Kleine zwanen komen eraan.

op een frisse februari ochtend, begin 2017 zaten ruim 170 kleine zwanen in de polder

De kleine zwanen zijn onderweg van de arctische toendra´s langs de Barentszzee naar hier en hebben nu al de helft van de enorme reis achter de rug. De laatste waarnemingen van kleine zwanen met de halsbanden 285E, 230E, 209E, 231E dateren van 21 oktober jl. Ze hangen nu rond in Letland (bij het Ringing Center Estonia, Leho Luigujöe) en rusten daar uit van de lange tocht. Als ze weer wat aangesterkt zijn, of opgevet zijn, zoals dat in de vogelwereld heet, vliegen ze naar het zuidwesten. Via Denemarken en noord Duitsland vliegen ze door naar Nederland en ook wel verder door naar Engeland en Frankrijk.

kleine zwanen

Als ze dan in Nederland aankomen, blijven ze altijd wat langer hangen op de grote meren. Het Lauwersmeer, Veluwemeer en randmeren zijn dan favoriet. Pas als het kouder wordt, zoeken ze de akkers op en dan is de Gecombineerde Willemspolder met zijn maïsstoppel- en aardappelvelden een ware hotspot voor deze wintergasten. Ook eten ze graag van het Engels raaigras, is dat ook nog ergens goed voor(en voor de koeien natuurlijk). Deze bloemloze en insectenarme akkers zorgen er jammer genoeg voor dat hier amper nog weidevogels leven, maar dat terzijde.

wilde zwanen 14 januari 2017, Biesbosch

Af en toe zitten in deze vaste groep van ongeveer tachtig kleine zwanen, een paar wilde zwanen, maar dat is niet altijd het geval. De meeste wilde zwanen vliegen via Nederland door naar Engeland. De laatste paar jaren zit daar wel een verschuiving in maar dat is hier in de Willemspolder niet echt te merken. De laatste wilde zwaan die ik bij ons in de polder zag, was op 16 februari 2014. In de Biesbosch zijn ze wat makkelijker te zien.
De kleine zwanen blijven dan tot februari hier in Nederland en als ze flink aangesterkt, gaan ze weer op pad naar Siberië voor het zeer korte broedseizoen. Ongelofelijk maar waar, de kleine zwanen zijn per jaar meer tijd kwijt met reizen tussen de broedgebieden en winterverblijven dan dat ze ergens lang verblijven. Ze foerageren in Siberië op de knolletjes van het fonteinkruid en dat is daar gedurende drie maanden ruim voorhanden, lang genoeg om de broedperiode door te komen.

Wil je meer weten van de kleine zwaan, die echt niet zo klein is, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=112
  

De drie van Surae.

Surae in de vroege ochtend

Vanmorgen heb ik mijn wekelijkse wandeling door de Boswachterij Dorst gemaakt. Liefst zo vroeg mogelijk loop ik door het bos, als er nog geen wandelaars, joggers of fietsers de rust verstoren. Als ik met mijn gezicht door de spinnenwebben loop is het goed, dan ben ik de eerste die dat pad bewandelde. Reeën en konijnen schrikken zich wezenloos, gaaien vliegen krijsend op en vanmorgen schrokken de groene spechten van mijn aanwezigheid. Het is niet mijn bedoeling om als eerste de dieren te verstoren maar dat gebeurt gewoon.

jonge koolmees

Op dit vroege tijdstip worden de vogels in volgorde wakker, roodborst, merel, winterkoning, mezen zijn altijd vroeg, vlak daarna vinken, boomkruiper en -klever. Spechten zijn altijd laat, die slapen graag uit. Bij het oude zwembad barste het vanmorgen letterlijk van de ganzen. Makkelijk 400 grote canadese ganzen en een paar grauwe- en nijlganzen laten luid van zich horen. De candezen vliegen in groepjes van twintig, dertig stuks op en vertrekken naar de foerageergebieden. Allemaal vogels die makkelijk waar te nemen zijn.

 

Dat is voor de verschillende mezensoorten heel anders gesteld. De koolmezen, staartmezen en pimpelmezen zijn niet zo schuw en zeer talrijk. Die kun je daar eigenlijk overal tegenkomen. Voor de kuifmezen, matkoppen en zwarte mezen is dat een ander verhaal. Vrijwel nooit kom je deze drie soorten op één wandeling tegen, maar altijd wel een van de drie soorten. Vanmorgen was het de beurt aan de matkop. Ik hoorde de matkop zelfs op meerdere plekken in het bos. Het geluidje verschilt zo van de andere mezen, dat vergissen niet mogelijk is.

 

de drie van Surae

Op de geijkte plekken waar ik met bijna 90% zekerheid de kuifmees ontmoet, bleef het vanmorgen stil. Dit was denk ik die onzekere 10% dat ze er niet zitten. De zwarte mees is wel de moeilijkste van de drie, die kom ik echt maar zelden tegen. Als je de geluidjes van deze drie kent, is het niet moeilijk meer, maar de aantallen dat is het grootste struikelblok, of beter gezegd het gebrek aan aantallen. Het zijn er maar enkelen en daarom duurt het even voordat je ze direct thuis kan brengen. Het is zeer de moeite waard om moeite te doen om "drie van Surae" te ontdekken.

Wil je meer weten van de matkop of willow tit, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=141

Hippende Heggenmus

 

Van de heggenmus is bekend dat hij schuw is en teruggetrokken leeft, vaak in bossen, parken en ook in tuinen. Bij ons in de tuin zit al jaren een koppeltje en soms zijn het er even een stuk of vier. Duidelijk is dat dat niet in de broedperiode is want dan zou de hel uitbreken. Nee, territoriumgrenzen zijn er om gerespecteerd te worden. In de periode dat het er een stuk of vier zijn, zijn de grenzen open en is iedereen welkom en dan is het winter en wordt voedsel gedeeld.

De afgelopen dagen zie ik steeds een van de twee heggenmussen voor me uithippen, richting de schuur. Af en toe blijft het vogeltje zitten, kijkt mij aan en hipt weer een metertje of wat verder. Helemaal niet schuw en eerder geïnteresseerd  of nieuwsgierig wat ik in de schuur ga doen. Ik denk dat deze heggenmus mij inmiddels kent of herkent en goed in de gaten heeft dat er van mij geen gevaar uitgaat. De zang hoor ik de laatste weken ook weer, maar wel op een laag volume. Zachtjes preuvelt hij zijn liedje, dat is in het voorjaar wel even anders dan is van schuwheid totaal geen sprake. Dan zit de heggenmus juist open en bloot, bovenin de top van een boom uit volle borst te zingen.

met name de snavels zijn echt verschillend

De heggenmus is een insecteneter en is niet verwant aan de mussen. Een heggenmus heeft een dun spits snaveltje, prima geschikt om insecten en larven tevoorschijn te peuteren, De huis- en ringmus is meer verwant aan de Afrikaanse wever soorten dan aan de heggen-mus. Je ziet het ook goed aan de snavels van de huis- en ringmussen. Dat zijn van die dikke groffe snavels waar makkelijk zaden mee gekraakt kunnen worden.

heggenmus zingend in het voorjaar

Waarom hij dan toch de naam mus heeft gekregen is mij niet duidelijk. In ieder geval is het een mooi zangvogeltje dat als een van de eerste vogels, soms al in februari zijn mooie zang laat horen. Deze winter zal ik ook aan de heggenmussen denken als ik de voedertafel vol met zonnebloempitten leg. Wat klein geknipte meelwormen gaan er dan bij de heggenmussen wel in.

Wil je meer weten van deze soms wat schuwe zangvogel, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=85

Brutus de raaf.

vogelopvang Zundert, het verblijf van Brutus.

De afgelopen weken ben ik een paar keer naar de Vogelopvang in Zundert geweest. Ik had wat problemen met mijn verrekijker en telescoop. Zeg maar de gewone of gebruikelijke gebruiksslijtage van wat kleine beweegbare delen. Bij de Vogelopvang weten ze daar wel raad mee en zorgen er altijd voor dat die snel en adequaat verholpen worden.

Een geweldige service waar je nul komma nul voor afrekent. "Nee, hoor Hans, service van de zaak", klinkt dan. Verder ook nog goed advies gekregen en weer een reden om hier terug te blijven komen.

close up van een betonschaar

En daarnaast is het ook goed om een keer door de vogelopvang te lopen en eens in de kooien te kijken met prachtige vogels. Vogels die helaas voor de rest van hun leven eenzame opsluiting hebben gekregen dankzij hun vroegere zelfzuchtige en egoïstische baasjes. De meeste vogels kunnen jammer genoeg hun vrijheid niet terugkrijgen. Een van die prachtige vogels en mijn favoriet is een raaf.

Deze raaf had ik enkele weken geleden een walnoot gegeven en die nam hij dankbaar aan, want ik mocht daarna zijn kopje aaien en hij genoot er zichtbaar van. De noot werd achter in de kooi verstopt. Toen ik afgelopen week mijn gerepareerde statief op ging halen, had ik wat extra walnoten voor de raaf bij me gestoken. Hij nam ze weer dankbaar aan en verstopte ze achter in de kooi. Toen hij zag dat we dat gezien hadden, nam hij de noten weer in zijn bek en verstopte ze op een plek die niet konden zien. De slimmerik, die ons ondanks de cadeautjes niet vertrouwde, kwam wel naar het gaas voor een aai over zijn bolletje.

Vol vertrouwen en ondanks de waarschuwing die aan het gaas hing, stak ik mijn vinger door het gaas en TSJAKKA, hij had 'm te pakken en liet niet meer los, het bloed trok weg uit mijn vinger en op mijn vinger ontstond rond de snavel een blauw randje. Ik voel die pijnlijke plek nu nog.

Het is dan wel geen haaksnavel zoals een roofvogel die heeft, maar hij is zo sterk als een betonschaar. Althans zo voelde het. Mijn gekerm werkte op de lachspieren van Wies en ik dacht nog, die walnoten kun je voortaan wel vergeten, vriend. En vanaf dat moment heeft deze eens zo vriendelijke, dankbare raaf een passende naam,  raaf Brutus.

Wil je meer weten van de Vogelopvang Zundert, klik dan op de link; http://www.vrczundert.nl/

Keep, mooier dan een vink.

maïsstoppels in de Oranjepolder

Even de hond uitlaten in de polder en de verrekijker nog om de nek omdat ik vanmorgen weer een watervogeltelling heb gehad in de Oranjepolder. In de maïsstoppelakker tegenover de ingang van SCO had ik al verschillende keren vinken gehoord en gezien maar zoveel als er nu zaten had ik nog niet eerder gezien. Makkelijk veertig tot vijftig vinken zaten hier bij elkaar. De vogels scharrelden tussen de stoppels door, vlogen even op en landden enkele meters verder. Wat restjes oppikken en weer verder. Ik zocht de groep minutieus af en ontdekte, zoals ik ook hoopte, kepen in de groep.

Dus die zijn ook weer present en hebben de lange tocht van Scandinavië en west Rusland ook weer overleeft. De komende vier maanden kunnen we ze hier ook weer, meest doortrekkend zien, alhoewel je er dan wel voor op pad moet want de tuin zullen ze niet zo snel bezoeken. Het zijn liefhebbers van beukennootjes en dat is in de winter hun geliefde hoofdvoedsel. De boswachterij van Dorst is zo'n plek waar je ze wel kunt vinden en in een goed jaar zitten daar flink wat kepen. De trek van de kepen loopt van oktober tot april met als topmaand de oktobermaand

Kepen zien, is altijd een traktatie, want het is nooit dik gezaaid met deze vinkachtige. Het gedrag is hetzelfde als dat van vinken, zijn zang daarentegen, is heel anders en heeft soms wat weg van het snerpen van een groenling. Als een keep opvliegt is de bijna witte stuit goed waar te nemen, als de

keep op de grond zit, vallen de roestbruine en oranje vlekken in het verenkleed goed op en zie je goed het verschil met de vinken.
Hij is wat uitgesprokener getekend.

De piek van deze bonte vink is de komende twee weken tot begin november, dus pak je kans en speur de groepen vinken goed af en kijk in het bos ook goed rond.

Wil je meer weten van deze zingende zaag(want daar lijkt zijn roepje op), klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=98

Nu al nonnetjes?

nonnetje vrouwtje

Wel heel vroeg in het seizoen maar wel erg leuk was de waarneming van een nonnetje. En vrouwtje om precies te zijn. Vorige week, op 2 oktober, zag ik in de Muggenwaard een nonnetje zitten. De nonnetjes zijn echte wintergasten en bij ons altijd in vrij kleine aantallen te zien. De meeste nonnetjes zitten rond het IJsselmeer en noordwest Nederland.

Net zoals het in de zomer een genot is om een zomertaling te zien. Deze twee eenden zijn maar schaars waar te nemen in onze contreien. Wil je grotere aantallen zien en niet teveel zoeken, dan moet je echt richting Flevoland gaan. Zomertalingen zitten voornamelijk en dan ook nog in kleine aantallen boven de grote rivieren.

Dit zijn dus twee eenden waar je moeite voor moet doen. Het nonnetje bijvoorbeeld heb ik nog niet eerder in oktober gezien. Mijn vroegste datum is 22 november 2012. Ik was daarom wel heel erg verrast om zo vroeg in het seizoen deze bijzondere eend te zien. Het vrouwtje is ook nog eens heel anders dan alle andere vrouwtjes eenden die eigenlijk allemaal egaal bruin zijn en nauwelijks opvallen. Het nonnetje vrouwtje heeft een mooie roestbruine kop en opvallende witte keel en borst.

Maar het mannetje is werkelijk waar een prachtvogel en misschien wel de mooiste eend die we hebben. Spierwit met enkele zwarte accenten is het een sprookjesachtige verschijning

In de Biesbosch zijn een paar van die geijkte plekken waar je ze in het seizoen vrijwel altijd kunt vinden. Hoge Hof, Lijnoorden en de Oude Hardenhoek zijn de hotspots. Altijd op het grote water en altijd maar een paar.

Wil je meer weten van deze opvallende en schaars voorkomende eenden, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=150

Graspiepers in aantocht.

graspieper

De graspiepers vliegen over, nog niet veel tegelijk, maar het zijn er bij elkaar genomen al heel wat. Ik liep door de Gecombineerde Willemspolder en hoorde met grote regelmaat het bekende graspieperroepje boven mij klinken. De komende weken gaat het echt los met graspiepers. Honderden piepers of meer vliegen van noord naar zuid.

Zo'n twee jaar geleden maakten we in de eerste week van oktober mee dat in de Gecombineerde Willemspolder tientallen en tientallen graspiepers over ons heen vlogen en voor ons in de grasakkers landen om te rusten en te foerageren. Ze bleven maar komen en vielen in het gras waar ze ook gelijk uit het zicht verdwenen. Goed gecamoufleerd konden ze daar eten, uitrusten en later weer helemaal fit hun tocht vervolgen.

graspieper

Maar zoals zo vaak, kun je er nu niet van uitgaan dat de piepers dezelfde route volgen. Het enige wat vaststaat is dat vogels in het najaar naar het zuiden trekken en in het voorjaar weer terug naar de broedgebieden komen. Alles daar tussenin, de route, de rustgebieden, de foerageergebieden worden ter plaatse en afhankelijk van de omstandigheden bepaald. De route staat vast, de exacte invulling niet en dat maakt vogels kijken zo afwisselend en interessant.

Je komt ze werkelijk overal tegen, maar je moet wel opletten want ze kunnen zich behoorlijk onzichtbaar gedragen. Zelfs als ze al roepend overvliegen moet je de lucht boven je echt goed afspeuren om ze te ontdekken. En dan nog moet je goed opletten want de pieperfamilie is groot. Zo trekken in deze tijd, waterpiepers, oeverpiepers, duinpiepers, graspiepers, boompiepers, grote piepers over Nederland. Vorig jaar hadden we zelfs een tijdje een Mongoolse pieper in de Biesbosch.

Ja, die pieperfamilie is wereldwijd enorm groot. Er bestaan wereldwijd zo'n 42 verschillende soorten piepers. Voor elk type landschap is wel een pieper bedacht, zoals rots-, boom-, berg-, oever-, duin- prairie-en hooglandpieper om er maar eens een paar te noemen .
En wil je meer weten van die ene pieper, de zeer algemene graspieper, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=58

Ooievaars op trek

19 ooievaars op trek maar dat is niet altijd zo geweest. Tenminste vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw waren het vooral vogels uit fokprogramma's die hier rondvlogen en die bijgevoerd werden. Maar deze vogels laten de laatste jaren steeds vaker trekgedrag zien.

En ik denk dat de 19 vogels die hier een paar weken geleden in de Oranjepolder neerstreken om te foerageren ook op trek waren. Twee van hen waren geringd en dat zijn misschien wel vogels uit een of ander fokprogramma in Groot Ammers of elders. Ze stonden net te ver weg om de ringen goed af te kunnen lezen, dat is bij de ganzen en zwanen tegenwoordig wel anders. Die krijgen een mooie goed afleesbare halsband om.

Dat de ooievaars weer trekgedrag vertonen is natuurlijk een hele grote beloning voor de fokkers van deze vogels. Het geeft aan dat ze steeds verder verwilderen en natuurlijk gedrag vertonen. Maar ik ben bang dat fokken en laten verwilderen van deze vogels een belangrijk stukje van het totaalplaatje niet geheel is meegenomen en dat is de intensieve landbouw. Door de eenzijdigheid, bestrijding van ziekten en insecten is het voedselaanbod volgens mij niet voldoende om een verdere groei van de populatie voldoende te ondersteunen. Maar ik hoop dat ik het mis heb en dat die ruimte voor groei er in de toekomst wel is.

Inmiddels hebben we in Nederland zo'n duizend broedparen en is het fokprogramma afgesloten. Toch een heel mooi resultaat als je bedenkt dat in 1969 de soort vrijwel uit Nederland verdwenen was. En dat er steeds meer zitten, klopt ook wel want in de afgelopen maanden hebben we al een paar keer ooievaars vanuit onze tuin over zien vliegen. Op een keer zes stuks, omhoog schroevend op de thermiek en mee zien drijven, hoog door de lucht.

Wil je meer weten van deze deftige weidevogel, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/?vogel=158

Wie is de slimste vogel?

dat heeft ie liever dan zijn eigen bakje.

Het afgelopen voorjaar kwam een ekster onbevreesd de keuken binnenstappen om de brokjes van onze hond uit zijn bakje te roven. Onze hond heeft van die periodes waarin hij zijn bakje in twee of drie etappes leeg eet. Hij laat dan nog een snackje staan voor een later moment op de dag, en nu zitten we weer in zo'n periode. 

Een oude bekende kwam op bezoek. Tenminste, ik denk dat het een oude bekende is. Volgens mij is het dezelfde vogel die een klein half jaartje geleden bij ons op bezoek kwam. Eksters gaan namelijk nooit ver buiten het gebied waar ze geboren zijn, hooguit een kilometertje of dertig maar verder niet. 

Het was prima najaarsweer en de keukendeur stond open, ik zat even aan de koffie om daarna in de tuin weer verder te prullen. Het bekende rammelen van de brokjes in de etensbak klonk, alleen de hond zat bij mij en stond dus niet te eten. Ik had het al snel door, de ekster is terug. En weer werden de brokjes een voor een  stiekem meegenomen. Wat is die ekster toch een slimme vogel.

Is de ekster alleen brutaal of is hij ook nog eens slimmer dan de rest? Op internet zag ik eens, in een filmpje van het programma Vroege Vogels, een ekster die droog brood meenam naar een schaal water en het brood weekte om het zo makkelijker op te kunnen eten.

Ze denken zeker na over hoe ze makkelijk aan voedsel kunnen komen. Zo herkent de ekster ook zijn eigen spiegelbeeld en herkent hij gezichten van mensen. Mensen die hem een keer iets hebben aangedaan scheldt hij uit en dat laatste is echt bijzonder te noemen. Welke scheldwoorden zou hij dan gebruiken, daar ben ik nog eens benieuwd naar. "Hé dikkop, blijf uit mijn buurt", Loop eens onder deze tak door, dan zal ik je eens even ondersch....". Alleen Amerikaanse spotvogels en enkele kraaiachtigen hebben dezelfde kwaliteiten. En ik denk dat de ekster die onze keuken als een plek ziet, waar makkelijk voedsel te halen is, ook zo'n slimmerd is.

Wil je meer weten of bijna alles weten van deze slimmerik, klik dan op de link;
http://www.ekstersenzo.nl/eksters1_intelligentie/#inte01