Zwarte ruiter worden nu zwart.

zwarte ruiter in zomerkleed(19 april 2024)

De zwarte ruiter in zomerkleed is de vogel die je het makkelijkst kunt herkennen want er is geen enkele steltloper die helemaal zwart is. Maar buiten het broedseizoen is de vogel net als bijna alle steltlopers grijs of een beetje grijswit en valt nauwelijks op. De zwarte ruiter lijkt in die tijd dan ook sterk op een tureluur. De lange snavel, een dunnen naald is bijna twee keer zo lang dan een snavel van een tureluur. Ze hebben allebei oranje poten en foerageren samen langs de waterkant. Lekker verwarrend dus. De zwarte ruiter wil nog wel eens in wat dieper water foerageren en loopt dan tot aan zijn buik in het water.

In deze tijd kom je ze allebei tegen, grijswitte ruiters en al helemaal zwarte ruiters. Ze blijven hier nu een paar weken rondhangen om daarna door te trekken naar de broedgebieden. (Ik merk dat ik de  laatste tijd het in vrijwel elk stukje op mijn blog over de vogeltrek heb. Het is dan ook in het vogeljaar de meest interessante periode om mee te maken. De trek roept altijd veel vragen op, levert verwonderingen op en levert natuurlijk ook veel ontdekkingen in het veld op. Maar dat geheel terzijde.)

Volledig winterkleed, Kerkwerve(1 april 2019)

Zwarte ruiters kun je in deze tijd overal tegenkomen waar het ook maar een beetje nat en natuurlijk is. Nou over dat natte hoeven we niet te klagen want er valt zowat elke dag wel wat water naar beneden. In de Zonzeelse, Noordwaard, Bleeke Heide en natuurlijk in Zeeland zijn natte natuurgebieden te vinden waar de zwarte ruiter graag een tijdje rondscharrelt. Het zijn echte "vleeseters" en dat klinkt een beetje vreemd voor een steltloper. Dat zeg je eerder over een roofvogel maar zwarte ruiters eten uitsluitend waterdiertjes, insecten, larven, muggen, vliegjes en wormen.

Op de foto's zijn 2 zwarte ruiters in april afgebeeld, de een in winterkleed en de ander in zomerkleed. De ene vogel is de andere niet 

Wil je meer weten van deze enige zwarte steltloper, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zwarte-ruiter

Engelse kwik een ondersoort?

engelse kwikstaart

De familie kwikstaarten is behoorlijk uitgebreid. Behalve witte kwikstaarten zijn er ook gele kwikstaarten en van deze twee soorten bestaan ook weer verschillende ondersoorten. Trouwens er zijn ook sites en organisaties die deze kwikstaarten als zelfstandige soorten benoemen en niet als onder- soort. De site waarneming.nl noemt bijvoorbeeld de noordse, engelse en rouwkwikstaarten onder- soorten. En de site van Vogelbescherming spreekt juist van eigen soorten die geen ondersoort meer zijn van de gele kwikstaart.

De groep gele kwikstaarten is de grootste met bijna tien ondersoorten. Daarvan komen maar enkele soorten bij ons voor en dan ook alleen maar tijdens de trek. Van die zeldzame kwikstaarten is de citroenkwik wel de zeldzaamste en de noordse en engelse kwik de meest voorkomende. Deze laatste kom je dan ook weleens in de Biesbosch tegen.

Het was voor mij alweer een paar jaar geleden dat ik de engelse kwikstaart had gezien dus het was weer leuk om deze "ondersoort" te zien. De vogel was niet erg schuw waardoor ik nog een redelijke foto kon maken en dat is altijd leuk om de waarneming met een bewijsplaatje te ondersteunen. De engelse kwikstaart heeft een geheel geel-groene kop en een echte gele oogstreep die ver doorloopt en een gewone gele kwikstaart heeft een grijs petje op en ziet er wezenlijk anders uit. 

De gewone gele kwikstaart heeft in die zin nog het meeste weg van een noordse kwikstaart. De noordse, de naam zegt het al, komt met name voor in het noorden van Europa en heeft niet alleen een grijs petje maar ook nog een zwarte oogstreek. 

engelse kwik in zijn favoriete omgeving
(hij houdt niet zo van grasvelden)

En met name die donkere oogstreek hebben veel andere gele ondersoorten ook. De een wat minder, de ander wat meer. En de hoeveelheid zwart bepaalt dan weer het land van herkomst. De noordse zag ik vorig jaar in februari in Zeeland in een akker zitten een echte doortrekker dus. 

De engelse kwikken kun je overigens alweer vanaf augustus tegenkomen want dat zijn dan de eerste die de lange tocht naar Afrika begonnen zijn. Een klein aantal engelse kwikstaarten broedt in Nederland en die trekken samen met de doortrekkers tot in oktober door ons land naar het zuiden.

Alles goed en wel, ondersoort of niet het zijn prachtige kwikstaarten met misschien wel het vriendelijkste kopje van alle kwikken. Persoonlijk is dat voor een reden om deze kwikstaart als een zelfstandige soort te zien. En dat dan zonder enige wetenschappelijke onderbouwing maar gewoon op gevoel.

Wil je meer weten van deze echte engelse kwikstaart, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/volgids/vogel/engelse-kwikstaart

Witwangstern op bezoek in de Delta.

witwangstern in winterkleed dec. 2019

De afgelopen twee weken zijn de sternen ook weer in het land. Het is altijd weer even zoeken waar ze zo vroeg in het seizoen al te zien zijn. In de Biesbosch komt het altijd wat later op gang dan in de Delta. Afgelopen weekend zagen we aan de kust niet alleen de visdieven rondvliegen maar ook de dwergsternen, grote sternen, zwarte sternen en de voor Nederland zeldzame witwangstern. Die laatste was er maar een en is ook gelijk de meest zeldzame in ons land.

Witwangsternen moet je normaal gesproken in Groningen opzoeken want daar broeden een kleine vijftig paar en misschien iets meer dan dat.

witvleugelstern

In de rest van ons land komen ze niet voor behalve een incidentele doortrekker die dan ergens een dag of wat op de plek blijft hangen. In december 2019 is bijvoorbeeld zo'n doortrekker een paar dagen blijven hangen in de haven van in Stellendam. Deze vogel, in winterkleed, zat daar regelmatig op een van de dukdalven in de buitenhaven.

Samen met de witvleugelstern en zwarte stern zijn ze de enige drie sternen die in het binnenland op stilstaand zoetwater broeden. Ze worden met nestvlotjes geholpen want de oorspronkelijke waterplanten waar de nesten op gebouwd werden zoals krabbenscheer worden ook steeds zeldzamer. Visdieven broeden ook wel in het binnenland maar dat zoen zo ook aan de kust waar ze een voorkeur hebben voor schelpen eilandjes. Bij Plan Tureluur kun je ze nog wel eens van dichtbij zien broeden.

zwarte stern

Hoe dat het broedgebied van de witwangstern in Groningen er uitziet weet ik eigenlijk niet, misschien dat in Groningen nog wel krabbenscheerplanten in het water drijven. Het is een verlandingsplant die in een moerasachtige omgeving gedijt.

Het is altijd weer bijzonder hoe zo'n voor ons land zeldzame soort zich hier toch probeert te vestigen. Oorspronkelijk komen ze in zuid- en oost Europa voor en een bekende plek is de Donau delta. En sinds 2012 dus ook in Nederlan de populatie groeit niet hard maar blijft toch alweer een aantal jaren redelijk stabiel.

Wil je meer weten van deze zeldame zoetwater liefhebber, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/witwangstern

Piepende boompieper.

boompieper 17 april 2024

De boompiepers zijn alweer een dikke week in het land maar ik had nog steeds geen kans om ze op te zoeken in de Boswachterij Dorst. De Boswachterij is een van de vaste plekken waar boompiepers broeden. Je moet wel weten in welk deel van het bos je moet zijn want ze hebben zo hun voorkeuren. Al zeker vijftien jaar kom ik ze op dat plekje tegen en waarschijnlijk gaat dit broedgebied al generaties over van moeder op dochter en vader op zoon of zoiets? Ik vraag me weleens af wat nou de reden is waarom deze boompiepers juist dit plekje steeds opnieuw opzoeken. Iets in de genen of aangeleerd of een combi, zoiets moet het wel zijn.

boompieper in Dorst 14 april 2020

De boompiepers hoor je al van verre net als de boomleeuweriken die daar vlak in de buurt ook hun stekjes hebben. De boomleeuweriken zijn al vanaf februari op deze plek en ik denk dat er ook al een paar hier overwinterd hebben. Dat doen steeds meer vogels en met deze milde winters lukt ze dat ook nog. 

De boomleeuweriken jodelen ook al gelijk vanaf februari en zo rond deze tijd worden ze al wat stiller want de eerste legsel worden nu uitgebroed. De boompiepers zijn pas over een maandje zover dus tot die tijd kunnen we ze nog volop horen en zien.

zingende grasmus, gisteren

Vooral de zangvlucht is prachtig. Zingen, zingen en klimmen, klimmen en dan vrolijk zingend naar beneden zweven. Meestal landen ze dan weer op de tak vanwaar ze opgevlogen zijn en dat herhalen ze dan keer op keer. Ze dalen dan als een soort parachute naar beneden en laten de pootjes hangen. Daar herken je de boompieper trouwens goed aan.

Toen ik de boompiepers gisterenochtend zag en hoorde zingen, kraste ook de grasmus vrolijk mee. Nu had ik die al drie weken geleden in Breda gehoord maar nog niet in de Boswachterij. Ook weer een mooie bijkomstigheid en een vaste bewoner van de Boswachterij. Trouwens deze grasmus kom ik ook alweer enkele jaren in hetzelfde gebiedje tegen waar volop bramenstruiken staan. Ook weer zo'n typische gewoonte die overgaat van generatie op generatie.

Wil je meer weten van deze zingende parachutist, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/boompieper

Kleine karekiet kiet kiet.

kleine karekiet 14 april 2024

Vorig jaar blies de wind weken en wekenlang uit het noorden en veel trekvogels bleven daardoor in Frankrijk hangen, wachtend op beter vliegweer. Dit jaar is het anders, de afgelopen tijd blaast de wind nogal eens uit het zuiden of zuidoosten en dat betekent dat de trekvogels lekker vlot door kunnen vliegen. Fijn voor de vogels maar iets minder leuk voor ons want veel vogels schieten over ons land heen en vliegen zo razendsnel door naar de broedgebieden in het noorden.

Op 2 april kwam ik door deze meewind mijn eerste beflijster van het seizoen tegen en dat was gelijk ook mijn vroegste waarneming van deze doortrekker tot nu toe. De vroegste waarneming van mij tot dan toe was op 7 april in Oostkapelle. Gisteren zag en hoorde ik de eerste karekiet van het seizoen en dat blijkt daarmee dus ook weer een hele vroege aankomst te zijn. Kleine karekieten komen normaal gesproken in de tweede helft tot bijna eind april pas terug in ons land.

Zonzeelse polder augustus 2022

Het is opvallend hoe de wind dus bepaalt wanneer vogels hier aankomen. Vogels houden zelf hun eigen schema aan en daar zit dan wel een marge omheen gebouwd. Weersinvloeden in Europa kunnen dus de aankomsttijd in de broedgebieden bepalen maar ook de droogte in Afrika, de zandstormen in de Sahara of ander slecht weer kunnen een rol spelen. Nu blijkt dus dat het daar allemaal goed is verlopen en hier in Europa zit het ook weer even mee. 

Nu ben ik wel benieuwd hoe deze mogelijke gunstige omstandigheden effect hebben op de voortplanting. Zijn er deze keer minder vogels gestorven tijdens de trek en levert dat meer broedparen en dus meer jonge vogels op? 

Het zou zomaar kunnen alleen is dat niet goed te meten. Er is maar een organisatie iets over zeggen en dat is SOVON. Zij verzamelen alle waarnemingen en verwerken die in goed onderbouwde rapporten. En dan nog is het lastig om op basis van een goed jaar een conclusie te trekken.

De vroegste kleine karekiet in mijn lijst staat genoteerd op 21 april 2012 dus dat persoonlijke "record" stond al even. Niet dat ik moeite doe om persoonlijke records te verbreken want ik heb er geen invloed op wanneer vogels terugkomen. Maar het is altijd weer leuk om een soort weer terug te zien komen.

Wil je meer weten van deze krassende rietbewoner, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kleine-karekiet

Succesvolle roerdompen.

blauwe reiger(r) en roerdomp

Van alle vogels in de Biesbosch is voor mij de roerdomp de meest bijzondere. Dat geldt dus voor mijzelf, want anderen worden helemaal lyrisch als ze een visarend of zeearend zien en weer iemand anders wordt helemaal blij van een zingende veldleeuwerik. Daar word ik overigens ook heel erg blij van. Maar een roerdomp is niet alleen bijzonder maar heeft vooral ook iets mysterieus. Zijn bijzondere lied is op zich al bijzonder en klinkt nu in de Biesbosch volop.

Al heel wat jaren ga ik in het vroege voorjaar op pad om in de "natte" Biesbosch vogels inventariseren. En in maart beginnen de eerste roerdompen te hoempen. Het bijzondere lied draagt ver en dat maakt het ook weer wat lastiger om de exacte aantallen en locaties te bepalen. In een van de grote natte rietpolders groeit het aantal roepende, territoriale roerdompen de laatste jaren gestaag. 

roerdomp in de 
"paalhouding"

Een kleine vijftien jaar geleden waren wij als tellers al blij met een of twee hoempende roerdompen en langzaam maar zeker groeide dat aantal, mede door een aantal ingrijpende aanpassingen in de polders. Zo zijn de klepduikers gerepareerd en worden die door Staatsbosbeheer zorgvuldig ingezet om voor roerdompen de ideale omstandigheden te creëren.

En dat werkt, en hoe kun je wel zeggen want afgelopen weekend heb ik met de grootste zorg de roerdompen in een rietpolder geïnventariseerd. In totaal heb ik met zekerheid zeven territoria vast kunnen stellen. Dat is dan nog geen garantie dat hier ook zeven broedparen zitten want de vrouwen laten zich in het broedseizoen niet horen en vrijwel nooit zien. Maar het feit dat het aantal roepende roerdompen hier gestaag toeneemt, geeft aan dat de omstandigheden in de rietpolders prima zijn. Afgelopen jaar werden in heel de Biesbosch, 38 territoria vastgesteld wat een ongekend hoog aantal is. Zo zie je maar als je de juiste omstandigheden weet te realiseren, reageren de vogels daar direct op. 

camouflagevogel

Zo worden op verschillende plekken in de Biesbosch polders of voormalig agrarisch gebied speciaal voor bepaalde vogelsoorten ingericht. Het is nu afwachten of het een vergelijkbaar succes als voor de roerdomp op gaat leveren. Om af te sluiten met een mooi voorbeeld, vorig jaar is in de winter de Eijerwaard onderwater gezet met als gevolg zes broedende koppels steltkluten. Een soort actie-reactie situatie. Ik geloof overigens niet gelijk dat dit nu voortaan een jaarlijks terugkerend broedsucces zal zijn. Het kan ook zijn dat dit een vorm van pioniersgedrag is en de steltkluten dit jaar weer een ander gebiedje opzoeken. Daarbij speelde vorig jaar ook nog dat in het oorspronkelijke broedgebied in zuid Europa een extreme droogte heerste waardoor er zelfs geen water in de ondiepe meertjes stond. De steltkluten waren dus noodgedwongen naar het noorden gekomen. Dus we moeten in sommige gevallen ook weer niet te vroeg juichen.

Wil je meer weten van deze stiekemerd, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/roerdomp

En ineens zijn daar de doortrekkers.

beflijster in Dorst op 3 april 2024

Elk voorjaar kijk ik weer reikhalzend uit naar al die zomersoorten die een voor een binnenvallen. Bijna elk stukje op mijn blog gaat het ook over die terugkerende vogels. Een voor een komen ze langs, de tjiftjaf en de blauwborst voorop. Daarna de zwartkop en de fitis en over een week of iets meer de tuinfluiter gevolgd door de grasmus en braamsluiper. Zo gaat dat even door en begint het steeds drukker te worden in het buitengebied en soms ook in de bewoonde wereld. Een heerlijke tijd die veel te snel voorbij gaat!

Behalve deze zomersoorten komen deze tijd ook de doortrekkers langs. Ze zijn er maar even en je moet vaak geluk hebben om ze te kunnen spotten. In de afgelopen dagen kwam ik regenwulpen, tapuit en beflijster tegen. 

oververmoeide tapuit op 4 april

Dit zijn in ons land geen broedvogels en wordt hier alleen even gerust en gegeten. Broeden doen ze in het hoge noorden. Van deze drie is er een uitzondering en dat is de tapuit die ook bij ons tot broeden komt. Meestal in de duinen langs de kust en op de Waddeneilanden en in het binnenland op de droge heide en stuifzanden.

De tapuit die ik op 4 april zag was kletsnat en dodelijk vermoeid van de lange tocht. Het had hem niet meegezeten en hij zat duidelijk bij te komen van alle ontberingen. Deze vogel heeft het gered maar hoeveel zouden de afgelopen dagen en weken gesneuveld zijn? 

13 april 2016 Oostkapelle

Daar heb ik geen idee van maar dat zij ongetwijfeld heel veel vogels. Ik denk dat deze tapuit wel een paar dagen nodig zal hebben om op krachten te komen en het weer zit niet echt mee dus veel insecten zal hij niet zo snel vinden. Tapuiten blijven best wel even hier in de buurt hangen en tot in mei kom je ze hier nog tegen. En de Biesbosch is een prima plek om tapuiten te spotten.

Dat is met de beflijster wel anders, die zie je maar heel even en meestal zie ik ze in Zeeland. Afgelopen week dus hier in Dorst en dat was tevens mijn vroegste waarneming van deze soort tot nu toe. De vroegste waarneming was namelijk op 7 april 2020. Wat mij opvalt is dat deze vogel zo enorm schuw is en bij het minste of geringste wegvliegt. En als hij wegvliegt is dat ook altijd ver weg. Hij vliegt niet even op om wat verder weer te landen. Als hij opvliegt is hij ook ver uit het zicht.

Wil je meer weten van de doortrekkende konijnen holbewoner, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/tapuit

Weer een waaierstaartrietzanger.

waaierstaartrietzanger

Alweer ruim een jaar geleden schreef ik over de graszanger die ik voor het eerst in Zeeland had gezien. De graszanger zag en hoorde in bij Breskens in de Waterdunen. De Waterdunen is een nieuw ontwikkelt natuurgebied speciaal ingericht voor vogels. Mooie wandelpaden met kijkschermen en kijkhutten en heel veel waterpartijen die als een magneet voor vogels werken. Door een slim systeem is in dit gebied beweegt het water ook door de werking van eb en vloed. De stroming en het droogvallen van slikjes zorgen ervoor dat er steeds voldoende voedsel te vinden is. 

zingende graszanger 26 maart 2024

Ook trekvogels die vaak via dit gebied langskomen kunnen hier een moment rusten en foerageren. De graszanger heeft dit gebied inmiddels ook ontdekt en vorig jaar januari zag ik hier mijn eerste roepende graszanger. Afgelopen jaar heb ik op verschillende plekken een waaierstaartrietzanger gezien en gehoord. De graszanger heeft deze naam nog niet zo heel lang en heette dus eerst waaierstaartrietzanger. 

Het lijkt er dan ook sterk op dat de soort een doorbraak in zijn verspreiding doormaakt. De milde winters zijn hier zeker debet aan want als we een strenge winter krijgen, is het gedaan met de soort en zijn we weer terug bij af. Afgelopen jaar zag en hoorde ik de graszanger in Westkapelle en jawel, zelfs in de Biesbosch. In de Nieuwe Dordtse Biesbosch om precies te zijn. 

waterdunen

Deze graszanger heeft daar een paar weken gezeten samen met de zeldzame blauwvleugeltaling en een paar velduilen. Even was dit de hotspot van de Biesbosch. Ik zag de graszanger daar bij toeval want ik het eerst nog niet eens door dat de zeldzame graszanger betrof. Soms moet je ook een beetje geluk hebben. 

Dat de graszanger zover landinwaarts zat is bijzonder maar dat is denk ik van korte duur. Over enige tijd komen we deze zuidelijke vogel op meer plekken tegen, kijk maar hoe het de cetti's zanger is vergaan. Die kom je nu in heel Nederland tegen. Ik voorzie eenzelfde ontwikkeling voor de waaierstaartrietzanger.

Wil je meer weten van deze nu nog zeldzame zangvogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/graszanger

Zwarte roodstaart zingt alweer even.

zwarte roodstaart 12 april 2020

Het is alweer een tijdje geleden dat ik gestopt ben met werken en ik moet zeggen dat ik niet veel meer aan die tijd terugdenk. Ik heb voldoende hobby's en andere bezigheden waar ik meer plezier in heb. Ik moest vanmorgen weer even aan die werkzame periode terugdenken want zo rond deze tijd zat elke ochtend een zwarte roodstaart op de dakrand van het pand te zingen. 

Als ik in Eindhoven uitstapte, hoorde ik hem direct zingen en dat ging dan weken door en ook jarenlang arriveerde hij rond dezelfde tijd op het dak en begon dan direct te zingen. Het is typisch zo'n vogeltje wat graag op industrieterreinen rondhangt. Ik zag in mijn overzicht met waarnemingen dat vanaf 2013 tot 2017 de zwarte roodstaart steevast in de eerste helft van maart op het dak aankwam. En dat was altijd een leuk begin van de dag.

1e winter mannetje zwarte roodstaart

Tegenwoordig ga ik wel eens op onze industrieterreinen hier in Oosterhout kijken en ook daar heb ik de zwarte roodstaart meerdere keren gezien en gehoord. Ik vond het eerst vreemd dat deze vogels in stedelijk gebied of op industrieterreinen broeden maar dat blijkt helemaal niet zo gek te zijn. Van oorsprong broeden deze vogels in middel- en hooggebergtes. Zij zijn dus gewend aan een stenen omgeving en zoeken hier dus naar openingen of holtes waar ze hun nest in kunnen bouwen.

Nu moet ik wel zeggen dat deze roodstaart niet alleen in stedelijk gebied of industrieterreinen voorkomt want ik kom ze ook wel in de Boswachterij Dorst en bij Huis ter Heide tegen. Nu weet ik niet of dit doortrekkers zijn want dat zou ook nog kunnen. In ieder geval arriveren ze vanaf begin maart na een wintervakantie in het zuiden van Europa en Afrika.

De zwarte roodstaarten die hier af en toe in de winter worden gezien, kunnen noordelijke vogels zijn die hier in een zachte winter de gok wagen en  niet verder trekken. 

Wil je meer weten van deze rotsbewoner, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zwarte-roodstaart