het niets slaat hij toe en de prooi weet amper wat hem overkomt. Hier in de wijk zie ik regelmatig een hoop veren van een duif liggen en in het bos zie ik ze wel eens voorbij schieten en razendsnel verdwijnen tussen de bomen. 

Meestal verraden de mezen en vinken de aanwezigheid van een roofvogel maar dan heeft die al een poging gewaagd. Die alarmerende geluiden maken mij dan alert en speur ik de omgeving zorgvuldig af. In de boswachterij ben ik meestal te laat en heeft de stiekemerd allang toegeslagen. Eergisteren zag ik een sperwer in een naaldboom zitten en dat was dankzij de paniek die onder mezengroep was uitgebroken. Ook deze keer was ik te laat om hem in volle actie te zien jagen.

hoe wendbaar moet je wel niet zijn?

Twee weken geleden zag ik eigenlijk voor het eerst een sperwer goed aan het werk. Hij joeg een duif uit een klein bosje wilgen en populieren en probeerde hem zo te slaan. Opvallend was de snelheid en wendbaarheid van de duif die de sperwer keer op keer wist te ontwijken. Ik dacht nog waarom gaat die gekke duif steeds weer terug dat bosje in, daar loert immers de sperwer op hem? 

Maar nadenkend over dit gedrag snapte ik uiteindelijk die duif wel. Als je steeds de bescherming van de bomen opzoekt is de kans dat de sperwer een geslaagde aanval doet klein. De sperwer is wel super wendbaar maar de bomen zorgen zo wel voor een flinke hindernis die bijna onneembaar is. En als de duif het open gebied invliegt is hij een stuk kwetsbaarder en heeft de sperwer voordeel en maakt veel meer kans. 

loerend op een prooi

De sperwer had dus de aanval ingezet en als hij zijn kostbare energie eenmaal ingezet heeft, geeft hij niet zomaar op. De ene uitval na de andere uitval werd geplaatst en ik kon het hele tafereel op een afstandje perfect gadeslaan. Die duif was opvallend wendbaar en dat verwacht je eigenlijk niet van zo'n logge vogel. Ik zie de duiven vaak in mijn tuin rond waggelen maar dat veranderd zodra ze op de wieken gaan. Dan zijn het echte snelheidsduivels en geen gemakkelijk hapje.

Wil je meer weten van deze snelle roofvogel, klik dan op de link; 

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/sperwer

Late lijstertrek?

fitte grote lijsters

Later dan ik eigenlijk had verwacht, waren de grote lijsters weer in de Boswachterij Dorst gearriveerd. Elk jaar aan het eind van de zomer, begin herfst komen ze hier aan en blijven dan een paar weken hangen. Foerageren, opvetten en uitrusten vermoed ik want er ligt nog een flinke tocht in het verschiet. Het valt niet mee om ze goed te bekijken want ze zijn behoorlijk schuw en vliegen direct weg als er iemand in de buurt komt. Ze verlaten de open vlakte en verdwijnen tussen de bomen en komen daar eigenlijk nooit naar terug. Het is dus zaak om als eerste ter plekke te zijn en niet te dichtbij te komen.

Eergisteren was ik vroeg in het bos en had niet zozeer het idee dat ik die ochtend een grote groep lijsters zou zien. Dat idee had ik een maandje eerder wel. maar toen waren ze in geen velden of wegen te zien. 

zanglijster

Toen dacht ik nog dat ze dit jaar de Boswachterij over zouden slaan. Na een tijdje onbeweeglijk, met de opkomende zon in de rug, aan de rand van de vlakte te staan, zag ik steeds meer lijsters. En anders dan andere jaren waren het niet alleen grote lijsters maar zaten in die groep ook flink wat zanglijsters. Uiteindelijk waren het meer dan dertig lijsters, zang- en grote lijsters bij elkaar. 

Wat mij wel bekend is, is dat zanglijsters ook in flinke groepen wegtrekken echter, dat ze dan ook in grote gemengde groepen vliegen dat wist ik niet. Tenminste, ik vermoed dat ze straks ook samen gaan vertrekken. Afgelopen jaar heb ik vooral 's-avonds laat in de polder de lijsters over horen vliegen. Dat doen ze dus niet alleen overdag maar ook als het aardedonker is. Ze kennen de weg.

3 alerte grote lijsters

De vogels arriveerden dit jaar wat later dan anders en  ik vermoed dat dat te maken heeft met het koude en natte voorjaar. Veel trekvogels bleven in het voorjaar in Spanje en Frankrijk hangen, wachtend op beter weer en arriveerden daardoor een stuk later bij ons in de broedgebieden. En dat zou dus ook de latere vertrekdatum van deze lijsters kunnen verklaren. In ieder geval ben ik weer gerustgesteld toen ik ze zag en zijn we ze dus voor de Boswachterij niet kwijtgeraakt.

Ik ben trouwens ook nog benieuwd hoeveel lijsters hier achterblijven want ze gaan niet allemaal weg. Het kan dus zijn dat ik de hele komende winter door, regelmatig een grote lijster in de Boswachterij zie vliegen want zingen doen ze voorlopig niet.

Wil je meer weten van deze geweldige zangers, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-lijster

Meer zilverreigers gezien.

Blauwe-, kleine- en grote zilverreiger

De purperreigers zijn vrijwel allemaal vertrokken en er is zo her en der nog wel een achterblijver te vinden maar het is toch ver gedaan. Afgelopen vrijdag zagen we er nog een en ik ga er vanuit dat mijn laatste van het seizoen is. De eerste zie ik waarschijnlijk pas weer in april 2022. Maar daar gaat het nu niet om, het gaat over de grote en kleine zilverreigers.

De grote zilverreigers zijn alweer een paar weken terug uit de broedgebieden en zijn nu volop in de Oosterhoutse polders te zien. Behalve vanmorgen dan, tijdens de watervogeltelling zag ik geen grote zilverreigers maar afgelopen week des te meer. 

de laatste purperreiger?

In de Gecombineerde Willemspolder zaten in twee weilanden maar liefst achttien grote zilvers samen met veertien blauwe reigers. In twee weilanden tweeëndertig reigers. Het zou dus best wel eens een goed broedseizoen zijn geweest.

In de Noordwaard een vergelijkbaar verhaal, ook daar zitten momenteel veel kleine en grote zilverreigers. Ik heb nog eens gekeken wat het verschil met voorgaande jaren was en geen enkele september maand vanaf 2016 tot heden liet zo'n groot aantal zilvers zien. In het hele gebied zitten deze september maand meer dan dertig grote zilverreigers tegen vijftien a twintig in de voorgaande jaren. De genoemde aantallen haal ik uit de watervogel inventarisaties vanaf de winter van 2015-2016 tot heden. Nu bijna dus een verdubbeling aantal zilvers.

Het voorjaar was misschien minder droog en warm dan de afgelopen drie jaar en ik vraag mij nu af of dat er iets mee te maken kan hebben? Laten we zeggen dat het afgelopen voorjaar in ieder geval anders was dan de voorgaande jaren.

kleine zilver

Of was een grotere voedselaanbod de doorslaggevende factor. En als dat laatste zo is, is een minder warm en wat natter voorjaar dan beter voor de prooidieren van de reigers? Kikkers, muizen en mollen hebben die ook een beter voorjaar gehad? Geen zekerheden maar wel opvallend dat er dit jaar meer reigers zijn. En of het andere wat mindere voorjaar daar een rol in heeft gespeeld weet ik niet.

Niet alleen hier in de polder maar ook in de Noordwaard en al die zilverreigers slapen waarschijnlijk in een of in een paar grote groepen in de Biesbosch. Ik zou die slaapplaatsen wel eens willen zien. In november hebben we de eerste slaapplaats telling weer en dan zouden we daar ook weer iets van moeten merken.

Wil je meer weten van deze grote witte en statige verschijning, klik dan op de link; https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-zilverreiger

Een ongewone gele kwikstaart.

vanmorgen tegen een uur of negen

Het duurde vanmorgen wel tot negen uur voordat de mist enigszins was opgetrokken. Langzaamaan trok de opkomende zon het grijze gordijn van de Muggenwaard weg en zag ik pas hoeveel vogels in het gebied zaten. Gisteren zaten de andere natte polders van de Noordwaard ook helemaal vol met watervogels en vanmorgen was dat dus niet anders. 

De grauwe ganzen waren de eerste vogels die het gebied verlieten. Luid gakkend stegen een paar honderd ganzen op en vertrokken naar de foerageergebieden. Waarschijnlijk zoeken ze de lege aardappelvelden en graslanden op om zich tegoed te doen aan oogstresten en mals gras. Voor mij een geluk want anders is er geen tellen meer aan. 

als de mist is opgetrokken, dan.....

Een pittige klus om alles goed te monitoren en te accuraat te tellen want kwaliteit staat voorop. In deze tijd van het jaar is het goed opletten geblazen want je kunt altijd een verrassing tegenkomen. Zo zag ik nog twee late grutto's driftig in de slikbodem roeren en terwijl deze vertrekkers daar bezig waren zwommen de overwinteraars een paar meter verder voorbij. Smienten en pijlstaarten zijn al mondjesmaat aanwezig en dat gaat nu op gang komen.

    gele kwikstaart           engelse kwikstaart

Maar waar ik niet altijd even scherp op ben, zijn de doortrekkende kleine zangvogels. Het leuke vanmorgen was dat een gewone gele kwikstaart mij attendeerde op een foeragerende engelse gele kwikstaart. Hoe dat ging? Beide gele kwikken zaten in flinke groep witte kwikstaarten en de gewone gele kwik zag er zo anders uit dan die engelse kwik dat ik me afvroeg of dat soms een andere gele kwikkensoort was. De gewone heeft een grijs kopje en een witte wenkbrouwstreep terwijl die engelse kwik een groengele kop heeft met een gele oogstreep. 

de groengele rug en kop zijn goed zichtbaar

Alle bovendelen zijn groengeel en vrij egaal gekleurd. Bij de gele kwik zijn de bovendelen vanaf de kop naar de nek grijs en gaat daarna over in een groengele rug.

Als ze zo naast elkaar zitten, wordt het wel wat makkelijker en zijn de verschillen goed zichtbaar. Als ik de engelse gele kwikstaart alleen was tegengekomen had ik zo een, twee, drie de link nog niet gelegd. Dus met dank aan de "gewone" gele kwikstaart.

Wil je meer weten van deze vrij zeldzame gele kwikstaart, klik dan op de link;https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/engelse-kwikstaart

"Arival of the birds".

Noordwaard gisterenochtend

Het muziekstuk Arival of the birds, daar moest ik gisterenmorgen aan denken toen op verschillende plaatsen in de Biesbosch al wintergasten waren gearriveerd. Op elke grote plas zaten al redelijk wat smienten en die waren een week geleden nog niet terug. En de eerste pijlstaart is ook al gearriveerd om hier de komende maanden te overwinteren. Arival of the birds is een muziekstuk dat gaat over de aankomst van de flamingo's en ik geloof dat het een Walt Disney film is. Ik beeldde mij de enorme wolken overvliegende vogels in, een prachtig gezicht moet dat zijn. Mooie muziek in ieder geval.

de eerste pijlstaart is ook terug

De wintergasten arriveren de komende weken maar ook doortrekkers doen de Biesbosch aan. Het wordt er de komende weken alleen maar drukker op. Zo zaten overal wel watersnippen en die zijn alweer een paar weken op trek. Je hoort ze overvliegen en ziet ze wel in elk rietkraagje, wat niet in te diep water staat, staan. Die watersnippen zijn op weg naar de overwintergebieden terwijl die eenden juist naar hier komen en niet verder gaan. 

De hele Biesbosch stroomt letterlijk vol met watervogels en dat kunnen in de piek van de winter makkelijk 30.000 of meer vogels zijn. Eenden, ganzen maar ook zwanen vinden hier een redelijk veilig rustgebied waar voldoende voedsel te vinden is.

zeearend op het vinkentouw

Dat trekt ook weer rovers aan en dan is de koning van die roversbende de zeearend wel. Elke winter zitten behoorlijk wat zeearenden in de Biesbosch en op het hoogtepunt daarvan zitten hier meer dan tien van die kolossen. En ook gisteren waren de zeearenden actief. Een clubje van drie jonge vogels maakte de Hardenhoek onveilig en zo zal het de komende maanden vrijwel dagelijks gaan. Alles in paniek de lucht in, af en toe een slachtoffer en dan weer die relatieve rust voor zo lang als het duurt. 

Er komen mooie maanden aan en de komende weken kunnen we hier dus ook genieten van de "arival of the birds".

 

Op de vaste stek gezien.

doortrekkend paapje

Alweer heel wat jaren komen tijdens de voorjaar- en najaarstrek kleine zangvogels door ons land op weg naar Afrika om daar te overwinteren. Een aantal van die soorten zoals paapjes en tapuiten kiezen dan voor de Biesbosch en dan heeft met name de Noordwaard de voorkeur. 

Wat mij hieraan opvalt is dat deze vogels niet zomaar ergens in de Noordwaard neerploffen en daar een paar dagen tot een paar weken uitrusten en opvetten. Nee, ze zitten altijd in dezelfde hoek van de Noordwaard, in de polder Groote Muggenwaard. Makkelijk te vinden en het zijn altijd meerdere vogels. 

rustende tapuit

Soms zit er nog een roodborsttapuit, graspieper of rietgors bij maar het zijn vrijwel altijd paapjes en tapuiten. Op goede momenten in het voor- en najaar zijn dat soms wel acht tot tien vogels. Zo ook afgelopen week toen ook weer meerdere paapjes samen met een graspieper en rietgors de weidepaaltjes bemanden. Omdat je dit fenomeen al jaren kent, is het ook erg voorspelbaar geworden en gaat de verrassing er wel een beetje af.

Maar toch geeft deze bijna "vaste waarde" in het juiste seizoen wel te denken. Wat is er zo aantrekkelijk aan dit specifieke kleine gebiedje want zo zijn er maar genoeg in de Noordwaard te vinden? 

paapje en rietgors

Maar de grootste vraag is wel, hoe weten al die vogels dat het hier te doen is. Gemiddeld worden deze zangers maar een paar jaar met af een toe een uitschieter die wat ouder wordt. 

Dus in de loop van de jaren is de hele populatie wel een of meerdere keren ververst en toch blijven ze trouw naar hier komen. Is dit een stukje overlevering van oud naar jong? Is er iets genetisch gaande zoals bij de koekoek of evolutionair ontstaan zoals de grote vaste trekroutes van Siberië naar Afrika zijn ontstaan? Op de een of andere manier is in het wereldje van de paapjes en tapuiten dit paradijselijke stekje bekend geworden als veilig, voedselrijk en vooral rustig totdat die vogelaar weer naar ze staat te loeren.

Wie zal het zeggen maar het is toch weer hele leuke breinbreker. Op internet en in mijn vogelboeken heb ik nog niets gevonden wat mij in de juiste richting stuurt maar ik geef nog niet op. 

Wil je meer weten van deze kleine doortrekkertjes, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/paapje

Een jonge zwartkopmeeuw?

eerstejaars zwartkopmeew

De kleine meeuwtjes zijn in dit blog al vaak aan bod geweest en dat is niet voor niets zo. Ik vind de kleine meeuwtjes als je met meeuwen liefhebbers praat, altijd wat ondergewaardeerd. De aandacht gaat vrijwel altijd uit naar de grote meeuwen want die zijn moeilijk te herkennen en vragen extra veel kennis van de jaarkleden en dat kunnen er soms wel vier zijn. Bij de kleine meeuwen ligt dat allemaal wat eenvoudiger. Meestal maar twee en soms een derde jaarkleed maken het allemaal wat overzichtelijk.

Toch moet je zeker in die eerste twee jaar ook goed opletten en kun je zomaar een determinatie foutje van formaat maken. En dat gebeurde mij afgelopen week dus ook. 

lichtbruin, grijs, wit en zwart

Ik zag een jonge meeuw die wat kleiner oogde dan een kokmeeuwtje en daardoor ging ik er gemakshalve maar vanuit dat het een dwergmeeuwtje moest zijn. Ik had die op de bewuste plek al vaker gezien en sterker nog dat is misschien wel de beste plek om dwergmeeuwtjes te zien.

Het bleek dus een eerstejaars zwartkopmeeuw te zijn. Hij zat in het water waardoor de poten niet zichtbaar waren en dat is in dit geval toch wel belangrijk. Roze bij de dwergmeeuw, zwart bij de zwartkopmeeuw. Verder zien die eerstejaars kleden er vergelijkbaar uit. Lichtbruin, wat grijs, wat grauwwitte veertjes en nog geen uitgesproken tekening. De kenmerkende zwarte kop zie je volgend jaar pas. 

twee adulte zwartkopmeeuwen

De eerstejaars kokmeeuw die in de buurt dobberde zag er duidelijk anders uit en had achter het oog dat zwarte vlekje al duidelijk zichtbaar en dat miste die jonge zwartkop waardoor de keuze voor een kokmeeuw al snel afviel. 

En met deze wetenschap zal ik niet snel meer aan een dwergmeeuw denken. Temeer ook omdat de dwergmeeuw niet voor niets zo heet want die is echt nog een flink stuk kleiner dan de kokmeeuw.

Volgend jaar zomer ziet dit beestje er heel anders uit en is dan makkelijk te herkennen. De komende zeven maanden zijn ze hier afwezig en zitten ze wat zuidelijker in Europa. 

Wil je meer weten van deze lastige jonge meeuw, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zwartkopmeeuw

Overal bontbekjes?

bontje in zomerkleed(voorgrond)

Het zijn in het seizoen misschien wel de meest voorkomende en tegelijkertijd ook de minst opvallende steltlopertjes die er zijn. Bonte strandlopers kom je in het steltloper seizoen eigenlijk overal wel tegen en daardoor zijn ze ook wat gewoontjes geworden. Ik betrap mijzelf er ook op dat ik ze maar weinig aandacht geef, terwijl het prachtige vogels zijn die zeker nu nog in zomerkleed prachtig getekend zijn.

Meestal zie ik ze aan de kust in grote groepen en af en toe een enkeling in het binnenland. Ik ken ze voornamelijk van de Zeeuwse kust en in het binnenland ken ik ze van de Biesbosch. Bij laag water op de grote slikplaten in de Noordwaard van de Biesbosch. Daar zitten ze soms met een paar honderd bij elkaar. Ze staan vooral bekend als kustvogels en daar zie ik ze dan ook in grotere aantallen dan hier.

nog een beetje zomerkleed

In deze tijd arriveren ze uit de broedgebieden die ver noordelijk liggen. Het arctisch gebied is in de korte zomer daar het broedbiotoop en daarbuiten zitten ze vooral in het zuiden en overwinteren ze dus ook in Nederland. De afgelopen dagen ben ik ze weer op verschillende plekken tegengekomen. Nog niet in grote groepen maar wel in de verschillende kleden. Van een volledig zomerkleed tot een mooi grijswit winterkleed en alle variaties daartussen. 

Die verschillende kleden in deze periode zorgen bij mij wel eens voor verwarring. Ik wil nog wel eens denken dat ik dan bijvoorbeeld met een krombek strandloper te maken heb. Maar jammer genoeg is dat er deze afgelopen weken nog niet van gekomen. 

bontje in volledig winterkleed

De snavel van de bontbek buigt pas op het eind wat naar beneden terwijl die van de krombek vanaf de basis een lichte boog naar beneden maakt. Maar qua grootte zijn ze zeker in winterkleed goed te vergelijken. Trouwens een kanoet in winterkleed lijkt ook op een bontje maar die is wel een slag groter en dat maakt het er dus niet makkelijker op.

We zitten nu nog in de piek van de trek en dan kun je ze dus overal wel tegenkomen. De afgelopen paar weken alleen al kwam ik ze tegen in Noordervroon, Huis ter Heide, Noordwaard, PlanTureluur en Herkingen. 

Wil je meer weten van deze "grijze muis" onder de stellopers, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/bonte-strandloper