Geluksvogel.

Ik wist niet dat het broedseizoen voor weidevogels zo stressvol was. Niet allen door de constante dreiging van predators als de vos, bunzing, kraai, ekster en reeën die niet uitkijken waar ze de hoefjes in de akker planten,, maar ook door de mens of de agrariër in het bijzonder.

Precies een week geleden hebben we in de akkers gezocht naar nesten van kieviten en daar stokken bij gezet in afwachting van het seintje van de agrariër dat hij de akker op gaat om het land te bewerken. Dat seintje kwam sneller dan verwacht en moesten we hals over kop de nestjes in mandjes plaatsen zodat we ze tijdens het bemesten op tijd konden verplaatsen. De boer zou binnen drie, vier dagen in de door ons afgezochte maïsakker mest injecteren.

De enorme machine met een tank van meer dan tien ton stront stond op zes grote banden die alles platwalsen wat in de route ligt, reed de akker op en ik liep naar het eerste gemarkeerde nest en nam het mandje weg om dat nadat de grond volgespoten was, op vrijwel de exacte plaats terug te leggen.

Dit klusje herhaald zich zo een paar keer totdat ik over het spoor van de tractor op weg naar het volgende nest over de akker liep. Tussen de bandensporen vond ik een compleet nest met vier eieren, ongeschonden. De tractor was er overheen gereden zonder iets te beschadigen. Deze kievit had geluk gehad, maar had nog meer geluk dat ik het nest vond en in een mandje kon plaatsen. Deze kievit had dus binnen tien minuten twee keer ongelofelijk geluk gehad, als dit geen succesvol legsel wordt dan weet ik het ook niet meer.

Nu is het dus afwachten tot de volgende bewerkingsronde als de akker geploegd wordt, dan moeten we opnieuw de mandjes voor de tractor uit de route halen en later terugplaatsen. Een dankbaar klusje als we daar later het resultaat van pas uitgevlogen jonge kieviten kunnen zien. Maar de kievit denkt daar natuurlijk heel anders over, die ziet de weidevogelbe- schermer als een bedreiging en zal er alles aan doen om hem uit de buurt van het nest te houden. Wat een stressvol leventje heeft zo'n kievit door de loop van de jaren heen toch gekregen. Ik heb hierdoor wel veel respect voor de kievit gekregen,

IJsvogeltjes gezien.



mannetje wachtend voor de ingang van het nest(rechtsboven).

Vorig jaar hebben ze ook op deze plek gebroed, alleen heb ik daar, door alle drukke werkzaamheden, maar erg weinig van mee gekregen Maar dat ga ik deze komende tijd goed maken en probeer ik zonder de vogels teveel te verstoren, mee te genieten van dit nieuwe voorjaars- en broed seizoen. In de afgelopen maanden heb ik de ijsvogels vrijwel elke ochtend voorbij zien of horen komen als ze, op zoek naar voedsel, laag over het Kromgat vlogen. Ik wist toen al dat het zeer waarschijnlijk zou zijn dat ze hier terug zouden komen. Er is hier in de hele polder ook niet zo'n geschikt plekje voor een nestholte direct aan het water te vinden.

mannetje ijsvogel met geheel zwarte snavel

De ijsvogel is een holenbroeder en heeft het liefst de wortelkluit van een omgevallen boom vlak aan de waterkant als nestplaats. Zij kan hier een mooie gang in uitgraven om achterin een nestkamer te maken waar de eitjes veilig gelegd kunnen worden. Zo'n nestgang kan variëren van 40 tot 100 cm. In maart 2013 waaide aan Het Kromgat een rijtje bij elkaar opgegroeide elzen om. Ik schatte ze een jaartje of acht tot tien, ouder niet, maar in ieder geval wel met een gezamenlijke wortelkluit van een metertje of tien lang, of breed. Het is maar hoe je het bekijkt. In deze aarden wal of kluit werden drie vlakbij elkaar gelegen ingangen gegraven, een daarvan leidt naar de nestkamer.

Ik zag ze elke keer, als ik daar liep, luid roepend voorbij vliegen en ik zocht een mooi plekje om mij te verschuilen zodat ik stiekem mee kon kijken. Geen slechte keus, want nog geen vijf minuten later kwamen ze allebei aanvliegen.

Een ijsvogel landde op een tak vlakbij en de andere ijsvogel, het mannetje landde recht voor mijn neus op een tak die naast de nestholte uit de aarden wal stak. Uitgebreid liet hij zich bekijken, onverstoorbaar bleef hij zitten terwijl mijn camera bleef ratelen, 60, 70, 80 beeldjes verder liet ik de sluiter los. Ik ben benieuwd wat er de komende tijd gaat gebeuren en ik tel grofweg het aantal dagen op, 6 tot 8 dagen eieren leggen, 18 dagen broeden, 25 dagen voeren in het nest, dus over een dag of 45 tot 50 vliegen de jongen uit. Dan praten we over de tweede week van mei. Die staat genoteerd!

Wil je meer weten van deze kleine blauwe schicht, klik dan op de link; https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=94

Eieren zoeken.....

nesten markeren en noteren

...... en het is niet eens Pasen!

Het zag er veelbelovend uit, overal in de Gecombineerde Willemspolder buitelden de kieviten boven de natte akkers en weilanden. Vanmiddag zouden we onze eerste ronde voor de weidevogel bescherming Raamsdonk lopen. Deze eerste middag is er een van een reeks van tien dinsdagmiddagen waar we in een aantal percelen wintertarwe, oude tarwe akkers van vorig jaar en grasland op zoek gaan naar kievitsnesten. het is de bedoeling dat de nesten



een mooi vol kievitsnest

gemarkeerd worden en indien nodig verlegd
worden als de boeren de grond gaan bewerken. En dat gaat binnen twee weken ook gebeuren. De boeren werken met de weidevogelbe-scherming mee en passen hun grondbewerking schema op de broedende weidevogels aan. Later ploegen en bemesten, later inzaaien en graslanden eventueel uitgesteld maaien. Zij doen dat op vrijwillige basis en krijgen daar geen vergoeding voor.

Wat later in dit seizoen komen daar de nesten van scholeksters, veldleeuweriken en gele kwikstaarten nog bij. Het duurde niet lang voordat het eerste nest werd gevonden, bamboestok in de grond en registreren wat er lag. Zo ging het zeven keer en werden elke keer vier eieren in het nest gevonden. Mooie volle nesten dus.

beschermd nest

Daarna volgde nog een paar onvolledige nesten met respectievelijk twee en een ei. Geen slecht resultaat want als dat allemaal uitkomt volgens het broedresultaat van afgelopen jaar dan hebben we het over 31 eieren met een vliegvlug percentage van ruim 70%. Ruim twintig jonge kieviten zullen dan op deze twee percelen het luchtruim kiezen.

De gevonden nesten zijn in mandjes gelegd zoals te zien is op de foto hiernaast. Aanstaande week wordt het perceel met mest geïnjecteerd en moeten we de nesten voor de tractor uit verplaatsen. We leggen de nesten direct nadat de tractor voorbij is gereden weer terug en de kievit merkt hier niets van. Normaal gesproken gaan de nesten compleet verloren en moeten de kieviten weer opnieuw beginnen. De kans is echter erg groot dat het tweede nest niet uitkomt omdat het te laat in het seizoen is.

Snippen in de knip.

Een groepje watersnippen in een nat weiland, dicht bij elkaar en rustend. Die moeten wel uit Zuidwest Europa komen en hier even op adem komen. Als het "onze" watersnippen zijn dan trekken ze naar de natte gebieden met zachte bodem en als het doortrekkers zijn dan hebben ze nog een flink aantal kilometertjes voor de boeg want dan kan hun eindbestemming zo maar Rusland zijn.

De lange tocht heeft er waarschijnlijk flink ingehakt. Ik kon ze tot op een metertje of vijfentwintig benaderen, toen werden ze wat
onrustig maar bleven gewoon zitten. Daar waar ze anders luidkeels het luchtruim kiezen. Het waren er negen en zo te zien nog in prima conditie, die gaan straks zonder al te veel problemen aan het broedseizoen beginnen waar dat dan ook mag zijn.



favoriete biotoop van de snip.

Afgelopen najaar zaten veel watersnippen in de Noordwaard bij Werkendam. Nog even opvetten om de laatste etappe van de trek aan te vangen, op weg naar de Britse eilanden of zuidwest Europa, Daar had ik een keer het genoegen om er ruim driehonderd te zien. Druk foeragerend in het ondiepe water en op de slikplaten die droogvallen bij laag water. Ook al is dat tij daar maar minimaal, het was precies goed voor de vele watervogels en de steltlopers in het bijzonder.

De watersnip is net als zijn neven het bokje en houtsnip een anoniem vogeltje. Vaak verscholen in de oevervegetatie of vlak naast een flinke graspol of weipaaltje waar ze dankzij hun prachtige verenkleed opgaan in het geheel of de achtergrond. Vrijwel onzichtbaar, bewegingloos en pas op het laatste moment opvliegend. De wat slordige zigzaggende korte vlucht verraad dan dat het en snip is.

Tijdens de broedvogeltellingen in de Biesbosch heb ik nog nooit een watersnip horen baltsen en ik vraag mij af of met de aanleg van de "nieuwe" Noordwaard daar verandering in komt. Het lijkt erop dat het landschap beter ingericht is voor deze vogel. Ik ben benieuwd. De komende weken zullen het voornamelijk doortrekkers zijn die we zien en de komende paar maanden let ik extra op baltsende watersnippen, je weet maar nooit.

Wisseling van de wacht.

vertrekkende wintergast

Het is maar even, een paar weken per jaar, dat een aantal wintergasten en zomergasten samen, tegelijkertijd bij ons in de polder zitten. Ik zag vanmorgen nog een mooie groep kramsvogels in de boompjes langs de ijsbaan zitten. Deze wintergasten zaten zeg maar oog in oog met een reeds teruggekeerde zomergast, de roodborsttapuit. De roodborsttapuit een echte zomergast is amper een week terug van zijn verre reis naar zuid Europa en noord Afrika en is zich hier weer aan het "settelen" voor het broedseizoen. Eigenlijk is dat een uniek en bijzonder moment in het jaar en is de vogel dichtheid wat soorten aangaat in de Oranjepolder op zijn "dichtst".

De roodborsttapuit komt overal in Europa voor, inclusief Engeland en Ierland maar komt niet voor in Scandinavië en dat maakt het in onze polder zo bijzonder. Want de kramsvogel leeft in de zomer-maanden met name in het noorden, in

gearriveerde zomergast

Scandinavië en verder oostwaarts en de kans dat ze elkaar daar tegenkomen is dus vrijwel nihil. De kramsvogel overwintert in deze contreien tot in Frankrijk toe maar trekt in maart weer weg, binnen nu en enkele weken of zelfs dagen.

De roodborsttapuit weet zich ook dicht bij mensen onopvallend te bewegen. Maar ik herken het geluidje wat hij maakt alsof het onze eigen deurbel is. Op afstand hoor ik al of hij er zit of niet. Wat ik overigens niet wist is dat er wereldwijd zo ongelofelijk veel van zijn, geschat wordt dat het er zo'n 276 miljoen zijn inclusief enkele ondersoorten. Alsof je een emmer leegschud.

Ook kramsvogels zijn er in overvloed als je dat zo mag zeggen, maar dat zijn er wel heel veel minder dan de roodborst-tapuit. Van de kramsvogels schat men de populatie op een kleine 145 miljoen en van beide soorten is bekend dat de aantallen momenteel niet teruglopen en stabiel blijven. Ook niet verkeerd.

Wil je meer weten van de vogeltrek, klik dan op de link;
https://nl.wikipedia.org/wiki/Vogeltrek

Dreigend gevaar!?

vrouwtje roodborsttapuit met jong

Op exact dezelfde plaats als afgelopen jaar zat op dinsdagochtend de vrouwtjes roodborst- tapuit op een weidepaaltje. Dus die is ook weer terug van een verre en ook zeker gevaarlijke trip naar Afrika. Deze kleine vogeltjes moeten heel wat gevaren doorstaan, de Sahara, stormen, roofvogels en jagers die het leuk vinden om op vogeltjes te schieten.

Het koppeltje roodborsttapuiten dat hier in de polder broedt, zit in de akkerrand tussen de paardenwei en een grasakker, lekker rustig en weinig agrarische activiteiten. Afgelopen jaar bleek dat voor dit koppeltje een succesformule te zijn. Ze brachten drie jongen groot en waren vrijwel dagelijks wel te zien en te horen. Ik ben erg benieuwd hoe dat dit jaar gaat aflopen want ik hoorde dat de eigenaar van de paardenwei
stopt met de verhuur en de akker weer gaat
gebruiken om maïs te verbouwen en de daarbij behorende

kleurrijk mannetje

hoeveelheid mest in de grond te injecteren. Wei paaltjes uit

de grond trekken en prikkeldraad verwijderen, de favoriete stek van de roodborsttapuit. Er is weer behoorlijk wat rumoer en verstoring voor deze vogeltjes in het verschiet.

Enkele jaren geleden zaten de roodborsttapuiten aan de westelijke kant van de polder maar moesten ook daar verkassen omdat de boeren de grond intensiever gingen bewerken en ook alle wei paaltjes hadden verwijderd. Weg zangpost en weg uitkijkpunt, twee belangrijke redenen voor een roodborsttapuit om zich te vestigen. Ze verkasten naar de oostkant van de polder, een deel waar niet veel gebeurde zoals ik hierboven al beschreef. Maar dat gaat nu dus veranderen. Ik volg het wel en wee van deze familie op de voet en zal als dat nodig en interessant genoeg is, via mijn blog melden.

Wil je meer weten van deze kleurrijke akkerrandbewoner, klik dan op de link,
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=183

Nooit genoeg zwammen.

zwartkopmeeuw met spierwitte vleugels

Zwammen, de bijnaam van de zwartkopmeeuw, en vraag mij niet waar dat vandaan komt.

De Oranjepolder is, zoals ik al zo vaak schreef, te klein voor echt spectaculaire vogelwaarnemingen
Neem nou de "buurpolder", de Gecombineerde Willemspolder met blauwe kiekendief, kleine zwanen en af en toe ook wilde zwanen, meer dan dertig reeën enzovoorts enzovoorts. Dat is toch even wat anders, nee, de Oranjepolder is te klein en veel te druk met al die sportende mensen, verkeer en hondenuitlaters uit de wijk Dommelbergen. Ik ben er trouwens een van en loop weliswaar met verrekijker met de hond door de polder te speuren op zoek naar iets moois.

De groep meeuwen die ik elke dag van weiland naar weiland zie vliegen, bekijk ik de afgelopen week wat secuurder want de kleine mantelmeeuwen zijn nog maar net terug en om die te zien is elke keer weer een feestje. Het is zo'n mooie meeuw, groter, scherper getekend en mooiere kleuren dan al die andere meeuwen die hier te zien zijn. Stormmeeuwen zijn een beetje saai gekleurd en niet zo mooi getekend, al hebben ze wel een lief kopje, kokmeeuwen tekenen pas mooi in het voorjaar als het koptelefoontje ingeruild word voor een mooi donkerbruin kapje. Maar dan hebben we het normaal gesproken wel gehad, een zilvermeeuw met zijn strenge blik zie je alleen bij de waterzuivering.

zwartkopmeeuw

Afgelopen dinsdagochtend scande
ik de groep weer eens een keer en
zag drie mooie kleine mantels en een wat te grote kokmeeuw. Ik scande even terug want dat klopte niet, kokmeeuwen zijn ongeveer allemaal even groot en beduidend kleiner dan de mantelmeeuw. Het bleek hier om een zwartkopmeeuw te gaan., Een vogel die officieel pas volgende maand van zijn over- winteringsgebied terug hoort komen. Ik had ze vorige week ook al wel gezien langs de kust maar in het binnenland nog niet. Ik hoorde wel dat de twee broedparen van de Biesbosch(Hardenhoek) ook terug zijn.

De waarneming van dinsdag was daarom een hele bijzondere waarneming en bevestigt de berichten dat het steeds beter gaat met de zwartkopmeeuw. Hemelsbreed is de Hardenhoek niet ver weg van de Oranjepolder, een zuidelijke uitloper van de Biesbosch, en het zo zomaar kunnen zijn dat deze zwartkopmeeuw normaalgesproken daar rondhangt. Met wat geluk zien we hem wat vaker bij ons in de Oranjepolder.

TV kijken.

torenvalk of afgekort TV

Het leek mij wel erg vroeg in het seizoen, baltsende torenvalken, maar mijn ogen bedrogen mij niet. Een vogel zat op de draad van de hoog spanningsmast en de andere torenvalk buitelde door de lucht, vloog rakelings langs zijn partner en maakte de ene imponerende duikvlucht na de andere. Vlogen samen op en luid roepend vlogen ze door de polder. Het is vier maart en het broed seizoen van deze kleine jager begint pas in april en loopt door tot in juni. En dat herken ik ook, want de jonge torenvalken in de IVN natuurtuin aan de Domeinweg vliegen meestal pas half juni uit.

Neem je de tijd een beetje ruim van de eileg, broedtijd en vliegvlug worden van de jongen dan kom je op ongeveer zestig dagen. We zitten nu dus nog een week of vijf zes daarvoor, is dit een aanloopje naar het broedseizoen? Oefenen en testen ze of het allemaal nog klopt en ze niets vergeten zijn? Het is immers bijna een jaar geleden. Of zijn dit gewoon de vroege vogels van de polder?  In ieder geval een prachtig gezicht en het gaf mij het gevoel dat het voorjaar er aan komt.

jagende of biddende torenvalk

Ik ben benieuwd of het koppel dat deze ochtend baltsend door het oostelijk deel van de polder vloog, ook het koppel is wat elk jaar in de IVN natuurtuin broedt? Jaar na jaar vliegen daar vier jonge torenvalken uit en waar die blijven is mij een raadsel. Er zullen wel veel jonge sneuvelen door verkeer, andere roofvogels of roofdieren zoals de vos. Als uiteindelijk twee jonge vogels overleven is dat voor het voortbestaan van de soort genoeg al hoop ik dat meer vogels overleven en de torenvalken stand daardoor licht toeneemt in plaats van een steeds maar kleiner wordende populatie torenvalken.

De nestkast in de IVN natuurtuin is er klaar voor, schoongemaakt, vers zaagselbedje en een prachtig uitzicht op de natuurtuin. Meer kun je niet voor ze doen maar dat is ook niet nodig als ik ze zo bezig zag.

Geringd voor 't leven.

Zo langzaam maar zeker krijgt bij mij het ringen en halsbanden aflezen een steeds belangrijkere plaats. Deze winter ben ik daar pas serieus mee begonnen, daar waar het afgelopen jaar bij toevalligheden bleef. Zo zag ik vorig jaar een kleine zwaan met gele poten en een witte pootring met de letter en cijfer combinatie W22. Ik was verheugd dat het gelukt was om de ring af te lezen en ik heb hem destijds ook gemeld. Eerst via Wim Tijsen en daarna bij Kaine Brides van de WWT, Waterbird Monitoring in Engeland. Met beiden heb ik daarna nog mailcontact gehad. Bleek deze kleine zwaan een bekende in Brabant te zijn. Ik kreeg zelfs een mailtje van waarnemers uit oost Brabant die hem een eerder ook gezien hadden.


Afgelopen twee maanden heb ik van het ringen en halsbanden aflezen serieus werk gemaakt. Ik heb in totaal 24 ringen en halsbanden bij kolganzen en kleine zwanen afgelezen. Allen gemeld op de site van www.geese.org en de levenslopen ingezien. Heel erg interessant allemaal, met name de waarnemingen en routes onderweg geven een goed beeld van de geweldige prestatie die deze vogels jaar na jaar leveren. Een van "mijn" waargenomen kollen is inmiddels al ruim zeven jaar oud! De kleine zwaan 541X wit in de Willemspolder is weer een ander verhaal, deze kleine zwaan doet mee aan het Belgische onderzoek van Didier Vangeluwe van het Belgische Ministerie van Natuurwetenschappen. Veel door mij gespotte zwanen worden in Brabant/Geffen geringd.

Het begint, als ik niet oppas. nog een tic te worden want nu ben ik afgelopen week druk in de weer geweest om ook de pootring van een zilvermeeuw af te lezen. Na flink wat geduld op te brengen, lukte het mij om de gele ring met de letter/cijfercombinatie C6 af te lezen . Op de website van www.cr-briding.org heb ik melding gemaakt van deze waarneming. Ik ben benieuwd naar zijn levensloop en wacht een reactie van de beheerder van dit ringproject af.