dinsdag 29 december 2015

Truttige tortels?

De turkse tortel is voor mij een oude bekende. In de tijd dat ik een kauwtje als huisdier had en in de korte tijd dat ik met deze vogel goed bevriend was, had ik van mijn opa een Turkse tortel gekregen, ik was een jaar of acht, negen denk ik. Mijn opa had een mooie kooi getimmerd met zelfs een binnenkooi waar de duif 's-nachts lekker beschut en veilig kon slapen. Op de een of andere manier werd met deze duif geen hechte vriendschapsband opgebouwd, zeker niet zoals ik die met mijn kauw Jan had opgebouwd. Hij had ook geen naam gekregen, tenminste niet dat ik mij kan herinneren. Je had er eigenlijk niets aan, hij floot ook niet, alleen af en toe een roekoe-koe. Het was eigenlijk een truttige beestje, of mag ik dat niet zo zeggen?

dit lijkt wel op mijn oude kooi
Ik verzorgde de duif, vogelvriend als ik was en ben, zoals het hoorde. Voldoende voer en vers water in de kooi, het ontbrak hem aan niets. Ik kletste wat tegen de vogel maar het drong niet tot hem door of hij wilde gewoon geen contact met mij. Misschien zag hij mij toch als een soort cipier of was hij gewoonweg te simpel, zeg maar, dom! Maar op een dag had ik toch idee dat door mijn goede zorgen de duif zich aan mij gehecht had. Ik dacht toen nog dat alle duiven hetzelfde waren en als je die maar goed behandelde dat ze dan ook steeds terug bleven komen.

Op een dag kreeg ik het idee dat het leven van de tortel er een stuk leuker uit zou zien als hij zo af en toe ook een rondje kon vliegen. Ik zette de kooi open en de tortel bedacht zich geen moment en sloeg zijn vleugels uit. Maar waar ik dus op rekende gebeurde natuurlijk niet, hij koos het luchtruim en stak zijn middelvinger op, tenminste dat denk ik nu. Toen was ik vooral teleurgesteld in zoveel ondankbaarheid. Dat duiven terugkeren naar hun kooi of til doen alleen postduiven, die worden er op gefokt. Deze slimmeriken vliegen dan weer wel netjes terug naar hun baasje, geholpen door het magnetisme van de aarde en zelfs de infrastructuur, zeg maar, navigeren over of boven wegen, spoorlijnen en kanalen net als met een Tomtom. "na twee kilometer rechtsaf slaan" klinkt het dan op zijn postduifs.

tortel in de tuin
Tortels kunnen zich prima in Nederland handhaven met tegen de 100.000 broedparen. Je ziet ze voornamelijk in de buurt van bebouwing, woonwijken, boerenerven, sportvelden, als er maar mensen in de buurt zijn. In het open poldergebied zie je ze veel minder. Bij ons in de tuin zit ook dagelijks een koppeltje te snoepen van de zonnebloempitten. Ik denk dan nog wel eens terug aan die tortel die ik van mijn opa had gekregen. Die heb ik achteraf gezien, onbedoeld zijn vrijheid teruggeven en daar ben ik nu pas blij om.

Wil je meer weten van deze vliegende immigrant uit het oosten, klik dan op de link;
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/detailpagina/q/vogel/229

donderdag 24 december 2015

Afvinken

De tuin hangt zowel aan de voorkant als aan de achterkant van ons huis vol met vetbollen, pinda netjes en vogelhuisjes met allerlei vogel lekkernijen. De zonnebloempitten zijn veruit favoriet en de pinda netjes heb ik al twee keer vervangen door volle netjes met verse vliespinda's.

Sinds kort hebben we ook een voedersilootje in de voortuin hangen en als we dan rustig voor het raam zitten kunnen we de mezen en vinken op minder dan een halve meter bestuderen. geweldig om die vogeltjes zo van dichtbij te bespieden, wat zijn die dingen toch handig met die snavel. Waar ik met twee handen sta te prullen om een zonnebloempit open te maken, rolt zo'n pitje op zijn gemak tussen de twee snavel helften heen en weer en valt de schil er moeiteloos vanaf. Niet dat ik jaloers ben hoor, het lijkt me namelijk helemaal niets om zelf een snavel te hebben, alhoewel ik dan wel beter zou kunnen fluiten, denk ik.

zingende vink
Vooral groenlingen en vinken weten de zonnebloempitten en zaden te waarderen. De groenlingen gunnen elkaar niet veel, en jagen zigzaggend door de tuin achter elkaar aan. De vinken zijn vaak op de grond te vinden en ruimen alle gemorste zaden netjes op. Daar ben ik blij om want ik zit niet te wachten op een hoop jonge plantjes die in het voorjaar tussen de tuinplanten opschieten. Maar wat mij nog het meeste bezighoudt, is de vraag of liever gezegd de wens of een keep een keer onze tuin gaat bezoeken. Ik hoor van verschillende vogelaars dat ze deze maand kepen in de tuin hebben gezien, ze vertellen hier vol trots over en maken mij toch wel een beetje jaloers.

Een keep die tussen een groepje vinken zit, want dat doen ze nogal eens, kan dan niet eens opvallen. Ze hebben ongeveer hetzelfde gedrag en tekening. De verschillen zitten echt in de details en kleine kleurafwijkingen, op de plaatjes ziet dat er wel wat meer uitgesproken uit maar van een afstandje in de tuin is dat toch anders. Zie je een keer vinken opvliegen en zit er een bij met een witte stuit dan kan dat zomaar een keep zijn. Kepen broeden in Scandinavië en zijn hier alleen in de winter te zien, onze vink is overigens weer niet in Scandinavië te zien en ze ontmoeten elkaar dus alleen hier in de winter om verder samen op te trekken. Maar zoals gezegd, ik heb ze nog niet in de tuin gezien en zo blijft er toch wat moois te wensen over in deze "wens" maand.

Wil je meer weten van deze mooie vinkachtige uit het hoge Noorden, klik dan op de link;
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/detailpagina/q/vogel/98

dinsdag 22 december 2015

Deftige eenden, ja, dat zijn 't.

De teruggang in aantallen van de tafeleenden stemt mij somber. Deze prachtig gekleurde eend met een voorname en sjieke uitstraling, lijkt op een eend die een net pak aanheeft en klaar is voor de ontvangst van hoog bezoek of op weg is naar een officiële receptie. Het zal waarschijnlijk door de kleurencombinatie komen denk ik, daar waar de kuifeenden op obers lijken, lijkt de tafeleend op een deftig heertje. Verschil moet er zijn, ook op het water.

De aanwezigheid van zes van die mooie eenden op de Millennium plas achterin de Oranjepolder maakt mij altijd weer blij, het is alleen jammer dat het er een paar zijn. Ondanks al die tijd die ik in het vogelspotten steek, zie ik ze echt veel te weinig. Wil ik eens een wat grotere groep zien, dan moet ik naar de Spieringpolder in de Biesbosch, daar wil nog wel eens een grotere groep zitten. En afgelopen vrijdag had ik het geluk dat ik twee mannetjes tafeleenden in de polder Malta kon spotten. Maar daar blijft het dan wel bij.

twee deftige tafeleenden tussen de "obers" op de Millenniumplas

Deze mooie eend is in de zomer vaak te vinden in de nabijheid van kleine zwanen. Deze kleine zwanen wroeten in de bodem van ondiepe meren in Rusland en Siberië naar voedsel en het zijn dan de knolletjes en jonge scheuten van waterplanten waar naar gezocht wordt. De restjes die de zwanen laten liggen, worden maar al te graag door deze duikeenden verorberd.


Dat ik ze hier zo weinig zie, komt natuurlijk ook omdat heel veel watervogels en wintergasten de grote open wateren verkiezen boven de kleine grind- en zandwinputten en waterbekkens die bij ons in Brabant liggen. Ook bij deze vogels is het IJsselmeer dan ook veruit de favoriete stek.

Daarbij zie je ze hier in de buurt eigenlijk alleen in de wintermaanden in wat grotere aantallen. Ik noteer alle waarnemingen op waarneming.nl en zo zie je in mijn grafiekje dat de zomer een "magere" periode is als het om het waarnemen van de tafeleenden gaat. Ik las op de site van SOVON dat de zeer sterke en snelle achteruitgang van deze eenden extra monitoring vraagt en ik heb mijzelf dan ook opgegeven bij SOVON om maandelijks een telling uit te voeren om mee te helpen hier een beter inzicht in te krijgen. Wellicht kan ik hier in de toekomst nog eens op terugkomen.

Wil je meer weten van deze gentlemen eend, klik dan op de link;http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/detailpagina/q/vogel/218

vrijdag 18 december 2015

Is het al tijd voor een kol?

Dag en nacht kun je ze nu horen, kolganzen, een echt winters geluid, ook al lijkt het nu wel voorjaar met de temperaturen van soms wel boven de vijftien graden. Met hun hoge stemmetjes zijn ze goed te herkennen en als je ze overdag goed kunt zien, kun je ze herkennen aan de zwarte horizontale strepen op hun borst. Het is een typische wintergast. Vliegend in grote "V" vormige groepen op weg van hun slaapplaatsen naar de foerageer gebieden. Ze slapen hier in de buurt, vooral in de Biesbosch en tijdens de slaapplaatstellingen voor SOVON tellen we er altijd wel vier- tot zesduizend. Ze stijgen dan tegen zonsopkomst massaal op en trekken dan zuidwaarts de agrarische gebieden van Brabant in. Een herrie van heb ik jou daar.

mooie groep overvliegende kollen in de Willemspolder

Wat we misschien niet zouden verwachten, is dat deze wintergasten uit Rusland en Siberië komen, wat toch elk jaar een pittige reis is en ver weg. Ze volgen dezelfde route als de kleine zwanen en komen naar Nederland om te overwinteren op onze graslanden en akkers. Er zijn wel wat kleinere groepen die hier overzomeren en zelfs broeden maar dat zijn er toch maar een paar honderd. Ze broeden aan de noordkant van de Biesbosch en in Friesland. Maar de meesten trekken in het vroege voorjaar toch wel terug om te broeden in de korte zomerperiode van Noord Rusland en Siberië.

Helaas heb ik ze nog nooit in de Oranjepolder gezien en in de Willemspolder alleen hoog in de lucht. Ze zijn volgens mij ook veel schuwer dan grauwe ganzen die ik wel in beide polders heb gezien. De grote groepen grauwe in de Willemspolder en wat kleinere aantallen in de Oranjepolder.

Wil je meer weten van deze "geringsnavelde" gans, klik dan op de link;
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/detailpagina/q/vogel/120/


dinsdag 15 december 2015

Zoek het gouden keeltje.




Vanaf 2010, nadat ik de vogelcursus van de vogelwerkgroep van het IVN gevolgd had, registreer ik vrijwel alle vogelwaarnemingen die ik doe, op de site van www.waarneming.nl. Dus ook de vogels die ik, in de vroege ochtend als ik de hond uitlaat, in de wijk tegenkom. Zanglijsters horen daar dus ook bij want die zitten al vroeg in de toppen van de bomen in de wijk hun lied ten beste te geven. Maar wat wil het geval, deze toch algemeen voorkomende zangvogel, zie ik en hoor ik het hele jaar door, met uitzondering van de maand december. Hoe kan het zijn dat ik deze vogel pas een keer in december heb gezien? Dat was op 28 december 2011 in de wijk Dommelbergen.

Zanglijster in de wijk Dommelbergen
Dat ze mij in die maand nog niet opgevallen zijn kan natuurlijk ook, En ik weet dat zanglijsters in het najaar ook naar warmere oorden trekken en dat de noordelijke en Scandinavische zanglijsters door ons land trekken maar ook deels hier blijven hangen. En niet alle vogels trekken weg, dus je zou denken dat er in december toch vrij gemakkelijk een zanglijstertje van de lijst is af te vinken. Maar niets is minder waar. Ik heb mijn lijsten op waarneming.nl er eens goed op na geslagen en tussen de ruim zeshonderd door mij gedane meldingen zat er dus maar een bij in de maand december. En op 9 januari 2011 heb ik mijn vroegste melding van een zingende zanglijster staan. Erg vroeg als je weet dat de winter dan pas net begonnen is en het voorjaar en daarmee het broedseizoen nog een heel eind weg is.

Wat wel weer leuk is om te zien is mijn registratie(grafiekje hieronder) van groepjes overvliegende zanglijsters in oktober en in toenemende mate in november. Dat zijn dus hoogstwaarschijnlijk de  
    noordelijke doortrekkers, op weg naar het warme zuiden. Die zijn mij dus wel opgevallen.



grafiek waarneming.nl

Wij zitten wat de dichtheid van zanglijsters betreft op de grens waar de zanglijster algemeen voorkomt en meer westwaarts waar deze vogel veel minder voorkomt. Met name in bosgebieden en zandgronden komt de soort meer voor.

Wil je meer weten van deze vogel met het gouden keeltje, klik dan op de link;
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/detailpagina/q/vogel/254

donderdag 10 december 2015

ringmussen

Altijd een fijn geluid, babbelende, discussiërende of ruzie makende ringmussen. Het is voor mij hét geluid van vroeger, toen het maar heel gewoon was dat je overal huismussen en ringmussen hoorde en zag. Nu is dat wel even anders, hoewel ik nu, naarmate de wijk Dommelbergen ouder wordt, ook meer huismussen in de beukenhagen, laurierstruiken en boompjes zie en hoor. Ik weet niet of het ook landelijk beter gaat met deze gezelligheidsvogeltjes, maar in onze buurt in ieder geval wel.

ringmus mannetje bij het opslagterrein van de zuivering 
De ringmussen daarentegen komen niet echt de wijk in, daarvoor moet je toch wel de Oranje-polder inlopen. Op een paar plaatsen zitten alweer een paar jaar mooie families van zo'n vijfentwintig tot dertig stuks bij elkaar. In het rijtje knotwilgen richting de Kwestieuze brug zit zo'n honkvast groepje en bij het opslagterreintje bij de waterzuivering zit ook een mooie groep. Je kunt er niet langskomen, zomer of winter, of je hoort ze kwetteren. Wat altijd zo'n gewoon vogeltje was, is nu voor mij elke keer weer een traktatie en ik neem er eerlijk gezegd te weinig tijd voor om ze eens wat langer te bekijken en eens proberen te snappen wat daar elke keer aan de hand is. Als het vijandigheid naar elkaar is, snap ik niet dat ze niet wat verder uit elkaar gaan zitten, dat is toch veel relaxter? Als het gewoon hun manier van communiceren is, zijn het nogal opge-wonden standjes en is er altijd toch wel heel veel te bespreken. Dat onderschat ik, denk ik.

Met huismussen is het niet veel anders, net zoveel herrie en druktemakerij. In de Oranjepolder zit nog een boerenbedrijf en op en rond het erf van deze boerderij zit een hele grote groep huismussen, ik denk dat het er makkelijk vijftig of meer zijn. Zeker nu de boer zijn vee kuilvoer voorschotelt, zie je daar die grote groep, samen met spreeuwen en vinken foerageren. Zeker de moeite waard om een keer te stoppen, als je er bij een bezoekje aan de Oranjepolder langskomt.

De sterke afname van beide soorten heeft er dus toe geleid dat deze eens zo algemeen voorkomende vogeltjes nu op de rode lijst staan.

Wil je meer weten van deze kleine druktemakers, klik dan op de link;
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/detailpagina/q/vogel/178

maandag 7 december 2015

Grote zager

Soms word je verrast, je bent zo gewend aan de "vaste bewoners" van de polder dat je een ongewone waarneming even niet kunt plaatsen. Het was zonder enige twijfel een overvliegende eend, en wel een met een wat langgerekt lichaam. Dat zou een pijlstaart kunnen zijn, maar een donkere kop en géén witte streep in de hals bracht de twijfel. Het ging erg snel maar dat we iets "ongewoons" door de polder zagen vliegen was duidelijk.

2013 mannetje "boterbuikje" in de wijk Dommelbergen
Thuis de boeken er maar eens op naslaan was het plan. De wandeling van deze keer, ruim twaalf kilometer door de polder met een harde snijdende koude wind, was wat vogelwaar-nemingen betreft, stil te noemen. De meeste vogels hadden de beschutting opgezocht, behalve de koperwieken en kramsvogels, die zagen we van boom naar boom fladderen, uit koers gebracht door de harde windvlagen.

De vogel die we achter de Millenniumplas zagen opstijgen hield ons bezig, witte vlakken op de bovenvleugel, licht gekleurd en een donkere kop. Na enig puzzelwerk waren we er toch nog snel uit, het was een vrouwtje grote zaagbek, een echte viseter die waarschijnlijk net een baantje door De Donge had getrokken.

Heel bijzonder voor onze polder. Ik heb hem nog niet eerder in de Oranjepolder gezien maar wel bij ons in de wijk Dommelbergen. Daar heeft in 2013 een paar dagen lang een koppel grote zaagbekken in de grote vijver voor een appartementencomplex gezeten. Ik heb deze bijzondere vogels toen ook goed kunnen fotograferen. Ongeveer 25% van de hele Scandinavische populatie overwintert vanaf november bij ons in Nederland maar dan wel op het IJsselmeer en er worden verspreid door Nederland ook wat kleinere groepjes aangetroffen. In echt strenge winters, als ook het IJsselmeer dichtvriest, verhuizen ze naar de Zeeuwse Delta. Deze vogel wordt in de volksmond ook boterbuikje genoemd vanwege de roomkleurige borst en buik. Broeden doen ze niet in Nederland.

Wil je meer weten van "boterbuikje", klik dan op de link;
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/detailpagina/q/vogel/80