Hoor, wie sluipt daar door de bramen?

grasmus(zoek de verschillen met de braamsluiper)

Ik hoorde een vogelgeluid wat bij meerdere vogelsoorten kon passen. Niet gek, luister maar naar mezen hoeveel verschillende geluidjes die alleen al kunnen maken die ook wel bij andere vogels kunnen passen. En wat te denken van een spreeuw, die kan er ook wat van. De pimpelmees heeft ook zo'n vast rolletje in zijn repertoire zitten, wel wat zachter maar verge- lijkbaar met dat rolletje van de braamsluiper en die hoorde ik dus afgelopen week regelmatig.

Het liedje van de braamsluiper heb ik nooit zo vast in mijn hoofd of geheugen zitten en betrapte mij er ook op dat ik het geluidje vrijwel dagelijks op meerdere plekken in de duinen bij Oostkapelle hoorde en gewoonweg negeerde. Het kwartje viel ook niet direct en ik liep er steeds aan voorbij totdat ik na een paar dagen er ineens de zang van de braamsluiper in herkende. De braamsluiper is net zo'n stiekemerd als de zwartkop en cetti's om er maar een paar te noemen. Je hoort ze wel maar je ziet ze niet.

braamsluiper

Het lied is ook niet heel specifiek en ken-merkend voor de soort, niet zo herkenbaar als het lied van de cetti's, tjiftjaf of koekoek. Het is een vrij anoniem geluid, je hoort het wel maar je plaatst het niet gelijk. Die braamsluiper komt in hele het land voor en zeker in deze tijd zingen ze volop en dat houden ze tot eind mei vol, daarna wordt het stil. Je hoort ze maar even en ziet ze amper, dat maakt het zo lastig.

Doordat ik het geluid de afgelopen week zo vaak gehoord heb, ben ik er nu op gespitst om hem op meerdere plekken te ontdekken. Het is een uitdaging maar ook hier in de buurt moet ik het beestje kunnen ontdekken. Zeker in de wat dichte stroken met lage begroeiing, bramenstruiken en rozenbottels heb ik kans om hem te vinden. Langs de Donge, Het Kromgat, 's-Gravenmoer, de volkstuintjes in de Oranjepolder en bij Vrachelen moet het lukken.

Wil je meer weten van deze stiekemerd, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/braamsluiper

Pontische meeuw, denk ik.

eerste winter pontische meeuw

Het wordt steeds leuker om naar meeuwen te kijken. Hoe dat komt? Door, zoals ze weleens zeggen, veel "vlieguren" te maken en door behoorlijk wat extra tijd in het observeren van een meeuw te steken. Soms is wat hulp makkelijk en echt meeuwen leren kennen doe je toch in het veld met een goede vogelgids in de hand of aan de hand van een echte meeuwenkenner. Niet letterlijk natuurlijk, maar in het bijzijn van een echte meeuwenkenner.

De Nieuwe meeuwengids van Nederland is een mooie aanvulling om de laatste twijfels weg te nemen. De lijst met voor mij "bekende" meeuwen wordt zo langzaam aan wat langer. 

adulte zilvermeeuw(een makkie)

De tweede-, derde- en vierdejaars kleden van de grote meeuwen zijn het moeilijkst. Adulte vogels zijn nog wel te determineren, maar ook dan moet je goed opletten. De kleine meeuwen zoals kokmeeuw en dwergmeeuw maar ook de drieteenmeeuw kennen maar twee kleden, juveniel en adultkleed. Die worden zeg maar in twee jaar tijd volwassen. Zoals gezegd ligt dat bij de "grote" meeuwen wel anders. Daar verschilt het ook weer per soort of ze er drie of vier jaar over doen om volwassen te worden.

Onderling kan het per soort, per kalenderjaar ook weer uitmaken en lijkt een derdejaars zilvermeeuw weer erg op een tweedejaars pontische meeuw om maar eens wat te noemen. Het komt er dan op aan in welk stadium het verenkleed verkeerd maar je hebt dan de tertials nodig om zeker te zijn met welke meeuw je van doen hebt. Dat zijn er bij elke vogel altijd vijf. Ook lastig om die in het veld goed te kunnen bekijken. Of het model van de meeuw biedt uitkomst, hoog op de poten een langgerekt lichaam, lange snavel met amper een gonyshoek, allemaal kenmerken van een pont en niet terug te vinden bij een zilvermeeuw.

Wil je meer weten van meeuwen, kijk dan eens in De Nederlandse Meeuwengids.

Kolonie controle.

4 van de 9 bewoonde nesten

De eerste roeken nestetelling is alweer een paar weken geleden afgerond en deze week loop ik alle kolonies weer een keer na. Even kijken of er nog iets veranderd is in de aantallen per kolonie en zijn alle nesten wel bewoond?

De kolonie in de Oranjepolder is maar 9 nesten groot en dat stelt eigenlijk niets voor maar de roeken blijven hier elk jaar trouw hun nesten bouwen. Soms aan de Otterweg, dan weer aan de Vissersweg en dit jaar voor een keer aan de Domeinweg. Ik ken geen kolonie die zo beweeglijk is als deze kolonie. Toen ik eergisteren onder de kolonie stond hoorde ik de jonge roeken om eten bedelen. Dat is een goed teken want dat zijn dus succesvolle legsels geworden. Nu nog probleemloos opgroeien en vliegvlug worden. Dat is wel de meest moeilijke periode voor deze vogel.

Roeken zijn echte insecten eters en dat zou je niet verwachten. Ik dacht ook altijd dat roeken net als kraaien wel een eitje of jong kievitje lusten maar dat is niet zo. Daarnaast eten ze zaaigoed  en dat komt ze soms duur te staan.

Vanwege dat dieet durft een kievit en ook een scholekster dus vlak bij een roekenkolonie een nest met eieren in de akker te leggen. Die roeken zijn dus geen gevaar want die hebben het meer voorzien op engerlingen en emelten en zaden. Van die insecteneters moet een boer toch blij van worden maar nee hoor, die proberen de roeken met alle geweld te verjagen. Je ziet her en der nog wel eens wat dooie vogels aan een stok hangen om de vogels te verjagen maar dat heeft geen nut, de vogels zijn hier binnen een paar dagen aan gewend en gaan dan weer gewoon hun gang. Nee boeren zouden blij moeten zijn met deze natuurlijke verdelgers van "ongedierte" ook al kost het ze wat zaadjes, want ze eten echt akkers kaal.

Wil je meer weten van deze deftige zwarte vogel met zijn strenge grijze snuit, klik dan op de link
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/roek

Vroege balts (3)

het vrouwtjes is deze week begonnen met broeden.

Het heeft even geduurd maar nu ziet het er toch naar uit dat de torenvalken met broeden zijn begonnen. Ik schreef al eerder dat ik het koppel torenvalken had zien baltsen in de buurt van de hoogspanningsmast vlak naar schaatsvereniging IJsco. En daar had ik ze ook al een keer op het oude kraaiennest van afgelopen jaar zien zitten maar daar bleef het toch wel bij. Tenminste zo leek het, want ik weet niet goed hoe dat proces verloopt, van een vroege balts in februari tot baltsen en paren in maart en april. Misschien ben ik ongeduldig, maar in totaal heeft dit proces zeker 7 weken geduurd, ik zag de eerste balts namelijk al op 22 feb.

het koppel inspecteert het nest

Dit koppel torenvalken heeft een nest uitgekozen op amper 4 meter van een koppel kraaien. Die zijn trouwens al bijna 2 weken aan het broeden. De mannetjes torenvalk is er niet gerust op en doet uitval na uitval naar moeder kraai, die onverstoorbaar op haar nest blijft liggen. Ook niet echt slim van de torenvalken om zo dicht naast een echtpaar eierrovers te gaan broeden. Ik ben werkelijk benieuwd of deze twee rivalen hun broedsel tot een succes weten te brengen.

Zoals ik het nu een beetje grofweg uitreken, hebben de torenvalken deze dagen de eieren gelegd en broeden ze ongeveer 30 dagen na het leggen van het eerste ei, die komen dan grofweg rond 20 mei uit. Zo halverwege juni zijn ze vliegvlug en kunnen we de naar voedsel bedelende jongen nog een paar weken in de buurt van de hoogspanningsmast horen en zien.

Het lukt niet altijd om zo van dichtbij de hele broedcyclus, zelfs vanaf de eerste balts in februari, mee te maken. Ik kende de torenvalkenbalts al wel, met het in de vlucht overdragen van muizen door de man aan het vrouwtje. En ook het broeden en uitvliegen van de jongen, maar nu zie ik vrijwel dagelijks de vorderingen vlak voor mijn neus. Mooi om mee te maken!

Wil je meer weten van deze snelle muizenjager, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/torenvalk

Jong vogelgeluk vieren.

dat moet gevierd worden!

Na al het negatieve nieuws van afgelopen week, was ik wel toe aan iets positiefs. Dat positiefs is tweeledig, in de eerste plaat is dit het 400-ste blog en in de tweede plaats genoot ik vanmiddag onder een heerlijk voorjaarszonnetje van het uitkomen van de kievitseitjes, die we een paar weken geleden in de Gecombineerde Willemspolder beschermd hadden.

Afgelopen week is een nieuwe pachter in de Noordwaard, polder De Kroon aan de slag gegaan met het terrein gebruiksklaar te maken. Wat hij daar precies gaat doen is niet helemaal duidelijk maar hij heeft in ieder geval niets met vogels.


2 jonge kieviten en het ei in het midden gaat al open

Afgelopen jaar hebben we daar veel tijd gestoken in het inventariseren van de weidevogels met als doel om het gebied tot beschermd weidevogelgebied te laten verklaren. Dat is door deze pachter, een boer uit Angerlo(GLD) in een klap teniet gedaan. De nesten zijn vernield en het terrein staat vol met stokken en linten om vogels te verjagen. Waar zit je verstand dan, in deze tijd waar de dramatische achteruitgang van weidevogels pijnlijk duidelijk wordt.

Gelukkig is er ook goed vogelnieuws en wel door het uitkomen van de eerste kievitseieren in de Gecombineerde Willemspolder waar ons beschermingswerk niet voor niets is geweest. Verschillende nesten zijn al uitgekomen en heel wat nesten, die we in mandjes hadden geplaatst, zijn aan het uitkomen. Kleine kievitjes rennen door de akker of blijven plat in het mandje liggen. Van ons hebben ze niets te vrezen, fotootje maken en wegwezen.

scholekster nest

Met het uitkomen van de kievitseieren, vinden we ook de eerste nesten van de scholekster. Die zijn altijd wat later en zijn ook wat nonchalanter met de bouw van het nest. Niet meer dan een klein kuiltje met amper wat strootjes als bekleding en dat is het dan.

Maar het volstaat, de eieren komen ook uit als ze niet geroofd worden door vossen, meeuwen en kraaien. De eieren zijn beige tot bijna wit met zwarte stippels gekleurd en daarmee veel lichter van kleur en van afstand al zichtbaar in het veld.

Tot nu toe hebben we bijna 40 nesten beschermd en ook tot nu toe nog geen nesten verloren aan predatie. Minder nesten dan voor-gaande jaren maar met een veel hoger percentage uitgevlogen jonge vogels.

Wil je meer weten van de weidevogels, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/red-de-boerenlandvogels

Zomertaling, een bosvogel?

de mannen zwemmen even door

Zomertalingen zijn echte zomervogels en daarnaast ook nog eens boerenlandvogels. Samen met de slobeend is het een echte boerenlandvogel te noemen. Dat ze ook wel eens iets nieuws proberen, zoals een bezoekje aan de Boswachterij Dorst is voor mij nieuw. 

De twee koppels zomertalingen zwommen op de voormalige roeivijver van natuurbad Surae, middenin de Boswachterij Dorst. Dan sta je toch even raar te kijken. Niet dat het gek is dat op de oude leemputten eenden rondzwemmen want die zitten er maar genoeg. Langzaam maar zeker wordt het lijstje met eenden soorten steeds langer, want naast de zomertaling, zwom hier afgelopen winter ook de wintertaling, smient, krakeend, tafeleend, kuifeend en wilde eend rond. Afgelopen week werden er zelfs pijlstaarten gezien. Al die eenden verwacht je eerder in open gebieden zoals de Noordwaard, Zonzeel, Plan Tureluur of elders in uitgestrekte polders met veel brede sloten.

de twee koppels samen

Ik denk dat de zomertaling op zijn weg terug naar de broedgebieden een tussenstop maakt om te rusten en wat te eten. De dagen erna werden ze niet meer gemeld, dus die zijn waarschijnlijk weer verdergegaan. Het is wel opgevallen dat dit jaar overal en nergens zomertalingen gezien worden, het lijken er meer te zijn dan andere jaren. Alhoewel we in het vroege voorjaar van 2016 in de Noordwaard een groep van bijna twintig zomertalingen zagen. Voor mij de grootste groep zomertalingen tot nog toe.

De komende maanden, als de zomertalingen broeden, wordt het weer wat moeilijker om ze te zien. Ze weten zich prima te verbergen en pas in het najaar zie je ze weer vrij rondzwemmen. Het zijn echt heel andere eenden dan bijvoorbeeld de wilde eend die helemaal niet wild is maar de meest tamme eend die we hier zien.

Wil je meer weten van deze prachtige designeend, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zomertaling

Fitis of tjiftjaf?

een zwijgende tjiftjaf

Het is dat ze zaten te zingen anders had ik het nog niet zo zeker geweten. De fitis en tjiftjaf lijken ook zo ongelofelijk veel op elkaar en ze blijven meestal niet lang genoeg zitten om de minieme details te ontdekken. De tjiftjaf heeft zwarte pootjes en de fitis niet, de fitis heeft een lang doorlopende oogstreep en de tjiftjaf niet. Vrij duidelijk als je de tijd krijgt om ze lang genoeg te bekijken.

Gelukkig laten ze zich in dit deel van het jaar continu horen. De verwarring is pas van deze week want de fitis is net terug, meestal een week of twee later dan de tjiftjaf. Vorige week zag ik een fitis zitten in de Overdiepse polder en was er toch redelijk zeker van, maar thuis gekomen de foto uitvergroot, sloeg de twijfel toe. Dit beestje zong niet en zat redelijk ver weg en dan heb je het getwijfel bij de hand.



een zwijgende fitis

De komende paar maanden is het makkelijk want de liedjes zijn zo verschillend, de tjiftjaf zingt zijn eigen naam, ook wel een onomatopee genoemd. Net zoiets als een koekoek die zijn eigen naam ook zingt of roept.

De fitis heeft een heel ander deuntje en begint enthousiast en sterft dan langzaam uit. Net alsof het vogeltje zonder lucht komt te zitten. Allebei makkelijke deuntjes maar o wee als ze niet zingen en zomaar wat zitten te zitten of door het struikgewas heen en weer hippen.

De twee komen ook nog eens in dezelfde biotoop voor, dus de kans dat ze elkaars pad kruisen is groot.

Wil je meer weten van deze halfbroers, klik dan op de link; https://vogelwacht-utrecht.nl/wp-content/uploads/2014/04/11-Determinatie-fitis-tjiftjaf-KB2-pag26tm27.pdf

cetti's zanger in de wijk.

Ja, een cetti's zanger in de wijk, en 't moet niet gekker worden. Een paar jaar gelden zeiden we nog gekscherend tegen elkaar, "straks zitten de cetti's zangers nog in onze tuin".

randje wijk, een cetti's op bezoek.

En nu is het bijna zover. De eerste cetti's zanger die de wijk inkomt is een feit. Van de Middenlandse Zee regio naar Oosterhout. Weliswaar aan de rand van de wijk maar wel in een tuin. Op een amper honderd meter van ons vandaan. Ik moet ook direct heel eerlijk zijn en weet gewoon dat hij niet veel verder dan daar zal komen. Een echte Biesbosch liefhebber die van water, riet en klein struikgewas houdt en zeker niet van kunstgras, buxushaagjes en plastic tuinstellen, laat staan van een barbecue.

De vogels hebben zich nog niet zolang geleden in Nederland gevestigd, pas vanaf de tachtiger jaren van de vorige eeuw streken de eerste exemplaren in de Biesbosch neer en wisten zich prima te handhaven. Het is nu zelfs zo dat afgelopen jaar in de Biesbosch ruim 1.000 territoria vast gesteld konden worden.

De struik rechts

De meeste vogels in Nederland leven hier al eeuwen en eeuwen of nog langer. Deze knaap dus pas een jaartje of veertig en zoals het er nu naar uitziet, verspreid deze zanger zich vanuit het Biesbosch bolwerk over Nederland. Het is een kwestie van tijd of heel Nederland is veroverd. En dat is zeker, mits we geen Elfstedentocht winter krijgen want zo winterhard zijn ze ook weer niet.

Het lied is simpel, kort en explosief en niet te verwarren met andere vogelliedjes. Ik heb het lied wel duizend keer gehoord en de vogel heb ik nog geen vijf keer gezien, laat staan dat ik hem op de foto heb kunnen zetten.. De cetti's leeft erg verborgen, meestal onder in een struik, uit het zicht.

Wil je meer weten van deze immigrant, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/cetti-s-zanger

Kauwenflat.

her en der hangen de kauwen
aan de flat

Afgelopen jaar had ik ze al eens gezien, de kauwen die in een oude dode populier hun nestplaats hadden gekozen. Ik noemde het toen een kauwenflat omdat in de vele spechtengaten, kauwen hun broedplekje hadden gemaakt. Kauwen zijn echte holenbroeders en zijn daarbij ook nog een kolonievogels(in los verband) dus wat komt het dan mooi uit als in een boom meerdere nestgaten bij elkaar zitten. Ik ken ze van vroeger toen ze vooral in de schoorstenen hun nesten maakten. Dat was in die tijd een stuk makkelijker dan tegenwoordig. Nu zie je op elk dak een PVC pijpje met een hoedje staan en daar is voor een kauw niets aan.

De dode populier langs de geluidswal van de A27 was een paar weken geleden nog een stuk hoger maar de storm heeft de top eruit gebroken. Mogelijk zijn met die top ook een paar nesten naar beneden gestort en gelukkig zijn er genoeg nesten overgebleven om de hele groep te huisvesten.


nest in aanbouw

Deze groep kauwen zoekt onze nabijheid op en is dan ook dagelijks in de wijk te zien en bij ons komen ze ook gewoon in de tuin om van de pindakaas pot te snoepen. Waren ze in het begin nog een beetje schuw en durfden ze amper de tuin in te komen, zo "thuis" zijn ze nu. Soms met wel vijf kauwen in de tuin fladderen ze voor de pindakaas pot en snoepen ze om de beurt van het lekkers.

Hemelsbreed is het amper een kilometer vliegen naar de kauwenflat. Ze zoeken onze nabijheid natuurlijk op omdat het dan makkelijk foerageren is, er is altijd wel iets eetbaars te vinden. Ik denk dat als de jongen in het nest liggen, er wel overgeschakeld wordt op een ander dieet. Ik vermoed dat vers vlees van insecten of ander zacht voedsel gevoerd wordt.

Wil je meer weten van deze flatbewoners, klik dan op de link; https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kauw