Kijk omhoog.

vogeltrek in Dorst vanmorgen

De afgelopen paar dagen is de trek in volle gang. Waarschijnlijk is die al langer gaande maar de afgelopen paar dagen maak ik er veel van mee. De piek lag een paar weken geleden maar vergis je niet in de aantallen die nu nog overkomen. Zowel aan de kust zag ik gisteren grote groepen zangvogels zuidwaarts vliegen als vandaag toen ik de Boswachterij Dorst ook weer enkele honderden zangvogels naar het zuiden zag vliegen.

Met name vinken, putters, zanglijsters, merels, veldleeuweriken, groenlingen en graspiepers vlogen in grote groepen over. De wind woei ook behoorlijk vanuit het zuiden en ik denk dat de vogels tegen de wind in laag vliegen om zo maximaal van de natuurlijke beschutting te profiteren. Aan zee bleven ze in de luwte van de duinen en de dijken en hier vlogen ze laag over de vlakte van Dorst en profiteerden ze van de beschutting van de hoge bomen. Ze zijn op weg naar het verre zuiden kijk dus omhoog.

tjiftjaf die nog geen zin heeft om te vertrekken

Ook de fitis en tjiftjaf vliegt naar het zuiden maar er blijven toch altijd weer een paar van die tjiftjaffers hier. Vanmorgen zag ik tijdens al dat vogeltrekgeweld toch weer een tjiftjaf in een boom zitten. Die had er duidelijk nog geen zin in en zingen deed hij ook al niet. Het kan ook zijn dat deze vogel deze winter hier blijft, net als een incidenteel zwartkopje wat hier ook kan blijven hangen. Dat onverwachte en onzekere maakt deze tijd weer super interessant en leerzaam.

Als die tjiftjafs hier blijven hangen begin ik alweer te twijfelen want behalve een tjiftjaf kan het kleine vogeltje ook een bladkoning of Humes bladkoning zijn. Deze wintergasten komen juist nu naar ons land en kunnen overal in het land opduiken. Dus ik moet niet al te snel denken dat het een tjiftjaf is, het zou zomaar een veel zeldzamere bladkoning zijn. Ik weet dat de kans om er een te zien aan de kust een stuk groter is maar sluit in deze tijd niets uit. 

Wil je meer weten van de vogeltrek, kijk dan omhoog of klik dan op de link;

https://www.natuurmonumenten.nl/dieren/vogeltrek

En weer terug.

rode keel van de roodkeelduiker

Roodkeelduikers zijn nu weer aan de kust te zien en daar blijven ze het komende halfjaar ook hangen. Het is net zoiets als de overwinterende Nederlanders aan de Spaanse kust. Ze ontwijken het koude en slechte weer en komen hier genieten van ons milde zeeklimaat. 

Voedsel in overvloed, tenminste dat denk ik. Ze zitten voor de kust en komen soms dichtbij de kant zodat we ze prima kunnen bekijken. Halverwege vorige maand zag ik al enkele roodkeelduikers vanaf de boot op volle zee vliegen en nu zitten ze dus ook weer voor de kant van de Brouwersdam.

Het mooie van deze roodkeelduikers is, is dat ze nog deels in zomerkleed te zien zijn. De bloedrode keelvlek is nog vaag zichtbaar en de mooie asgrijze kop en keel zijn ook nog vaag te zien. Over een klein maandje is dat allemaal onzichtbaar en zijn net als zoveel wintergasten grijs met wat lichte delen. De parelduiker moet nog komen en lijkt op een afstandje erg op de roodkeelduiker. De snavel en dijvlek zijn dan voor die vogel de onderscheidende kenmerken.

roodkeelduiker in Werkendam
(winterkleed, maart 2020)

Op de foto's is heel goed een vergelijking te maken met een vogel in(deels) zomerkleed en in volledig winterkleed, zo zie je de verschillen al goed maar dat wordt nog groter als je het volledige zomerkleed ziet. En dat is dus bij veel vogels zo. Je hebt per jaar werkelijk verschillende vogels, terwijl dat uiteindelijk alleen maar door de seizoenen bepaald wordt. 

De ijsduiker is van een andere categorie en is anderhalve keer groter en heeft een dolkachtige snavel, heel anders dan het pincetje van de roodkeelduiker. De roodkeelduiker komt in de winter ook in het binnenland voor, alhoewel dat toch echte incidenten zijn. 

omdat hij zo mooi is

Net al de ijsduiker hebben ze weinig moeite met zoetwatervis en dat is ook niet gek want broeden doen ze ook in het binnenland. Hoog in Scandinavié maar ook in Denemarken en Schotland. Daar heb ik ze trouwens ook tijdens een vakantie in zomerkleed gezien. Het verste weg zagen wij ze in Britisch Columbia. Daar hebben we ze ook horen roepen en dat geluid vergeet je nooit meer. 

Maar goed nu dus voor onze kust en de komende tijd ga ik daar ook van genieten. Want zeevogels zijn toch wel van een andere categorie, met alle respect voor de huismussen, spreeuwen, houtduiven en kraaien om er maar eens een paar te noemen. 

Wil je meer weten van deze prachtige duiker, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/roodkeelduiker

Grote gele kwikstaart.

Waterzuivering van de Brabantse Delta

Tijdens de maandelijkse watervogeltelling in de Oranjepolder staat altijd een bezoekje aan de Waterzuivering van de Brabantse Delta op het programma. Ik mag dan een rondje over het terrein met de vele, soms stinkende bezink bassins lopen en krijg dan de kans om de vele meeuwen te bekijken en te tellen. Elke keer is dat een totaal ander rondje. 

De ene keer barst het van de meeuwen en zie ik zomaar vijf verschillende soorten en de maand daarop slechts een soort en dat zijn dan kokmeeuwen. De ene keer honderden de keer daarop zijn het amper twintig exemplaren. De tijd van het jaar heeft hier grote invloed want grote delen van het jaar zijn veel meeuwensoorten niet in het binnenland te zien en zitten ze in het zuiden zoals de kleine mantelmeeuw of zitten de meeuwen in het voorjaar in de broedgebieden.

mannetje grote gele kwikstaart

Heel af en toe zit er ook iets anders tussen zoals krakeenden, een overvliegende ijsvogel een roepende groene specht of een grote groep foerageerde putters op de vele kaardenbollen die op het terrein staan. Maar sinds twee maanden zie en vooral hoor ik daar ook de grote gele kwikstaart en ook deze keer zag ik ze. Het waren een mannetje en een vrouwtje en toen ik daar met mijn contactpersoon van Brabant Water over sprak vertelde hij mij dat die gele kwikken een heel jaar op het terrein te vinden zijn. Het klonk mij een beetje vreemd in de oren want ik kom daar nu ruim anderhalf jaar en ze zijn mij de laatste drie tellingen pas opgevallen.

Ze zouden hier dus ook kunnen broeden, tenminste als het klopt dat ze hier een heel jaar aanwezig zijn.

vrouwtje grote gele kwikstaart

Dat is dus een reden om dat de komende tijd eens goed te onderzoeken. Het zou kunnen kloppen omdat ik hier alleen maar tel in de periode september tot en met april en het broedseizoen daar niet kom. Als deze grote gele kwikken volgende maand nog steeds op het terrein zitten, zal ik het balletje eens opgooien en vragen of ik het hele jaar door, zo rond de vijftiende van de maand het terrein op mag.

Het zou toch bijzonder zijn als we hier om de hoek een koppel broedende grote gele kwikstaarten hebben? Het zou kunnen want in Breda broeden ze tenslotte ook in de stad. Nu maar hopen dat dit geen Duitse trekvogels zijn die hier toevallig een tijdje blijven hangen.

Wil je meer weten van deze grote gele kwikstaart, klik dan op de link,

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-gele-kwikstaart

"Hij is net weg."

juveniele roze spreeuw

"The story of my life", kun je wel zeggen. Al heel vaak kom ik net iets te laat aan bij plek waar een mooie,  nieuwe zeldzame vogelsoort zit. Dat is deels mijn eigen schuld, want ik wacht altijd net iets te lang omdat ik zeker wil weten dat het geen doortrekker is of zoiets. Ze moeten wel een tijdje blijven hangen zodat ik er van op aankan dat ik hem zie en daar gaat het dan meestal mis. 

De dwergaalscholver is zo'n soort. Hij werd al ruim een week gemeld bij Nieuwegein en toen het zo uitkwam reden we erlangs. Die ochtend was hij nog gezien maar toen wij op de plek waren was hij net weg. Vandaag gingen we op weg om de roze spreeuw in Moerdijk te bekijken. En jawel hoor, hij was net weg werd ons gezegd. De bewijsfoto werd getoond om ons te laten zien dat hij zeven minuten voordat wij daar waren nog op de plek aanwezig was. Dat heb ik weer dacht ik nog.

nu iets verder weg

Speuren en nog eens speuren leverde uiteindelijk succes op. Dus toch niet tevergeefs naar Moerdijk centrum gereden. De roze spreeuw was in gezelschap van een tiental "gewone" spreeuwen en viel direct op door zijn lichte kleur. Het is verder een gewone spreeuw om te zien maar hij mist het zwarte, gestippelde verenkleed. Hij had zelfs iets weg van een veel te lichte merel. Hij had ook die mooie roze kleur en zwarte pet en rug niet. Een hele jonge vogel die nog helemaal niets had van het volwassen kleed.

Deze vogelsoort komt oorspronkelijk voor in oost Europa en vliegt in de trektijd naar het zuidoosten tot in India en Sri Lanka toe. Deze heeft dus duidelijk de verkeerde afslag genomen en is naar het westen gevlogen en trekt op met de gewone spreeuwen. Misschien dat hij via het zuiden de weg terug weet te vinden en komt het hopelijk nog goed met deze vogel.

In de winter, als die niet al te streng is, kan hij hier prima overleven en lust hij wel wat van een vetbolletje of besje. Vrijwel gelijktijdig met onze waarneming van deze roze spreeuw kreeg ik een melding van een tweede in de Dordtse Biesbosch. In een "normaal" najaar worden in Nederland slechts een tot drie roze spreeuwen gezien. Dus dit kun je nu als die waarneming in de Biesbosch klopt een topjaar noemen.

Wil je meer weten van deze jonge oost Europese dwaalgast; klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/roze-spreeuw

Buidelmees in Dorst?

vrouwtje buidelmees in Dorst

De vogeltrek heeft altijd wel iets spectaculairs in petto. Meestal op plekken die net iets te ver weg voor mij zijn, want ik rijd niet snel voor een bijzondere vogel naar Texel of zo. Gelukkig gebeurt dat ook wel eens dichtbij en dat was afgelopen zondag dus het geval. In de Boswachterij Dorst zat in de rietkraag van een kleine leemput tussen het oude zwembad en de roeivijver een buidelmees te roepen.

Dat geluid klonk luid en duidelijk en viel direct op want de rest van de zangers is behoorlijk stil. Er is geen noodzaak om te roepen of te zingen, hooguit een aanleiding om je te laten horen. Gevaar of een contactroepje om op te reageren, meer niet. 

buidelmees nestje

In het voorjaar hoorde en zag ik de buidelmees in de Biesbosch en dat contactroepje klonk precies hetzelfde als dit roepje en dan rinkelt er een belletje(bij mij). 

Deze buidelmees zat ondanks de pittige regenval bovenin het riet en hing aan een dikke lisdodde sigaar, zijn favoriete zaden. Hij plukte de zaadjes uit de sigaar en at zich vol. Dat is waarschijnlijk ook wel nodig want ook deze mees vertrekt zodra het weer wat beter is naar zuidwest Frankrijk.

sprinkhaanzanger in het bos bij Dorst

Deze buidelmees, een vrouwtje(klein maskertje) zag er kwiek uit en zat niet in het bos vanwege een mankementje. Vorig jaar werd ik hier ook verrast door een hele ongewone trekvogel. In een lage struik zat toen een sprinkhaanzanger, ook een vogel die je zeker niet in een gemengd bos verwacht. 

Het is steeds leuk als je zo op het verkeerde been wordt gezet. Een vogel die je op een plek tegenkomt waar hij niet thuishoort zorgt ervoor dat eerst de twijfel toeslaat die daarna omslaat in blijdschap als de herkenning van de soort er is. 

De volgende ochtend in alle vroegte ging ik weer op zoek naar deze speciale mees want ik wilde haar voordat het weer beter werd, en ze haar lange tocht zou vervolgen, nog een keer zien. Helaas, de vogel was al gevlogen en dus moest ik voorlopig doen met de mooiste vogelherinnering in Dorst van dit jaar.

Wil je meer weten van deze zeer zeldzame Nederlandse mees, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/buidelmees

"The eagle has landed".

overvliegende schreeuwarend

Een echte zeldzame doortrekker, een schreeuwarend, hing in de lucht boven de polders ten noorden van Dussen. Door de harde zuiden wind schoot het niet op voor deze knaap. Ik volgde de groepsapp nauwlettend en zag dat de arend vanaf de brug bij Gorinchem tot de polders tussen Werkendam en Hank ruim anderhalf uur onderweg was. Ik rekende uit dat hij over een klein uurtje tussen Waspik en Raamsdonk moest zijn en ik bedacht dat de dijk bij de Overdiepse polder de meest strategische plek was om hem op te vangen.

Ik kon zo in een rechte lijn van de Keizersveersebrug oostwaarts tot Waalwijk opschuiven en een knappe arend die mij kan ontlopen dacht ik nog. Na ruim een half uur was de schreeuwarend nog steeds niet in de Overdiepse polder bij Waspik aangekomen en werd ik toch wel ongerust. Het zal mij toch weer niet gebeuren dat ik net te laat ter plaatse ben en de unieke ontmoeting met een schreeuwarend misloop? 

schreeuw op zoek naar eten

De groepsapp rammelde er lustig op los en zeker toen de knaap een akker bij Dussen uitkoos om even bij te komen. "The eagle has landed". Er zat niets anders op om per direct de via A27, de Maas over te steken en de polder van Dussen in te crossen. De modder vloog in het rond, mijn auto kleurde langzaam van zwart naar geelbruin en niet veel later was de bewuste akker gevonden. 

De schreeuwarend, een grote roofvogel ongeveer anderhalf keer een buizerd zat op de grond en liep kwiek heen en weer. Ik denk dat hij zo her en der wel een piertje uit de grond trok of zelfs iets groters wist te verschalken. De schreeuw komt oorspronkelijk uit oost Europa en zuidoost Europa tot Griekenland toe.

De arend is op weg naar zuid Afrika waar deze soort overwintert en deze is wel heel westelijk zuidwaarts getrokken. Normaal gesproken vliegt hij via de Bosporus naar het zuiden maar deze keer zal dat Gibraltar zijn. Niet elk jaar is de schreeuwarend in Nederland te zien maar de laatste jaren neemt het aantal waarnemingen wel toe. Het kan natuurlijk ook zijn dat door het toenemend aantal vogelaars de arend vaker opgemerkt wordt of ze trekken zo stiekem aan steeds verder westwaarts. Dat laatste zou mooi zijn voor ons. Leuk voor mij in ieder geval. 

De vogel was het wandelen in de akker al snel beu en trok verder zuidwaarts. Makkelijk te volgen want de zuidenwind zorgde er wel voor dat hij niet te snel weg kon vliegen.

Wil je meer weten van deze bijzondere dwaalgast, klik dan op de link,

https://nl.wikipedia.org/wiki/Schreeuwarend

Vliegende torpedo.

knappe kop op de zeedijk van Westkapelle 

Op de een of andere manier vind ik dat de jan van gent iets mysterieus heeft. Ik denk dat dat komt door zijn`gelaatsuitdrukking`. De scherp getekende kop met de heldere oog met blauwe oogring kijken je echt aan en bij de meeste vogels zie je niets speciaals en dat komt denk ook door de meestal zwarte ogen die verder weinig zeggen. Een jan van gent is ook zo´n ultieme zeevogel die een groot deel van zijn leven in de lucht hangt en alleen als het nodig is, als een speer naar beneden duikt om een vis te vangen of aas te pakken.

Dat jagen ziet er altijd spectaculair uit. Van een flinke hoogte laat hij zich als een baksteen naar beneden vallen en klapt op het laatst de vleugels in waardoor de vogel op een speerpunt lijkt en moeiteloos het wateroppervlak klieft. Zonder al te veel weerstand schiet de vogel dan meters diep het water in en weet zo een door rondzwemmende vis te spietsen. 

frisse duik naar een visje

Vorige week zondag doken de jan van genten dat het een lieve lust was, spectaculair zoals de show werd opgevoerd. Soms zo dichtbij dat je amper een foto kon maken. De jan van genten broeden onder andere aan de overkant van de Noordzee, voor de Schotse kust op het eiland Bass Rock. Jaren geleden waren wij daar een keer vlakbij en zagen een wit eiland vol met meer dan honderdduizend jan van genten. Dit is een van de grootste broed kolonies in Groot Brittannië en ongeveer 10% van de wereldpopulatie broedt hier.

prachtige 2e kalenderjaar jan

Het eiland kleurde niet alleen wit van de jan van genten maar ook van de vogelpoep. Het moet daar enorm gestonken hebben en ook de enorme herrie van de krijsende jannen moet gigantisch zijn. Wij stonden op een veilige afstand en konden de vele vogels rond de rots zien vliegen.

De jan van genten van afgelopen zondag waren ook luidruchtig en dat geluid,`kroh-kroh-kroh-kroh` klonk steeds net voordat de vogel het water raakte en achter de overboord gegooide visresten aan dook.

adulte jan

De onvolwassen vogels zijn soms nog mooier dan de adulte vogels omdat ze een prachtig vleugelpatroon hebben en toch al die mooie scherpe getekend kop hebben. Je ziet aan hun bouw en hun manier van vliegen dat ze gemaakt zijn om dagenlang op de wind boven de golven te zeilen. Ze hebben zelfs wat weg van een albatros die dat ook zo mooi kan.

Wil je meer weten van deze Noordzee albatros, klik dan op de link,

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/jan-van-gent

Over zee gejaagd.

grote jager

Jagers zien er niet als roofvogels uit maar het zijn wel degelijk roofvogels. In hun gedrag laten ze niets te raden over. Ze zijn constant bezig het leven van andere vogels moeilijk te maken. In het broedseizoen leven ze op het land en zijn ze de schrik van veel andere broedvogels en kleine zoogdieren. Alles wat door te slikken is, van ei tot jong vogeltje is een potentiële prooi. 

Als ze na het broedseizoen hun leven boven zee leven hebben ze een andere techniek aangeleerd. Ze achtervolgen meeuwen en sternen net zolang tot ze hun doorgeslikte voedsel weer uitbraken en eten dat dan op. Wat je maar lekker vindt denk ik dan. 

een kleptoparasiet aan het werk
(kleine jager)

Deze manier van eten vergaren heet dan met een mooi woord, kleptoparasitisme(moest ik even opzoeken). Tijdens de zeetocht vorige week zag ik verschillende keren de grote en kleine jagers aan het werk. Naast deze twee jagers heb je ook nog de middelste en zeldzamere kleinste jager. Ze lijken allemaal op meeuwen maar zijn het niet.

Op de een of andere manier zie je hoe ver ook op zee direct dat het om een jager gaat. De manier van vliegen is zo specifiek en meestal veel steviger en doelgerichter dan de wat slome dans-achtige vleugelslag van meeuwen

wenden en keren

Soms lijkt de vlucht zelfs valkachtig en dat voor een vogel met een spanwijdte van bijna anderhalve meter, als het tenminste een grote jager betreft.

De kleine jager is zeker dertig centimeter kleiner maar lijkt in de vlucht wel erg veel op de grote jager. Ook de jacht is vergelijkbaar , determinatie is dus een kwestie van details ontdekken. De snavel van de grote is echt een stuk forser dan de snavel van de kleine jager maar op grote afstand is dat dus nauwelijks waar te nemen.  

Wil je meer weten van deze echte zee roofvogel, klik dan op de link,

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-jager

Zeekoeten met bril.

adulte brilzeekoet

Een flink stuk uit de Nederlandse kust levert altijd weer iets bijzonders op. De echte zeevogels komen niet aan land tenzij er gebroed moet worden. Maar zodra het broedseizoen achter de rug is, vertrekken de vogels inclusief de jongen naar open zee. Daar blijven ze dan de rest van het jaar. Vliegen, zwemmen, duiken en eten. Met het land hebben ze verder niets.

Afgelopen zondag op volle zee, zo'n twintig kilometer uit de kust kom je ze tegen, de echte zeevogels zoals jagers, jan van genten, zeekoeten en alken. Deze dag waren vooral de zeekoeten goed vertegenwoordigd, dobberend op de kleine golfjes, soms alleen en soms in kleine groepjes. 

twee adulte brillendragers

Toch gaat het in deze periode maar om een goede duizend vogels die in de Nederlandse wateren verbijven dus wat dat betreft troffen we het deze dag wel. De zeekoeten hadden allemaal al hetzelfde winterkleed. Van de tientallen zeekoeten had geen enkele vogel nog het veel mooiere zomerkleed. Je moest daarom ook goed speuren of het jonge of adulte zeekoeten waren. De jonge vogels hebben nog geen scherp gedetailleerd kleed en missen ook de zwarte zijstrepen. Ze zijn wat egaler van kleur. 

zelfs in de haven een zeekoet

En wat ook opviel was de lange oogstreep die alle vogels hadden. Zeekoeten met die lange oogstreep worden ook wel de gebrilde zeekoeten genoemd en dat komt omdat deze vogels uit het arctisch gebied komen. Zuidelijke zeekoeten missen die brilstreep en die hebben we die dag niet gezien. De zeekoeten zonder brilstreep komen meer voor in het zuiden van het Kanaal tussen zuid Engeland en Frankrijk en verder zuidelijk natuurlijk, vooral als er steile rotskusten zijn want daar broeden ze.

In de vlucht is de zeekoet goed te herkennen, als het licht tenminste goed is en dat was zondag het geval, door de voorbij de staart uitstekende poten. De alken die voorbij vlogen hebben de poten onder de staartveren zitten en zie je dus niet. Daarbij is de dikke stompe snavel ook opvallend. 

Wil je meer weten van deze kleine zeebewoner, klik dan op de link,

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zeekoet