Grote zilvers in de polder.

grote zilverreiger

De grote zilverreigers zitten weer in de Oosterhoutse akkers en velden. Ze zijn vrijwel het gehele voorjaar en zomer weggeweest en verbleven in de broedgebieden. Die broedgebieden liggen hier wel een eindje vandaan terwijl je zou denken dat ze wel in de Biesbosch zouden broeden maar dat is dus niet het geval. 

In de oude rietpolders zoals de Vijfambachten en Noorderplaat zijn in het voorjaar wel wat van die schermutselingen waargenomen maar tot broeden kwam het tot op heden niet. Broeden doen ze dus met name in de Oostvaarder plassen en De Wieden. Het zijn er in totaal maar een paar honderd en de meeste die we hier nu zien, komen niet van hier maar ergens uit de rest van Europa en die komen hier om te overwinteren.

En als er hier dus overwintert wordt, moet er ook ergens geslapen worden en dat gebeurt dus wel ergens in de Biesbosch of ergens hier in de buurt. Op de een of andere manier is dat nog steeds een mysterie want de exacte slaapplaats is nog steeds niet gevonden. 

groep grote zilvers bij de Pipeluur in Dieren
op 25 september 2019

Wel zien we 's-avonds tijdens de slaapplaatstellingen zilverreigers en soms ook wel kleine groepjes reigers de Biesbosch invliegen maar daar blijft het dan ook bij. Tijdens de slaapplaatstellingen blijft het dus bij slechts enkele waarnemingen en niet de aantallen die je zou verwachten aan de hand van het aantal vogels wat overdag bij ons in de regio foerageert.

Gisterenmiddag bijvoorbeeld, zaten maar liefst 42 grote zilverreigers in de Gecombineerde Willems-polder in Oosterhout. Het kan haast niet anders dan dat dit al een groep vogels uit een ander deel van Europa is. Die komen hier de komende tijd eten en ook ergens slapen. Het zou kunnen dat langs de Donge, tussen Oosterhout en 's-Gravenmoer, bij de Groenendijk overnacht wordt maar dat moet ik nog uitzoeken. 

mogelijke nieuwe slaapplaats

Ik heb in ieder geval het vacante slaapplaats telgebied van grote zilverreigers op de site van SOVON geclaimd. De komende tijd ga ik daar regelmatig, als het begint te schemeren, kijken of er ook daadwerkelijk grote zilverreigers gaan slapen. Wie weet wat er allemaal te zien is?

Het is sowieso al interessant hoe deze vogels de weg weten en vinden in onze regio, waar is genoeg eten te vinden en is het makkelijk voor handen en waar kunnen we ergens een veilige slaapplaats vinden? Op de een of andere manier weten ze dit dus en zijn ze bekend met de mogelijkheden in onze regio. Heel apart hoe dat werkt.

Wil je meer weten van deze statige witte verschijning, klik dan op de link; https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-zilverreiger 

Een invasie van buizerds?

een lege Oranjepolder

Nu het najaar er aankomt en de zomer zijn kracht verliest, verandert er ook weer heel wat in de vogelwereld. Een soort wisseling van de wacht vindt plaats, zomergasten vertrekken, winter- gasten zijn onderweg naar hier en er zijn er al een paar gearriveerd. Een mooie periode die altijd weer wat verrassingen oplevert.

(Scandinavische)
buizerd

In de afgelopen weken hebben de boeren weer flink huisgehouden in de Oranjepolder, akkers zijn geschoren, mest geïnjecteerd, slootkanten geschoond en bermen gemaaid. Een kale bedoeling dus, die ook weer zorgt voor meer overzicht. Ik vind een rommelige polder een stuk interessanter maar de leegte zorgt er wel voor dat we vogelbewegingen goed kunnen volgen.  

Zo vielen de grote aantallen buizerds wel heel erg op. Ik ben gewend om tijdens een rondje polder een stuk of drie, vier buizerds te zien. Meestal roepend en schroevend op de thermiek hangen ze dan ver boven je. Ook bijzonder trouwens is, dat het geluid van een buizerd zo enorm ver draagt, je hoort ze al van ver en ziet ze als een klein stipje hoog aan de hemel hangen. 

Ik liep vorige week een grote ronde van vier uur door de polder om tijdens deze tocht alle watervogels te inventariseren en zag op heel wat plekken in de kale velden groepjes buizerd zitten. Soms wel acht in een veld en meestal drie tot vier stuks, maar bij elkaar waren het meer dan vijfentwintig buizerds. Nog nooit eerder zoveel buizerd bij elkaar gezien en dat maakt dus deze periode zo interessant want dan kun je dit soort ongewone waarnemingen doen.

 (Scandinavische)jonge buizerd?

Nu vraag ik mij wel af wat hier de reden van is. Trekken deze buizerds weg? Zijn ze hier omdat er op de lege velden heel veel voedsel makkelijk beschikbaar is? Hebben we hier te maken met "buitenlanders" die hier komen overwinteren? 

Kortom, hoe verklaren we dit fenomeen? Ik weet wel dat alle noordelijke buizerds vanaf september hun broedgebied verlaten en naar het zuiden trekken en het zou dus zomaar kunnen zijn dat nu, eind september, zo'n grote groep doortrekt en hier even pauzeert. Ik denk dat ik het hier maar eens op houd.

Wil je meer weten van deze meest succesvolle roofvogel van ons land, klik dan op de  link; https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/buizerd

sprinkhaan in het bos

Al vaker is de vogeltrek in dit blog aan bod gekomen en niet voor niets ook. Elke keer word je verrast door ongewone waarnemingen of verrassende situaties. Enkele jaren geleden, om maar eens een voorbeeld te geven, zag ik op een mooie ochtend in november in de Noordwaard ruim driehonderd watersnippen. Is dat bijzonder of niet? Of in het vroege voorjaar, in een pas omgeploegde akker in de Willemspolder, net klaar voor het nieuwe groeiseizoen, zaten bijna vijftig knalgele kwikstaarten. Net terug uit het warme zuiden en vermoeid in deze akker neergestreken. Ook zo'n wonderlijk schouwspel. En zo zijn er elk jaar wel momenten te benoemen die je nooit zult vergeten.

sprinkhaanrietzanger, zoals hij voluit heet

En naast grote groepen op trek zie je soms ook vogels op plekken waar je ze normaal gesproken nooit tegenkomt. Die zijn zeker zo bijzonder. En dat gebeurde onlangs in de Boswachterij Dorst. In een struikje zag ik verschillende vogels van tak naar tak springen en ik ging er gemakshalve vanuit dat het ook nu weer een groep mezen was. Mijn verbazing was groot toen ik wat beter keek in die struik en daar een grasmus samen met een sprinkhaanzanger zag zitten.

De grasmus kan daar nog, die zie je en hoor je wel vaker in Dorst maar die sprinkhaan, dat was toch wel een hele bijzondere ontmoeting. Een sprinkhaanzanger is veel meer een vogel van de Noordwaard in de Biesbosch of 't Pompveld bij Dussen. 

zijn maatje, de grasmus in Dorst

Min of meer natte gebieden met hier en daar een rietkraagje afgewisseld met wat struikjes of een boompje. Niet al te nat want daar houdt hij niet van want dat is meer het gebied van zijn neef de snor. 

De Boswachterij Dorst heeft deze vogel niets te bieden en het kan alleen maar zijn dat deze sprinkhaan hier even op adem wilde komen. De tocht naar het zuiden is nog lang en gevaarlijk en wie weet komt deze vogel wel uit het "verre en hoge" noorden en is hij op doorreis?

Die tocht maakt hij trouwens 's-nachts en overdag is het rusten en eten geblazen. Energie innemen en verbranden daar gaat het de komende weken om en zijn rateltje horen we pas weer over een half jaar. Het is voor mij dus in deze tijd opletten geblazen, voordat ik het weet gebeurt er iets bijzonders, zomaar onder mijn neus.

Wil je meer weten van deze ratelende rietvogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/sprinkhaanzanger

De uilen collectie.

ransuil in de Oranjepolder

Voor mij zijn uilen de meest mysterieuze groep vogels van alle vogels. Moeilijk te spotten en vaak berust een ontmoeting op puur toeval. Je kunt niet zoals bij eenden naar een waterpartij gaan om ze eens goed te bekijken. Afgelopen maanden ben ik behoorlijk verwend met een gezin ransuilen die in de bomen- en struikensingel tussen SCO en IJsco gebroed hebben. Vrijwel elke avond hoorde ik ze roepen en zag ik op een goede avond vlot 3 ransuilen jagen in de weilanden ernaast. elk jaar vinden ze wel een plekje in de Oranjepolder maar ze vinden is dan vaak een ander verhaal.

kerkuilen veer

In de afgelopen maand vond ik op het fietspad langs het Kromgat al vier veren van een ruiende kerkuil. Maar hem spotten is een ander verhaal want ondanks mijn inspanningen om elke avond met de hond tegen een uur of elf de polder in te gaan heeft tot nu toe nog niets opgeleverd.

Frustrerend als je weet dat hij daar elke avond en nacht zijn patrouille vlucht maakt. Soms ligt er ook nog een dode muis op het pad wat naar mijn idee aangeeft dat hij hier volop prooi vangt, zoveel zelfs dat hij er ook nog eens kwistig mee kan strooien en morsen. Met deze twee uilensoorten heb je het in de Oranjepolder wel gehad. Niet dat ik te klagen heb, nee hoor, het is meer dan ik een half jaar geleden zou verwachten.

steenuil in de Noordwaard, 3 september 2020

Naast de uilenjacht in de Oranjepolder ben ik de afgelopen weken ook op jacht naar de bosuil in de bossen van Dorst. Ik heb een paar mooie nestbomen gevonden waar een bosuil perfect in zou kunnen huizen. Ik geef de moed de komende tijd niet op want die bosuil zit in dat deel van het bos en ik zal 'm vinden. Een mooi "target" voor de komende tijd.

En dan een uil die ik eigenlijk niet zo op mijn lijst had staan, is de steenuil. Dit kleine ding zit niet zo in de gebieden waar ik vaak kom en ik reken ook niet zo op een ontmoeting en laat dat nou net wel gebeuren.

Wil je meer weten van een van deze nachtvogels, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/steenuil

Teer vogeltje of toch niet?

porseleinhoen in de Zonzeelse polder

De keren dat ik per jaar een porseleinhoen hoor of zie, is steeds op de vingers van een hand te tellen. Horen doe ik ze meestal in het voorjaar tijdens de BMP tellingen in de Biesbosch en zien doe ik ze meestal in augustus als ze wat minder schuw gedrag vertonen.

Waarom ze zich in augustus wat makkelijker laten zien is voor mij nog steeds een raadsel. Alweer een paar jaar is dat voor de mij de maand om ze zien. Soms bij toeval, zoals een paar jaar geleden in de Zonzeelse polder toen een porseleinhoen uit de sloot opvloog en voor mij langs is de brede vliet aan de andere kant van het pad landde. De vogel was weliswaar van mij geschrokken maar niet zo erg dat hij direct in het riet verdween. Het porseleinhoen bleef goed zichtbaar voor de rietkraag ronddobberen en liet zich zelfs goed fotograferen.

Nog nooit eerder was een porseleinhoen gezien in de Zonzeelse polder, wat een geluk. In het voorjaar daarna ben ik verschillende keren gaan luisteren maar heb hem niet meer gehoord. Het kan zijn dat dit toen ook al een doortrekker was alhoewel het gebied uitstekend ingericht is voor porseleinhoenen. Het water staat niet te hoog, veel robuust riet en ook wel wat open stukken waar het makkelijker foerageren is.

dit is zo'n Biesbosch hoen

Andere jaren moest ik steeds naar de Noordwaard om een porseleinhoen te zien. Horen deed ik ze steeds tijdens de Broedvogel Monitoring Project(BMP) tellingen in de zogenaamde "natte" Biesbosch. Met name de Vijfambachten, Ruwen Hennip en Noorder-plaat zijn uitgelezen plekken voor dit hoen.

In 2018 klonken ze in elke polder tijdens elke telling, wat een luxe was dat want daarvoor en ook daarna was het armoe troef. Dit jaar hebben we tijdens onze telling slechts 1 keer een roepend porseleinhoen gehoord en dat was in de Ruwen Hennip.

Ik hoop er op dat we volgend jaar weer eens een goed porseleinhoen jaar hebben, want de omstandigheden zijn gewoonweg perfect te noemen. Dankzij de inspanningen van Staatsbosbeheer zijn de oude rietpolders een paradijs voor ze geworden. En niet alleen voor het porseleinhoen maar ook voor de 7 roerdompen is het er goed toeven.

Wil je meer weten van deze kwetsbare porseleinen vogel, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/porseleinhoen

Personal Assistant.

Oranjepolder ijsvogel

In de Oranjepolder ligt de IVN Natuurtuin en in die tuin zijn in de loop der jaren drie poelen aangelegd. De laatste poel dateert alweer van 2010 en deze poel wordt deels gevoed door kwelwater en er is geen verbinding met de omliggende sloten of waterlopen zoals Het Kromgat.

Het water is zogezegd brandschoon, geen bestrijdings-middelen of meststoffen die het water kunnen vervuilen. En dat zie je ook aan het leven in en rond de poel. Als je langs het water loopt springen makkelijk zestig groene kikkers het water in en in dat water zwemmen honderden kleine stekelbaarsjes en tientallen kleine watersalamanders rond. Er is nooit vis in uitgezet en wat er zit is met vogels meegekomen.

ijsvogelparadijsje

Zoals ik de poel beschrijf is het een paradijselijke omgeving en dat vindt de lokale ijsvogel ook want die zie ik daar zoveel als ik maar wil. Elke keer als in de Natuurtuin ben, hoor ik de ijsvogel zijn aankomst aankondigen. Enkele tellen later, landt de vogel op een van de takken die ik in het water en oever heb gestoken om daar vandaan zijn uitval naar de stekelbaarsjes en dikkoppen te doen. Vaak met succes want er wordt op zo'n tak regelmatig een prooi doodgeslagen en doorgeslikt.

Begin dit jaar hebben we met de werkgroep besloten om een ijsvogel broedwand aan te leggen en zo is in de natuurtuin een ideale en optimaal ingerichte verblijfplaats voor ijsvogels ontstaan. Ik snap ook wel dat met het bouwen van een ijsvogelwand je niet direct een broedende ijsvogel mag verwachten want er zijn niet veel dakloze en zwervende ijsvogels die dringend op zoek zijn naar een nieuwe eigen woning.

Toch heb ik de stille hoop dat komend jaar of toch zeker wel het jaar daarop een ijsvogel besluit om hier te gaan broeden.

2010, de net gegraven ijsvogelpoel

Afgelopen week heb ik de poel voor de wand verder uitgegraven zodat voldoende water voor de wand staat want dat is een voorwaarde voor de woonkeuze van de ijsvogel. Rond de vis- en roesttakken heb ik alle waterplanten van de bodem verwijderd voor optimaal visgenot en ga zo maar door.

Alles voor het genot van deze blauwe schicht, ik ben de "personal assistant" van een van de mooiste vogels van ons land. En daar ben ik best een beetje trots op.

Wil je meer weten van de paradijsvogel van de Lage Landen, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/ijsvogel

Paalzitters spotten.

kijk eens wat een wenkbrouwstreep

Het is een kwestie van timing want als je even niet oplet zijn ze voorbij. Paapjes zijn maar even te zien, terwijl het toch Nederlandse broedvogels zijn. Weliswaar een klein aantal, maar toch. Je zou ze toch bijna een heel jaar moeten kunnen zien behalve de winterperiode als de beestjes in Afrika zitten. 

Ze broeden niet bij ons in de buurt maar tijdens de trek in het voorjaar en najaar zie ik ze altijd wel even. Ik moet dan wel opletten want ze zitten dan niet overal. Vorig jaar zaten een stuk of tien paapjes in de Zonzeelse polder en ik kwam er toevallig bij uitgelopen. Een mooie bonus die ochtend want wanneer zie je zomaar tien paapjes op korte afstand bij elkaar zitten? Dit jaar is mij dat daar niet gelukt, sterker nog, er zit niet eens 1 paapjes in de Zonzeelse.

de bijvangst van die ochtend, een tapuit

En zo blijft het een verrassing om ze te zien. Dit jaar lukte het bij toeval in de Noordwaard waar op de plek waar vrijwel elk voorjaar en najaar de tapuiten even op adem komen. Op de beste ochtend van de week, zag ik negen paapjes op de wei-paaltjes zitten. En als toegift zaten daar ook nog eens twee tapuiten tussen.

De paapjes, goed herkenbaar aan de hele lange werkbrouwstreep die tot bijna op de achterkant van de kop doorloopt, waren volwassen en juveniele vogels op trek. Bij de jonge vogels is de wenkbrouwstreep niet zo wit als bij de volwassen vogels maar wel duidelijk aanwezig. De vogels broeden voornamelijk op de Drentse heide en zijn in de rest van ons land verdwenen. Jammer en moet ik het dus doen met twee keer per jaar een paar doortrekkers. Goed opletten dus want anders pak ik ernaast.

Die tapuiten die steeds in de buurt van die paapjes rondhangen zijn wel wat makkelijker te vinden want die broeden ook nog aan de kust waar ze de konijnenholen goed gebruiken. En samen maken ze er in deze periode toch weer een mooi plaatjes van.

Wil je meer weten van deze schaarse paalzitter, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/paapje