Zingende boomleeuwen

veldleeuwerik

Veldleeuweriken laten zich alweer een paar weken goed horen. De eerste hoorde ik eind januari in Oostdijk aan de kust zingen en daarna heb ik de veldleeuwerik in verschillende gebieden horen zingen. Het dichtst bij huis was de polder Muggenwaard in de Biesbosch. De meeste leeuweriken trekken in de winter weg maar er blijven er ook als de winter maar zacht genoeg is.

Maar de boomleeuwerik is een ander verhaal, die zingen pas sinds een weekje. De eerste hoorde ik afgelopen woensdag in de Boswachterij Dorst zingen en vandaag zat een boomleeuwerik op de Regte Heide bij Riel zingen. Meer specifiek, hij zong bij "De Halve Maan" in het gebied De Regte Heide. Een prachtig gevarieerd gebied met uitgestrekte heidevelden met her en der een berk of dennenboom.
Maar ook dennen- en loofbossen, vennen en

boomleeuwerik in de top van een struik

een mooie vogelkijkhut die wat hoger ligt en een groot deel van het gebied overziet.

De plek is ideaal voor de boomleeuwerik en lijkt ook op de open vlakte bij Surae en hier zitten de komende weken nog veel meer boom-leeuweriken te zingen. Nog een maandje later komt daar de boompieper bij die ook van dit gebied houdt. Een aantal boomleeuweriken overwintert ook gewoon hier maar zingen doen ze dus pas vanaf half februari.

Maar goed dat je ze nu al hoort en ziet want over een maand komt daar de boompieper bij die er zo op het eerste gezicht erg op lijkt. Dus verwarren van de twee is nu in deze tijd onmogelijk en maakt het voor even lekker makkelijk. De boompieper zit in dezelfde biotoop maar zingt anders en de baltsvlucht is ook anders. In Surae gaan we ze zeker ook naast elkaar zien en horen.

Wil je meer weten van deze boszanger, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/boomleeuwerik

Luchtacrobatiek.

vrouwtje kievit met broedvlek op de borst

Baltsende kieviten, daar denk je niet direct aan als je op het nieuws hoort dat er de komende week volop geschaatst kan worden. Maar toch zag ik de eerste kieviten boven de maïsakkers buitelen en de bekende "kiejuh-whiep" geluiden de lucht inslingeren. In de Gecombineerde Willemspolder broeden nog redelijk wat kieviten en pas over een maand komen we met de weidevogelbescherming samen. Het wordt dan de eerste bijeenkomst van het seizoen en de week erna gaan we het veld in om nesten te zoeken en te beschermen.

Het lijkt allemaal nog ver weg maar de kieviten denken daar dus duidelijk anders over. Ik vermoed dat we dit jaar een goede kans maken om het eerste kievitsei te vinden. Dat klinkt misschien stoer maar de kieviten in de polder hebben de beschikking over een paar ideale akkers om hun eerste ei te leggen.

Een paar maïsstoppelakkers van vorig jaar en enkele wintertarwe akkers maken een goede kans om de kievitenkraamkamer van 2018 te worden.Het is wel typisch dat de kieviten met name de akkers opzoeken waar ze vorig jaar ook zaten. Wat zou de reden hiervan zijn? Lekker vochtig, weinig bewerkingen door de boeren, amper predatie, ver weg van alle rumoer, wie zal het zeggen?

Het is een goed plan om de komende weken nog eens wat tijd in deze luchtacrobaten te steken, al was het maar om te genieten van deze voorbodes van de lente.

Wil je meer weten van deze luchtacrobaten, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kievit



Roeken aan het werk.

Het is half februari en de lente lijkt nog ver weg maar de biologische klok en misschien ook de meteorologische kalender, geven bij de vogels aan dat de lente er aankomt. Dat is op verschillende manieren waar te nemen, sommige vogels zingen al uit volle borst zoals de lijster, er zijn vogels die al baltsgedrag laten zien zoals bijvoorbeeld de bergeenden en de roeken zijn begonnen met de bouw van een nest voor de jongen van dit jaar.

is 't geen knappe kop?

De kolonies worden weer bezet en de vogels verzamelen zich, druk debatterend over de beste plekjes. Of ze hun plekje van afgelopen jaar claimen, of discussiëren over de partners of gezellig bijkletsen over de belevenissen van afgelopen jaar, kan ik er niet uit opmaken. Maar een herrie is het wel en ook vermakelijk om aan te zien.

De twaalf roekenkolonies die ik de komende maand weer tel, lieten afgelopen jaar een wisselend beeld zien. De ene kolonie werd groter, de andere werd juist weer kleiner. Alles bij elkaar opgeteld en afgetrokken zorgde voor een lichte stijging van het aantal bezette nesten. Het gaat dus bij ons in de buurt niet slechter met deze zo serieus kijkende vogel, want dat doen ze!

 

De nesten maken ze vaak door takken af te breken van de boom waarin genesteld wordt. De nesten zien er ook degelijk uit maar na het broedseizoen is de aftakeling en het complete verval van de kraamkamer aanzienlijk. Je ziet na het broedseizoen niets meer van die nesten in de bomen zitten terwijl de nesten van kraaien wel blijven zitten en nog wel een jaartje mee kunnen en volgens mij een stuk degelijker zijn. Die oude kraaiennesten krijgen soms wel eens een tweede leven als een boomvalk of ransuil er dankbaar gebruik van maakt..

Wil je meer weten van deze koloniebroeder, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/roek

De drie van Surae.

               kuifmees                                                zwarte mees                                                  matkop                                  

Steeds meer vogels laten zich nadrukkelijk horen en dat is natuurlijk ook niet gek. We zitten al half februari en de voorbereidingen voor het voorjaar worden al gemaakt. En in de vogelwereld betekent dat je al laat horen dat je er bent en welk plekje van jou is. De afgelopen weken waren de spechten al onrustig en riepen soms en er werd al een voorzichtig roffeltje geproduceerd. De drukste specht van het bos is wel de zwarte specht die zijn drie bekende geluiden volop laat horen, cruu, cruu, cruu en een luid miauwend geluid tot het steeds snellere op een vliegwiel lijkende roep.

En sinds de afgelopen dagen zijn ook de mezen wat nadrukkelijker aanwezig. Van eerst wat zachte roepjes, klinkt nu voluit getjilp. Maar broeden ze dan ook wel in onze bossen?

De zwarte mees voelt zich best thuis in de boswachterij Dorst, zandgronden en naaldbomen, daar houden ze van en ze zingen vanaf begin februari, dus deze zanger is hier ook thuis ook al zou je dat volgens de informatie van SOVON niet direct denken.

Dan de kuifmees, die houdt ook van naaldbomen en berken en laten die er nu volop in de boswachterij Dorst staan. Daarbij weet ik nu inmiddels ook dat ze erg aan hun territorium vasthouden. Die weet ik nu ook drie te vinden en ook hier is dat volgens SOVON geen standaard kuiven locatie.

matkopje

Als laatste kijk ik nog even naar de matkop, die hoor ik hier vrijwel elke keer als door de boswachterij loop. Misschien wel de  makkelijkste, als er maar dode bomen zijn, dan is het al snel goed. Daarom hoor en zie ik ze ook regelmatig in de Biesbosch. Daar heb ook zoveel dode bomen.

Maarrrrr, de matkop heeft een enorm territorium nodig, dus als je er een kan treffen is dat mazzel. En dat had ik vandaag, ik hoorde en zag deze drie van Surae vlak bij elkaar binnen een half uurtje wandelen.

Terug naar de kust.

sneeuwgors

Om hele bijzondere wintergasten te zien moet je helaas niet in de Oranjepolder of de Gecombineerde Willemspolder van Oosterhout rondlopen. Daar kun je wel terecht voor redelijk algemene wintergasten als de kleine zwanen en blauwe kiekendief.  Maar wil je de echte bijzondere wintergasten zien dan moet je gewoonweg naar de Zeeuwse of Zuid-Hollandse kust.

       frater                                       ijsgors         

       Met name de kust bij Oostdijk zorgt voor veel bijzondere waarnemingen. Het is vrijwel zeker dat je daar de sneeuwgorzen, ijsgorzen fraters en strandleeuweriken tegenkomt. Het lastige is echter dat in de groepen opvliegende vogels ook kneuen, rietgorzen en veldleeuweriken verstopt zitten. Dat maakt het determineren er niet makkelijker op. Deze vogels vliegen in groepen van dertig tot veertig vogels rond, vliegen vrij snel op en houden steeds een veilige afstand van een metertje of dertig of meer.

strandleeuwerik

Nou, ga d'r maar aanstaan. Wat dan weer wel helpt is foto's maken, veel foto's maken en thuis op de computer uitzoeken wat er allemaal tussen zat. Van de ene kant is dat wel frustrerend want je wilt elke vogel die je ziet vliegen ook herkennen maar licht en wind zijn nog weleens stoorzenders. En van de andere kant moet je daar ook niet te moeilijk over doen want deze soorten zie je maar enkele keren per jaar dus de hele specifieke kenmerken zitten niet direct in je bovenste kennislaatje.

De sneeuwgors is met al zijn verschillende kleurschakeringen en variaties nog de makkelijkste van het stel want er zit behoorlijk wat wit in het verenpakket.

Ook de strandleeuwerik valt op door de helder gele en zwart gekleurde kop. Maar in de vlucht valt dat nog niet mee. Wat mij opviel is dat deze strandleeuwerik net iets grote is dan alle andere voorbij scherende vogeltjes maar dat zie je dus alleen als ze bij elkaar zijn.

Wil je deze bijzondere wintergasten ook een keer zien, ga dan naar een keertje naar de kust bij Oostdijk op Goeree Overflakkee.

Geringde brandgans.

foeragerende brandganzen in de Biesbosch

Van brandganzen heb je eigenlijk altijd het idee dat ze hier in de winter naar toe komen en in het vroege voorjaar weer wegtrekken naar Siberië of Groenland. Maar het tegengestelde is vaak waar, de laatste jaren blijven veel brandganzen ook in de zomer hier en wordt er ook volop gebroed. In de Biesbosch zit ook zo'n "jaarrond" groep.

brandgans OHYH

Nu was ik deze week op Goeree Overflakkee en zag daar in de Koudehoek enorme groepen brandganzen zitten en ik dacht nog, dit zijn de echte brandganzen, die overwinteren hier en zijn straks ook weer vertrokken. In een van die twee grote groepen zat een geringde brandgans en dan wordt het pas echt leuk. De ringgegevens genoteerd en het lukt ook nog om een fotootje te maken. Ik was benieuwd waar deze vogel geringd was en waar hij in de afgelopen tijd allemaal was waargenomen.

Nou de teleurstelling was er, die was nou ook niet erg groot want het is maar een geringde vogel, dus waar hebben we het over. Deze mannetjes gans was sinds zijn ringdatum in 2012, Nederland nog niet uit geweest.

Sterker nog hij was de Provincie Zuid-Holland nog niet eens uit geweest. Geringd in Westplaat, Nederland en vervolgens zijn hele leventje m al in de buurt van Sommelsdijk, Westplaat en Goudswaard gebleven.

Waar ik hem nu ontdekte, bij Ouddorp, was wel zijn verste reis tot nu toe, "de avonturier" maar niet heus. Deze constatering zorgde ervoor dat ik weer terug moest denken aan de ganzenvangers die ik een jaar of drie, vier geleden had gesproken. Zij voorspelden dat de brandgans in de toekomst nog weleens onze grootste ganzengroep en dus ook grootste ganzenplaag zou worden. En dat begint

er nu al aardig op te lijken.

Wil je meer weten van deze voor Nederland nieuwe standvogel, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/brandgans

De vinkenslag.

mannetjes vink

Zondagochtend 4 februari, zat de eerste vink van het seizoen te zingen. Hij maakte de vinkenslag nog net niet helemaal af maar het was onmiskenbaar de vink die zat te zingen in de boswachterij Dorst. Dat is al de derde vogel die met zijn voorjaarslied begonnen is. De zanglijster is alweer ruim een week aan het zingen en ook de grote lijster zingt zijn lied. De zanglijsters(meervoud) moet ik zelfs zeggen want ik hoorde 's-morgensvroeg op drie plaatsen tegelijkertijd in de wijk de zanglijster zingen.

De vink die ik vanmorgen hoorde, is er vroeg bij en er komen er de komende weken nog maar genoeg bij want dit is wel de maand dat vinken gaan zingen. Zo heeft iedere vogelsoort zijn eigen startdatum van het broedseizoen waar eerst de territoria afgebakend worden, de vrouwtjes gelokt worden en het echte werk kan beginnen.

Het deed mij goed om die zang weer te horen want ik ben er wel aan toe na al die maanden van stilte met troosteloos regenachtig weer. Laat het zonnetje maar schijnen en de vogeltjes maar zingen, daar wordt iedereen vrolijk van. De vinken in de Oranjepolder zitten nog in een grote groep bij elkaar en hebben de winter nog in de bol, die roepen alleen maar. In de tuin zie ik al wel regelmatig een koppeltje op de voederplank zitten maar ook die man zingt zijn "suskewiet" nog niet.

Wil je meer weten van deze "alledaagse vogel", klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/vink

Waar slapen de grote zilvers?

Gat van den Ham, tegenover de slaapplaats van de grote zilverreiger

De grote zilverreigers slapen in de Biesbosch, alleen waar ze precies slapen is niet geheel duidelijk. Tijdens de laatste slaapplaatstelling bij Het Gat van den Ham zagen we de zilverreigers uit de Biesbosch komen. Het waren er een stuk of 9 maar er zitten er ongetwijfeld veel meer. Aan de overkant van de Amer bij Drimmelen, ligt De Onderplaat een kleine inham aan de rivier, waar ruim veertig aalscholvers slapen, daar zag ik in het afgelopen najaar vier grote zilverreigers een slaapplaats zoeken.

Helaas is hier verder geen activiteit meer te zien, de slaapplaats is waarschijnlijk niet goedgekeurd of mogelijk maken die snurkende aalscholvers te veel lawaai. Jaren geleden verbleven in de winter in de Biesbosch honderden grote zilverreigers maar dat is verleden tijd. Afgelopen maand werden landelijk 30% minder zilverreigers geteld. Het kan zijn dat door de sneeuw in de eerste week van december, flink wat zilverreigers verder getrokken zijn, maar dat is gissen.

Ik kom overigens op deze vogel omdat in de afgelopen weken in alle vroegte regelmatig vijf grote zilverreigers uit de Biesbosch gevlogen komen en voor hun ontbijtje in de Oranjepolder landen. Ze scharrelen hier een uurtje of wat rond om daarna door te vliegen naar de Willemspolder en mogelijk verder richting Waspik en Sprang-Capelle en verder naar de Overdiepse polder.

Vanuit het zuidoosten van Europa maakt deze zilverreiger een opmars door en broedt nu ook alweer een aantal jaren in Nederland. Weliswaar niet in de Biesbosch maar dat is volgens mij een kwestie van tijd. Nu nog broedend in de Oostvaarder plassen en binnenkort in het theater De Biesbosch, daar ben ik van overtuigd want waar heb je in Nederland een beter broedgebied voor grote zilvers dan hier? Wie ontdekt hier het eerste broedende koppel?

Wil je meer weten van deze grote witte verschijning, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-zilverreiger