Inheemse koereiger.

koereiger bij zijn vriendin

Het is in de Biesbosch steeds vaker een algemene verschijning, de koereiger. Nog maar een paar jaar geleden was deze reiger in ons land een zeldzaamheid en waren heel wat vogelaars bereid om in de auto te stappen en een stuk te rijden om hem te zien. Daar hoeven we de laatste paar jaar niet veel moeite meer voor te doen. Vorig jaar hadden ze zelfs een grote slaapplaats in de Noordwaard waar op het hoogtepunt maar liefst 45 koereigers sliepen. Vlak daarna vertrokken ze massaal naar de overwinter gebieden.

Dit jaar zijn het nog niet zoveel vogels maar ik vermoed dat de komende paar maanden de aantallen op gaan lopen en we ze weer vaker gaan zien. Het hoogste aantal koereigers wat ik nu in de Noordwaard heb gezien is zes. Gedurende het seizoen zoeken ze elkaar op om uiteindelijk gezamenlijk te vertrekken.

met zwarte poten en snavel

Je hoeft niet heel veel moeite te doen om ze te zien, zoek in de Noordwaard gewoon de koeien in de weilanden op en je ziet ze er wel tussendoor scharrelen. En net als andere Zuid-Europese vogels zoals steltkluten komen ze steeds vaker onze kant op, is het niet door de extreme droogte in het Zuiden dan is het wel vanwege de gunstige omstandigheden bij ons. Er zijn al een paar koereigers tot broeden gekomen, weliswaar gaat het dan om een enkel of slechts een paar koppels, het begin is gemaakt. Over niet al te lange tijd kunnen we dus spreken van een Hollandse populatie koereigers.

Tussen de koereigers zag ik afgelopen week een exemplaar dat er net iets anders uitzag als de "gangbare" koereigers. Deze had namelijk zwarte poten en een zwarte snavel. In eerste instantie deed de vogels mij denken aan een kleine zilverreiger maar dat was hij dus duidelijk niet. 

volwassen exemplaar

Koereigers hebben normaal gesproken gele poten en een gele snavel. Het bleek om een jonge koereiger te gaan, vermoedelijk een exemplaar dat in Nederland is geboren en ik denk dat dit een vogel is die van de Sassenplaat in het Hollands Diep afkomstig is. Volgens mij is dit een de twee plekken waar koereigers tot nu toe tot broeden komen. 

Wil je meer weten van deze kleine compacte reiger, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/koereiger

Bosruiters hebben niets met bos.

Begin dit jaar is in de Noordwaard bij Werkendam de polder Eijerwaard onder water gezet. Niet veel maar net genoeg om de hele zomer nat te blijven. Het is een plas dras gebied geworden waar duizenden vogels op af komen. Duizenden krakeenden, meerkoeten, reigers, steltlopers en soms enkele hele bijzondere vogelsoorten. Een paar van die bijzondere soorten zoals de steltkluten kwamen hier deze zomer zelfs tot broeden en ook drie zwarte ibissen verbleven hier een paar weken.

In de trektijd van de stellopers kon je hier ook enkele bosruiters vinden. Een lastige steltloper die ik eigenlijk alleen ken van de Bleeke Heide, Zonzeelse polder of Zeeland. 

bosruiter

Hij is best lastig te herkennen en zeker als hij in een grote groep andere steltlopers zit, valt hij niet echt op. Ik weet ook zeker dat veel vogelaars denken dat ze een bosruiter gezien hebben, terwijl het een andere soort betreft. 

Met name tureluurs worden nog weleens voor bosruiter uitgemaakt. Zeker op afstand in een uitgestrekt, enigszins begroeit plas dras gebied als de Eijerwaard gebeurt dat maar genoeg, dus in werkelijkheid zal het aantal daar waargenomen bosruiters wel flink lager liggen

tureluur of bosruiter

De bosruiter was tot voor kort nog een Nederlandse broedvogel maar is nu net als veel andere steltlopers als broedvogel uit Nederland verdwenen. Het is zelfs zo dat de aantallen doortrekkers zo klein is geworden dat monitoring van de soort niet goed mogelijk is. Dat geeft wel aan hoe zeldzaam de soort aan het worden is. Heel erg jammer dat het zo slecht gaat met deze mooie ruiter maar dat geldt tegenwoordig zo ongeveer voor alle steltlopers. Zeker de categorie weidevogels heeft het helemaal taai.

Wil je meer weten van deze bijzondere steltloper, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/bosruiter

Gierend het land uit.

zwieren en zwaaien boven de wijk

De eerste gierzwaluwen zijn al vertrokken. Tenminste dat denk ik want de groep giertjes die hier overvloog was zeker veertig vogels groot en vloog min of meer gericht naar het Zuiden. Gierzwaluwen die hier de hele zomer doorbrengen, zwieren en zwaaien door het luchtruim zonder een van te voren bedacht vliegplan. De wind en de insecten zorgen voor de af te leggen route. Je ziet en hoort ze op een mooie zomerdag de hele tijd over vliegen. De grote groep die ik zag vertoonde een heel ander gedrag.

een deel van de groep op weg naar het Zuiden

Dat de eerste gierzwaluwen alweer vertrekken kan ook wel kloppen want de grote uittocht begint zo rond de eerste dag van augustus. Dan is het super korte broedseizoen alweer te einde. Ze zijn maar een goeie drie maanden bij ons om te broeden en dat is het dan. Een klein aantal is nog wel een paar dagen langer hier, bijvoorbeeld als de jonge vogels nog niet zijn uitgevlogen.

In die korte periode moet het allemaal gebeuren en moet het ook allemaal kloppen. Een partner vinden, nestgelegenheid zoeken, eieren leggen en uitbroeden. 

een giertje op een plek waar hij
absoluut niet thuis hoort

En dan een beetje goed weer hebben zodat genoeg gegeten kan worden want er moet keihard gewerkt worden om de jongen groot te brengen en dat is echt een flinke opgave. Er is maar weinig tijd voor ontspanning maar ik denk dat dat bij vogels ook niet echt speelt. Alles maar dan ook alles staat volledig in het teken van de voortplanting. 

Ik vraag mij wel af wat de afname van het aantal insecten voor gevolgen heeft voor deze vogels? Ze vangen per dag duizenden insecten en als ze jongen hebben voeren ze de jongen na een enkele voedselvlucht enkele honderden insecten per keer. Dat zijn aantallen waar sla je van achterover. Knap van die beestjes!

Wil je meer weten van deze vliegende scheermessen, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/gierzwaluw

Ik zet in op volgend jaar.

afgelopen zaterdag
overvliegend met vis

Het is bijna gewoon geworden, succesvol broedende visarenden in de Biesbosch. Toch is en blijft het, als je er even goed bij nadenkt, heel bijzonder. Want al broeden ze nu alweer een aantal jaren achterelkaar succesvol in Nederland, dat is in het verleden nooit zo geweest. Het is namelijk een soort die voorheen nooit bij ons heeft gebroed. 

Begin dit jaar zag het er even naar uit dat dit een slecht visarenden jaar zou worden. Maar liefst 2 van de 4 vrouwtjes keerde niet terug uit Afrika. De reden waarom blijft gissen maar aannemelijk is het wel dat de vrouwtjes het niet overleefd hebben. Daar kun je wel van uitgaan als je weet dat deze vogels monogaam zijn en alweer een aantal jaren achtereen wel teruggekeerd waren.

zo ziet tevergeefs wachten eruit

Gelukkig heeft een van de "weduwnaars" een nieuw vrouwtje gevonden en ze trekken nu dagelijks samen op. Mogelijk dat ze volgend jaar weer een succesvol broedpaar vormen. Afgelopen weekend zag ik maar liefst drie visarenden gezamenlijk in de Noordwaard optrekken en wat deze groepssamenstelling te betekenen heeft durf ik niet te zeggen maar het is wel een zekerheidje dat deze drie niets te maken hebben met het broedpaar dat wat verderop in een hoogspanningsmast broedt en inmiddels drie jongen heeft. 

vrijgezelle man

Voor doortrekkers naar Afrika is het nog aan de vroege kant dus deze drie zijn vermoedelijk de vogels die aan de overkant van de rivier huizen en hier kwamen jagen. Een van de drie had namelijk een voorn in de klauwen.

Ook daar leven twee broedparen waarvan een broedpaar jongen heeft en het andere mannetje zit ook zonder vrouwtje. Ik weet eigenlijk niet of hij inmiddels een nieuw vrouwtje heeft ontmoet. De vrijgezel van de Noordwaard is vrijwel direct nadat duidelijk werd dat zijn vrouwtje niet terugkwam begonnen met baltsvluchten. Hoog vliegend met een vis probeerde hij de aandacht te trekken van vrijgezelle vrouwtjes en dat is dus uiteindelijk ook gelukt.

Wil je meer weten van deze prachtige visser, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/visarend

Opknapper?

de geredde jan van gent, feb 2022

Vorig jaar, rond deze tijd, was in het nieuws dat enorme aantallen jan van genten aan de vogelgriep bezweken waren. En sindsdien heeft de vogelgriep nog veel meer slachtoffers gemaakt. Aan de kust zijn grote sternen zijn massaal gestorven en ook dichterbij huis, op het eiland in de Hardenhoek in de Biesbosch zijn grote aantallen kokmeeuwen gestorven.

Ik moest daar weer even aan terugdenken omdat ik een paar maanden daarvoor, in februari, een jan van gent op het strand van Ouddorp had gevonden. Deze jan was niet ziek door de vogelgriep maar zat verstrikt in een stuk visnet. Nadat de vogel was verlost van de kluwen nylon, vloog hij weg, richting zee. Zou hij later dat jaar ook een vogelgriep slachtoffer zijn geworden? En waar ik met name benieuwd naar ben, is of de populatie jan van genten alweer aan het herstellen is?

Bass Rock voor en na de vogelgriep

Ik denk dat het in de negentiger jaren was, dat wij hoog op een klif in Schotland uitkeken over de Noordzee en in de verte het eiland Bass Rock zagen liggen. Het leek alsof een enorme witte pukkel in zee lag. Een grote witte bult zonder bomen en zonder bebouwing, behalve een vuurtoren dan. 

een gezonde jan van gent

Het bleek een broedkolonie van meeuwen maar vooral van meer dan 150.000 jan van genten te zijn. De grootste kolonie jan van genten ter wereld. Ik heb vorig jaar nog beelden gezien van een "gezonde" bult en een foto van de bult na de vogelgriep uitbraak, toen tienduizenden jan van genten bezweken waren aan deze vreselijke ziekte, Wat een trieste aanblik was dat.

De bult was zijn witte kleur kwijtgeraakt en was weer een gewone groen-bruin-grijze rotsblok zonder vogels. Hoe het nu met deze prachtige zeevogels gaat weet ik niet maar ik hoop dat de groep inmiddels weer een beetje aan het groeien is en Bass Rock zijn oude vertrouwde witte kleur terugkrijgt. Ik heb dit jaar nog geen jan van gent gezien en dat is jammer want het is toch een vaste verschijning voor onze kust. De wind moet dan wel goed staan want het zijn echte zeevogels die niet makkelijk boven land te zien zijn.

Wil je meer weten van deze prachtige witte torpedo, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/jan-van-gent

de van het visnet bevrijde jan van gent

Klimaatvluchtelingen.

prachtige steltkluut

Het broedseizoen van de steltkluten is alweer voorbij en de oudervogels zijn met hun jongen al aan het zwerven, Over niet al te lange tijd vertrekken ze naar het Zuiden en zijn we ze voor driekwart jaar kwijt. Nog nooit eerder waren dit jaar zoveel steltkluten bij ons in de regio te zien. Dat het aantal steltkluten hier zo toeneemt, komt echt niet omdat wij steeds meer geschikte natuur aanleggen. Het is natuurlijk wel fijn voor de steltkluten dat hier geschikte broedgebieden te vinden zijn want waar ze oorspronkelijk vandaan komen, Zuid Europa en met name Spanje, nemen de geschikte broedgebieden juist in een razend tempo af. 

Niet zozeer omdat de oorspronkelijke broedgebieden een andere bestemming hebben gekregen maar meer omdat door het veranderende klimaat en de daarmee gepaard gaande stijging van de temperatuur ervoor zorgt dat de steltkluten geen geschikte plas dras gebieden meer hebben om te broeden. De broedgebieden staan zogezegd kurkdroog en er valt al tijden geen druppel regen meer. Je kunt dus wel stellen dat de steltkluut een soort klimaatvluchteling is geworden. Ik vind dat echt erg, ook al weet zo'n vogel zich aan te passen en hier ook weer gewoon zijn of haar ding doet, het hoort niet zo te gaan.

steltkluut met jongen in de Eijerwaard

Nu zijn het de steltkluten die naar het Noorden opschuiven maar wat zijn de volgende soorten die min of meer gedwongen worden te vertrekken? En niet alleen de Zuidelijke soorten moeten gedwongen naar het Noorden opschuiven, ook `onze` soorten schuiven verder Noordwaarts op. Kijk maar eens hoe snel het aantel kleine en wilde zwanen afneemt.

Los van alle klimaatproblemen hebben we de afgelopen paar maanden wel kunnen genieten van een aantal prachtige vogels in ons gebied. Vijf broedpaar steltkluten waarvan drie broedend waargenomen zijn. Ondanks alle aandacht veranderen de aantallen steeds weer. maar vijf broedpaar is in ieder geval zeker. Ondanks alle klimaatproblemen levert dat soms ook weer mooie waarnemingen op. En wie weet komt het ooit weer goed en moeten we weer naar Spanje om een steltkluut te zien.

Wil je meer weten van deze bijzondere klimaatvluchteling, klik dan op de link:

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/steltkluut

Jonge krasmussen.

op zoek naar een hongerig jonkie

Elk jaar in deze tijd is het een feest om de grasmussen bezig te zien met het voeden en opvoeden van de jongen. Als je de broedgebieden van de grasmussen een beetje weet te vinden, zul je zien dat het er nu een drukte van jewelste is. Ze hebben met vijf eieren redelijk grote legsels en de jongen fladderen als ze uitkomen alle kanten uit. Zo bestrijken de ouders een flink gebiedje en komt het ook nog wel eens voor dat de gebieden van de buren elkaar overlappen waardoor het lijkt dat nog veel meer grasmussen bij het eerste gezin horen.

Ze hebben de naam een pioniersvogel te zijn maar het gebied waar ik ze al jaren in flinke aantallen zie en hoor, is allesbehalve een pioniersgebied. 

jonge grasmussen

Hier ligt al jaren een hele lange singel van dikke takken en veel wortelstronken, grenzend aan uitgestrekte extensief beheerde ruige akkers met veel kruiden en verspreid wat struiken. Ideaal voor veel vogels waaronder de grasmussen, want ze gedijen er prima.

Afgelopen week zag ik ze weer in flinke aantallen druk in de weer. En het leuke van deze vogels is dat er nog een tweede leg aankomt dus deze activiteiten gaan we nog een tijdje meemaken. Ook gaat het landelijk goed met de grasmus. 

en nog een insectje

Elk jaar neemt de populatie licht toe. En dat is voor deze vogel ook wel eens anders geweest. Behalve dat het met de grasmus jaarlijks iets beter gaat, gaat het jaarlijks met de roodborsttapuit, die in het hetzelfde gebied leeft, jaarlijks ook steeds ietsje beter. Als het biotoop geschikt is en het beheer goed is, gaat het vanzelf beter met de dieren die er leven. 

Wil je meer weten van deze mussensoort, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grasmus

Ooit een bruine ooievaar gezien?

meer dan 160 ooievaars bij elkaar

We kennen allemaal de trieste beelden van televisie als ergens op de stranden besmeurde vogels aanspoelen. Nu gebeurd dat gelukkig niet heel erg vaak maar de schade die dan onder de zeevogels wordt aangericht, is aanzienlijk. Het duurt

besmeurde "bruine" ooievaar

dan meestal wel een paar jaar om de populatie weer op oude sterkte te brengen. Tegenwoordig spoelen jammer genoeg enorme hoeveelheden door vogelgriep gestorven vogels aan. Maar dat is een ander verhaal.

Ik kom op dit verhaal door twee aparte ooievaars die ik deze week zag. Ik dacht eerst nog aan een kleurafwijking want die bestaan ook.  Witte merels, chocolade bruine brandganzen en kraaien met overal witte veertjes op het lijf. Het zijn bij deze vogels pigmentafwijkingen en daar gaat het in dit geval van de bruine ooievaars niet om.

Ik kreeg via een vogelvriend een berichtje doorgestuurd dat meerdere ooievaars mogelijk besmeurd zijn geraakt door frituurvet. 

Hoe dat kan, is mij een raadsel of toch niet? De ooievaars waar het namelijk om gaat zijn allemaal gezien bij de vuilstort De Spinder in Tilburg. Ik vermoed dat daar op het terrein ergens een grote hoeveelheid frituurvet is opgeslagen of op de een of ander manier verwerkt wordt waardoor de ooievaars vervuild worden. Vanuit de Gemeente Tilburg wordt volgens mij actie ondernomen om deze vervuiling op te ruimen. Ik hoop dat ze ook verdere vervuiling voortaan kunnen voorkomen want deze week zaten dus weer twee "bruine" ooievaars tussen de smetteloze witte exemplaren.

Ik weet eigenlijk niet of de twee exemplaren die ik deze week heb gezien al in beeld zijn bij de beschermers. Maar als dat wel het geval is, vraag ik mij af hoe in godsnaam deze twee vogels uit de groep van meer dan 160 ooievaars weggevangen kunnen worden.

En laat voorop staan dat het lukt om ze te vangen en dat ook deze twee nieuwe bruine ooievaars gered worden. 

wit zoals het hoort

Blijft bij wel de vraag hangen hoe zoiets kan als je weet dat er tegenwoordig zoveel gedaan wordt om afval tot grondstof te maken en er dus mogelijk slordig omgesprongen wordt met een aanzienlijke hoeveelheid vet en er over een periode heen vogels vervuild raken. In ieder geval heel jammer dat er zo een paar prachtige vogels sneuvelen.

Wil je meer weten van deze statige wit-zwarte verschijning; klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/ooievaar

Volop jonge aanwas.

onze nestkast

Ineens barst het hier in de wijk van de jonge pas uitgevlogen vogels. Bij ons op het plein werden vanmorgen in alle vroegte twee jonge merels gevoerd, zaten twee jonge groenlingen te bedelen om eten en maakten vier jonge eksters onderling een hoop kabaal om als eerste de aandacht van pa of  ma te krijgen. Ondertussen, iets verderop, hing een jonge groene specht nieuwsgierig aan de stam van de lindeboom en verderop piepten de jonge meesjes in de zoete kersenbomen die op de hoek staan. Wat een weelde zo dichtbij huis. Ik ben benieuwd wie hier in de buurt al dat moois ook opmerkt?

Nog dichterbij huis was het ook prijs want bij ons in de tuin zitten volop net uitgevlogen huismussen en ook "onze" koolmeesjes zijn eergisteren uitgevlogen. 

nieuwsgierig de wereld inkijken

De jonge koolmeesjes zijn nog in de buurt want ik hoor ze regelmatig tussen de planten piepen. Het koppel koolmezen was weken geleden al actief in de tuin maar het bouwen van een nest in de nestkast is ons helemaal ontgaan. We zagen ze wel heen en weer vliegen maar zagen geen nestmateriaal. 

Een week of twee geleden hoorden we zacht gepiep uit de nestkast komen en de ouders begonnen met hun voedseltransporten. In het begin niet erg intensief en naarmate de dagen verstreken, nam de frequentie toe.  

trotse vader

Op het laatst was het een komen en gaan van de vogels met bekjes vol rupsen, wormachtige beestjes en grote muggen. De jongen piepten steeds harder en hadden continu honger.

Eergisteren was het dan zover en kozen ze voor de vrijheid en konden ze hun bedompte hokje verlaten want ze zaten daar precies in de warmste periode van dit jaar en ik ben zo blij dat ze het overleefd hebben. Het zag er niet goed uit, 32 graden en de zon scheen een groot deel van de dag vol op de ingang van de nestkast. Dit moeten echt sterke meesjes zijn, dat kan niet anders.