Was het wel een zwarte stern?

zwarte stern in Ameide

Ondanks de Noordenwind die alweer dagen en dagen waait, gaat de vogeltrek gewoon door. De broeddrang hou je niet tegen. Wat ik wel merk is dat door die vervelende Noorden wind de vogels wel wat vertraging oplopen. Zo is het aantal gierzwaluwen wat ons land aandoet of passeert nog erg klein, terwijl hier vorig jaar op 27 april al volop gierzwaluwen rondvlogen. We moeten nog even wachten op de bulk.

Vandaag zag ik wel bij het Zuidergat van de Visschen een groepje van zes visdieven en drie zwarte sternen. Met name die zwarte sternen zijn echte doortrekkers want hier in de buurt is nergens een geschikte broedlocatie te vinden. Waarschijnlijk vliegen ze naar het Noorden want de dichtstbijzijnde broedplaats is de Zouwe Boezem bij Ameide. Daar zie ik ze elk jaar op de vlotjes broeden.

witvleugelstern in de Muggenwaard

Ik heb achteraf gezien wel enige twijfel of het zwarte sternen of witvleugelsternen waren. Ze waren vergeleken bij de visdieven erg klein en wat bijzonder goed te zien was, was de spierwitte stuit van de stern. De zwarte stern heeft een grijze stuit terwijl de witvleugelstern een spierwitte stuit heeft. De twijfel sloeg thuis pas toe en nadat ik de boeken er op na had geslagen wist ik het bijna zeker. 

Het moeten wel witvleugelsternen geweest zijn, ten eerste waren ze echt fors kleiner dan de visdief en dat klopt ook en ten tweede gaf de witte stuit in plaats van een grijze stuit eigenlijk wel de doorslag. Daarbij is de witvleugelstern ook nog eens kleiner dan de zwarte stern en ook dat klopte met wat ik heb gezien. Het is jammer dat ik te ver weg stond anders had een foto uitkomst geboden. 

De komende dagen of misschien zelfs weken, gaan we heel veel van dit soort mooie doortrekkers zien. Dat wordt dus opletten geblazen. Ik kijk vooral uit naar de gierzwaluwen en de bijvoorbeeld ook de temminck strandlopers, Die zie ik ook altijd begin mei en zo zijn er nog veel meer mooie zomergasten en doortrekkers te bedenken en daar laat ik mij de komende weken door verrassen.

Wil je meer weten van de zwarte stern, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zwarte-stern

Weidevogelbescherming.

dinsdag 19 april

Deze week komen in de Gecombineerde Willemspolder hoogstwaarschijnlijk de eerste kievitjes uit het ei. Het eerste vliegvlugge kievitje in Nederland van dit jaar vliegt waarschijnlijk alweer een paar weken rond maar dat is niet hier in de Willemspolder, hier zijn ze wat later. Wekelijks vinden we nog nieuwe nesten met drie tot vier eieren. 

De kieviten hebben dit jaar de juiste velden uitgekozen want daar wordt maar weinig op gewerkt. Voor het eerst zijn verschillende velden met zomertarwe ingezaaid en dat heeft mogelijk te maken met de oorlog in Oekraïne. Daar komt voorlopig geen tarwe vandaan en moeten we hier de graanaanvoer voor een deel met onze eigen boeren opvangen. En die ruiken geld. De produktie zal lang niet voldoende zijn en de kwaliteit ook niet maar alles beter dan niets. In de Willemspolder kenden we wel velden met wintertarwe maar die tarwe is alleen geschikt als veevoer.

"work in progress", nog 1 ei erbij en klaar.

Maar goed, onze kieviten profiteren hiervan want het graan was al gezaaid voordat de kieviten aan de leg begonnen. De boeren hoeven aan deze gewassen maar weinig te doen en zullen hooguit een keer tegen insecten spuiten. "Maar" een keer spuiten klinkt alsof het niet veel is maar ook een keer spuiten is eigenlijk teveel want insecten hebben het in in deze vijandige agrarische wereld niet makkelijk. 

Op de andere belangrijke velden waar behoorlijk wat nesten liggen zijn erwten ingezaaid en ook daar hoeft niet zoveel te gebeuren. Met wat geluk glippen de kieviten mooi tussen de bewerkingsronden door en hebben we dit jaar wat meer vliegvlugge kieviten dan anders. Dat mag ook wel want het aantal nesten neemt in rap tempo af.

Naast de kieviten die we in de Willemspolder beschermen, leven in deze polder gele kwikstaarten en ik vermoed dat die dit jaar met meer broedkoppels aanwezig zijn. Dat zou helemaal mooi zijn want deze prachtige weidevogel krijgt helaas geen hulp van de weidevogelbescherming. Het zoeken en beschermen van deze nestjes is te lastig, ze doen dat zo stiekem dat het vinden van een nestje vrijwel onmogelijk is.

Dat geldt trouwens ook voor de nesten van veldleeuweriken, graspiepers en wulpen in deze polder. Je zou wat meer voor deze vogels willen doen maar dat is niet haalbaar. Deze vogels zijn zo handig in het verstoppen van hun nesten met eieren dat er naar zoeken veel teveel tijd zou kosten. En dan heb je nog eens het risico op verstoring. Nee, dat wil je ook niet dus hoop je altijd maar dat het vanzelf goedkomt.

Amerikaanse dwaalgast.

amerikaanse wintertaling

Al jaren wordt met regelmaat in de Noordwaard een amerikaanse wintertaling gemeld. Ik heb de vogel inmiddels drie keer gezien, de eerste keer in 2017 in de polder Maltha. Afgelopen week was het weer zover, er zat nu een mannetje in Hania's polder en die is behoorlijk standvastig want hij wordt daar alweer twee weken gezien.

Deze wintertaling verschilt nauwelijks van een gewone wintertaling en er zijn maar twee kleine verschillen waar te nemen wat hem dan amerikaans maakt. ten eerste de lichte streep op de kop en ten tweede de witte streep op de flank. De "gewone" wintertaling heeft op de vleugelrand een horizontale witte streep en de amerikaan heeft een een vertikale witte streep. Goed te zien op de foto hiernaast.

wintertaling, zoek de verschillen!

Deze taling is in Noord Amerika net zo algemeen als zijn Europese tegenhanger hier. Ze zoeken in ieder geval elkaars familieleden op, dus op de een of andere manier herkennen die talingen elkaar. 

Deze Amerikaan zit ook in een groepje Europese wintertalingen net als die ene uit 2017. Die was trouwens een stuk moeilijker te vinden want die zat in een groep van 1200 wintertalingen. Een mooie vogel maar ik zou er niet zomaar een grote afstand voor af willen leggen. Als ze in de buurt zitten wil ik dat nog wel doen.

Ik vraag mij af hoe zo'n vogel zo uit de richting kan raken, temeer omdat het echte familie beesten zijn die in grote groepen trekken. De wintertalingen zijn inmiddels bijna allemaal weg en naar het Noorden vertrokken. 

Dat deze amerikaanse wintertaling niet is weggetrokken is ook een teken aan de wand. Zijn kompas of GPS is vrijwel zeker defect geraakt maar dat hoeft geen ramp te zijn, als hij hier voldoende voedsel vindt, is er niets aan de hand.

In Hooge Zwaluwe zit nu ook een Siberische taling maar dat is vast een ontsnapte volière vogel. Ook een mooie vogel maar geen "echte" voor mij. Hij valt voor mij in de categorie halsbandparkieten etc.  

Wil je meer weten over deze echte dwaalgast, klik dan op de link;

https://nl.wikipedia.org/wiki/Amerikaanse_wintertaling

Koekoek, koekoek. koekoek......

vroege koekoek

Vanmorgen maakte ik bijna een huppelsprongetje van blijdschap. En als ik dat dan zou doen, dan zou ik dat zonder toeschouwers doen. Maar daar gaat het niet om. Ik hoorde namelijk mijn eerste koekoek van dit voorjaar en dat is zo'n heerlijk geluid, daar kan de grasmus, zwartkop, blauwborst, nachtegaal of rietzanger niet tegenop. Ik weet niet wat dat is, maar de koekoek is voor mij toch het ultieme voorjaarsgeluid. 

Deze koekoek zat in de vroege ochtend, net na de opkomende zon, bij de Bleeke Heide heerlijk te koekoeken. Vanaf half april komen ze aan, goed getimed want de eerste nesten rietzangers en heggenmussen zijn inmiddels gebouwd. Deze vogels, ook waardvogels genoemd, zijn alweer een maandje in de weer met de balts en territorium afbakening.

Noorderplaat, rietzanger en koekoek gebied

De koekoek heeft het tegenwoordig ook niet makkelijk maar in de natte rietpolders in de Biesbosch zijn nog genoeg nestjes te vinden. In de Noorderplaat zijn de afgelopen weken tijdens de BMP tellingen al een kleine twintig rietzanger territoria geteld en daar zijn waarschijnlijk de afgelopen week alweer nieuwe nesten bijgekomen. 

Ik vermoed dat de koekoek van vanmorgen een andere waardvogel zoekt want rietzangers zitten niet in de Bleeke Heide. Mogelijk de de heggenmussen of grasmussen de sigaar zijn. Die zitten daar volop. 

Jaren geleden zag ik twee rietzangers een koekoek wegjagen nadat ze haar betrapt hadden bij hun nest. Ze achtervolgden de koekoek een hele tijd omdat ze zeker wilden zijn van haar vertrek. Of het de koekoek gelukt is om een ei achter te laten weet ik niet maar het was mooi om te zien hoe twee van die kleine vogeltjes zo moedig een grote vogel wegjoegen.

De komende dagen ga ik de koekoek zeker vaker horen en dat duurt dan een maandje of twee en dan is het alweer gedaan met de pret. Zien doen we ze dan nog wel even maar roepend neemt dat aantal snel af. 

Wil je meer weten van deze ultieme voorjaarsgast, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/koekoek

Veerkracht.

net gearriveerde schrale grasmus

In deze tijd van het jaar, als al die vogels terugkomen om hier te broeden, geniet ik volop van de eerste zanggeluiden. De zang klink alsof er niets aan de hand is en alsof er in de afgelopen weken niets is gebeurd. Maar schijn bedriegt! Heel veel vogels zijn op de lange tocht huiswaarts gesneuveld en miljoenen vogels vliegen dagelijks maar ook 's-nachts over ons heen. Ze vliegen net iets te hoog om ze te kunnen zien maar ze zijn er wel. In deze tijd elke dag opnieuw. En een deel overleefd dat dus niet en daar heb ik sowieso geen inzicht in. Ik denk dat SOVON of de wetenschap daar wel inzicht in heeft.

Het viel mij op dat verschillende net gearriveerde vogels er sterk vermagerd en gehavend uitzien, zoals de magere grasmus hiernaast. Het moet een zware tocht zijn geweest. Ze zingen volgens mij dan ook omdat ze blij zijn dat ze het gehaald hebben. Volens mij zijn ze nog amper toe aan territoriale schermutselingen. 

zo ziet de grasmus er over een 
paar weken uit.

De komende dagen en weken is aansterken het devies en als je diezelfde vogels over een paar weken ziet, zijn het compleet andere vogels. 

Gepoetste veren, wat grammetjes aangekomen en een uitbundige zang zorgen ervoor dat de volgende pittige periode overleefd kan worden. Want onderschat de broedperiode niet, dat vergt ook het uiterste van vele vogels. Een tweede leg is niet altijd vanzelfsprekend. Je moet voldoende in conditie komen om nog zo'n broedperiode te overleven. 

De grasmus van gisteren zag er belabberd uit, broodmager perste hij er toch nog een liedje uit. Volgens mij is hij gisteren of zelfs vanmorgen pas aangekomen. 

Sommige soorten moeten nog een heel stuk verder, soms tot in Scandinavië toe. Die hebben niet alleen nog een hele lange tocht voor de boeg maar ook nog eens vele gevaren die behoorlijk wat slachtoffers zullen eisen. In ieder geval heeft deze schrale grasmus het gehaald en gaat hij een paar mooie maanden tegemoet alvorens de terugreis geboekt wordt.

Wil je meer weten van deze krasmus, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grasmus

Buitelende huiszwaluw.

jagend achter insecten

Zo rond tien april zie ik meestal de eerste huiszwaluw van het jaar. Gisteren was dat de elfde en de jaren ervoor een of twee dagen eerder of later. Meestal gebeurde dat in de Biesbosch en dat komt denk ik omdat daar het meeste voedsel te vinden is.

Hier in de buurt is geen goede foerageerplek te bedenken. Je hebt in deze omgeving alleen intensief beheert agrarisch gebied, niet ideaal voor een huiszwaluw, hoewel aan de rand van de polder nog een piepkleine kolonie te vinden is maar die wordt altijd wat later in deze maand bezet. Eerst ergens anders opvetten en dan pas uitgerust en topfit naar het broedgebiedje bij de Willemspolder.

De oever- en boerenzwaluwen zijn net wat eerder terug en na deze huiszwaluw is het nog twee weken wachten op de eerste gierzwaluw en dan zijn ze allemaal terug. 

Biesbosch juni 2021

Of je moet de nachtzwaluw nog meerekenen dan duurt de aankomst van de laatste zwaluw nog wat langer. Van heel dit clubje zijn er maar een paar familie van elkaar en hebben ze alleen "zwaluw" in de naam gemeen. Oever-, huis- en boerenzwaluw zijn wel familie van elkaar, de gierzwaluw behoort tot een andere familie net als de nachtzwaluw die weer tot een hele andere familie behoort. Dat zit net zo in elkaar als dat bij de eksters. Klapekster, scholekster en ekster zijn ook geen familie van elkaar.

huiszwaluwen april 2020

De eerste huiszwaluw van dit jaar zag ik gisteren bij Keesjes Killeke in de Biesbosch, De naam van de plek alleen al is prachtig, net als de rest van dat deel van de Biesbosch. In de vroege ochtend als het net licht is en de kleuren nog zacht zijn, ben je in een wonderschoon gebied. 

Je komt geen mensen tegen en alleen de vogels laten zich daar uit volle borst horen. En al rondkijkend wordt je blik dan doorkruist door een prachtige huiszwaluw. Zwenkend over de dijk even verdwijnen achter een boom om vervolgens een mooie looping te maken. De eerste van het jaar is gespot. Het voorjaar is in volle gang, prachtig!

Wil je meer weten van deze mooie zwaluw, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/huiszwaluw

Zo ziet vermoeidheid er uit.

duidelijk oververmoeid(4 april 2022)

Maandag 5 april zag ik dit jaar de eerste tapuit in de Brabantse Biesbosch. Dat was tijdens de BMP-B inventarisatie in de polder De Zalm. De tapuit was tot die dag nog niet waargenomen in de Biesbosch en dat het een vroege vogel was kon ik aan alles zien en merken. 

De vogel was uitgeput, te moe om op te vliegen en bleef tot op een paar meter afstand zitten. De veren kletsnat van de langdurige regen en je zag dat de vogel tijd nodig had om weer op krachten te komen. Dat gaat deze koude en natte week wel even duren. Ik had met hem te doen maar wist ook dat ik niets voor hem kon doen behalve dan, stilletjes vertrekken om de vogel niet verder te verontrusten.

Zo ziet een fitte tapuit eruit(7 mei 2021)

De komend weken zullen dat flink wat meer vogels worden die vanuit de Biesbosch, na een welverdiende rustpauze Noordwaarts zullen trekken en mogelijk in Westelijk en Noord Nederland in de duinen zullen gaan broeden. Met name de Waddeneilanden zijn ware tapuiten bolwerken. Hier broeden ze niet.

De tapuit is vanaf begin april in Nederland en is dan een maand of vijf weggeweest. Dat deze vogel de snelst afnemende soort in ons land maar ook daarbuiten is, wist ik niet. Het aantal broedparen stelt niet veel meer voor en er is nog een kleine tien procent over van de populatie uit de zeventiger jaren van de vorige eeuw. 

Een triest verhaal en ik kreeg na het lezen van de spectaculaire achteruitgang van deze soort, niet alleen medelijden met de tapuit van gisteren maar ook een groot respect dat hij zo zijn best doet te overleven. Zelf beseft hij dat natuurlijk niet maar ik des te meer.

Wil je meer weten van deze holbewoner in de duinen, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/tapuit

Wat zingt daar in het riet?

rietzanger Noorderplaat, 2 mei 2018

De eerste rietzangers zongen vorige week nog niet uitbundig maar ze waren er wel. Best vroeg want dit was voor mij de tweede vroegste waarneming van een een rietzanger tot nu toe. Mijn vroegste waarneming was op 24 maart 2017 ook in de rietpolder Noorderplaat. Het leuke van die vroege rietzangers is, dat je daar het hele verdere voorjaar tot in augustus toe, plezier van hebt. 

Later in het seizoen zingen ze niet zoveel meer maar je ziet ze dan nog wel. Daarbij komt dat ook een flink aantal jonge vogels rondvliegt. Dan is er aan rietzangers even geen gebrek. De kleine karekiet om maar eens een andere rietvogel te noemen, komt een maand later pas terug en dan zitten alweer aardig wat van die rietzangers op het nest.

De kleine karekiet is dus een stuk later en moet in dezelfde tijd als de rietzanger zijn jongen grootbrengen. Die staat dus onder een flinke tijdsdruk en waarom dit vogeltje een maand langer wacht om terug te komen weet ik niet. Ze overwinteren allebei ten Zuiden van de Sahara en het is dus best bijzonder dat er zo'n tijdsverschil in de terugkeerdatum zit.

kleine karekiet in de Oranjepolder, juni 2020

Kijk van de bosrietzanger die weer een maand later terugkomt, snap ik dat nog wel. Die moet namelijk uit Zuid Afrika terugkeren en dat is een serieus stukje extra vliegen. Ik denk dat de bosrietzanger de langste afstand van de zangvogeltjes aflegt.

De rietzanger neemt met de bouw van zijn nest wel een groter risico dan bijvoorbeeld de kleine kar. De kleine karekiet bouwt zijn nest wat hoger in het riet terwijl de rietzanger zijn nest net boven de grond bouwt, vaak aan de rand van de rietkraag. 

Bij een plotseling stijgend waterpeil komt zo'n nest in de gevarenzone en dan zijn die oude rietpolders in de Biesbosch ideaal. Daar wordt door de boswachter het waterpeil strak gereguleerd. Klepduiker open of dicht, water er in of er uit, alles voor het perfecte waterpeil.

De broedvogels hebben het hier goed voor elkaar, de meest ideale omstandigheden worden hier gecreëerd en daar is de vogelstand bij gebaat. Deze twee rietvogels komen vooral in de Westelijke helft van ons land voor en in geringe mate in het Oosten van het land. Trek een lijn van Tilburg naar Groningen en dan heb je die grenslijn te pakken

Wil je meer weten van deze druktemaker in de rietkraag, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/rietzanger

Fitte visarend weer thuis.

visarend bij de schuur van SBB

Hoe ze het doen weet ik niet maar op 25 maart, je kunt er de klok bijna op gelijk zetten, komen de visarenden terug naar de Biesbosch. Zonder kalender, wekker, of startsein voor de lange tocht naar huis, zijn er ineens. Ik vermoed dat deze zogenaamde biologische klok ook weer te maken heeft met het aantal uren daglicht. Veel vogels maar ook planten en insecten reageren op het aantal uren daglicht en komen bij voldoende daglicht uren in actie. Met het lengen van de dagen neemt ook de temperatuur toe en dat speelt natuurlijk ook een rol. Maar voor trekvogels die in Afrika zitten is dat anders die weten immers niet wat voor weer we hier hebben.

En dat de visarenden zo exact op de dag precies arriveren geldt ook voor bijvoorbeeld koekoeken en gierzwaluwen en zo zijn er nog wel een paar die op een strak datumschema vliegen. Het kan een of twee dagen schelen maar dat heeft dan met de weersomstandigheden zoals tegenwind of zware regenval tijdens de reis te maken. Andere vogels komen over een wat langere tijd binnen. Die zijn niet zo kritisch en die komen over een langere periode binnendruppelen en het broedseizoen duurt toch nog wel even.

3 jonge visarenden, 20 juli 2020

De visarend die in de Noordwaard die bij de schuur van Staatsbosbeheer(SBB) broedt, is ook weer dezelfde van afgelopen jaar want hij heeft ook weer een zwarte Duitse ring aan de poot en die vogel houdt wel van een strak tijdschema. 

De vogel is nu een week terug en is al volop in de weer met takken om het nest op te kalefateren want dat nest heeft in het afgelopen half jaar wel wat te verduren gehad. Neem de vier stormen van de afgelopen maand maar eens. Een wonder dat een hoop takken zo stevig kan zijn. Naar mijn idee is het een kwestie van takken stapelen en komt er geen touwtje aan te pas. Op de webcam van "Beleef de Lente" is het aanslepen en stapelen van takken al te zien.

een vers gevangen blankvoorn tussen de tenen

Wat je niet zo snel in de gaten hebt, is dat dit broedseizoen, van nestbouw of onderhoudswerk-zaamheden aan het nest tot het vliegvlug worden van de jonge visarenden, toch snel vier tot vijf maanden duurt. 

Dat is toch een drukke en inspannende periode voor de oudervogels. Daarna hebben ze nog een paar maanden voor zichzelf om voldoende kracht en energie op te doen voor de terugreis naar Afrika.

Deze visarenden broeden alweer een jaar of zes in de Biesbosch en in totaal leven daar nu drie broedparen die vorig jaar maar liefst drie keer drie jongen groot brachten. Het voorrecht van broedende visarenden is vooralsnog aan de Biesbosch voorbehouden. Er worden wel pogingen buiten de Biesbosch, zoals in 2021 in Limburg, waargenomen maar tot op heden niet succesvol.

Wil je meer weten van de meest exclusieve roofvogel van Nederland, klik dan op de link;

https://www.sovon.nl/nl/nieuws/broedpopulatie-visarend-groeit

Of kijk naar "Beleef de lente". het visarendennest

https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/Visarend?gclid=CjwKCAjwopWSBhB6EiwAjxmqDVlWbsUMPTw4MDTFhTxz4fpfcpYmVGrkaDX0PHw-ryZIEAWZeEx4ZRoCK5AQAvD_BwE