De pet weer afgezet.

kokmeeuw in winterkleed

Kokmeeuwen hebben de afgelopen maand de pet weer afgezet. Trouwens dat doet niet alleen de kokmeeuw maar ook de zwartkopmeeuw en de dwergmeeuw. In het hele vroege voorjaar verkleurt de kop van wit naar bruin of zwart bij deze meeuwen. Dat is hun vorm van broedkleed. De kokmeeuwen hebben nu een witte kop met een grijze vlek op de zijkant van de kop. Zo blijven ze ook afstand nog goed herkenbaar en wordt de gelaatsuitdrukking ook wat milder.

De zwartkopmeeuwen en dwergmeeuwen vertrekken in het najaar weg en we zien ze pas in het voorjaar weer terug. Een deel van de dwergmeeuwen overwinterd op het IJselmeer en een deel vertrekt. De kokmeeuwen blijven hier en zijn nog steeds in flinke groepen in de akkers te zien. Zeker waar wat plassen water staan of waar de boer de grond bewerkt of bewerkt heeft. Tegen de schemer vertrekken de kokmeeuwen samen met de stormmeeuwen naar de slaapplaatsen. Kokmeeuwen slapen samen op de spaarbekkens

volwassen kokmeeuwen

van de Biesbosch en in goede tijden kunnen dan makkelijk 50.000 meeuwen bij elkaar slapen. Daar heb niet snel een idee bij hoe dat zoiets nou werkt en dat komt omdat ze nooit allemaal tegelijk naar de slaapplaats vliegen en ook 's-morgens vertrekken ze niet allemaal tegelijk. Dat gebeurt steeds in plukjes van 20,50 of 100+ vogels. 

Heel anders dan de ganzen in de Biesbosch die 's-morgens vrijwel allemaal tegelijkertijd de lucht ingaan en een hels kabaal veroorzaken. 

Nee, meeuwen doen dat subtiel, geen "overlast" en een beetje onopvallend. En daardoor heb je niet zo'n idee van de omvang van deze meeuwen populatie hier in de buurt. Ze verspreiden zich over heel het West Brabantse landschap en je kunt ze in flinke groepen vinden op de vuilstort van Tilburg, tot het Hollands Diep, de Biesbosch en alle akkers in onze regio. 

Wil je meer weten van deze meeuw met de pet, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kokmeeuw

Wintertijd - zeearendentijd.

jonge zeearend

Elk najaar arriveren jonge zeearenden in de Biesbosch en blijven daar de hele winterperiode hangen. Niet gek als je ziet wat het voedselaanbod is. Tienduizenden ganzen en eenden overwinteren in de Noordwaard. Het is een flink gebied, maar ook weer niet zo groot dat de vele vogels ver verspreid zitten. Het is wat dat betreft voor de zeearend lekker overzichtelijk en relatief makkelijk jagen. 

De jonge vogels, soms ook vogels van dit jaar, zwerven door Europa en met name Duitse en Poolse vogels weten de weg naar de Biesbosch goed te vinden. Er zijn winters geweest dat wel twaalf, voornamelijk jonge zeearenden in de Noordwaard verbleven.

zeearend op de loer

Vorige week zag ik nog zo'n jonge zeearend vliegen en volgens mij was dat een eerste jaars vogel en dat idee baseer ik op de manier waarop hij een het jagen was. Nog beetje onhandig en onervaren kwam het over. De vogel joeg in de Muggenwaard, een grote waterplas met duizenden vogels, alles de lucht in en toen alles vloog, versnelde hij zijn vlucht. En dan verbaas je je hoe hard zo'n vogel dan kan vliegen. Maar na de versnelling wist hij geen vogel van de groep te isoleren en te verschalken. Deze zeearend vloog eigenlijk een beetje onbeholpen en knullig verder.

zeearend wordt gepest

Het smijten met energie is voor deze grote, enigszins lompe vogels, niet erg handig. Ik weet nog van een paar jaar geleden dat deze jachtmethode elke keer succesvol was. Eerst de meute opjagen en als alles op de wieken is een snelle keuze maken en gas geven. Een gans op volle snelheid haalt maar de helft van de snelheid van een zeearend op volle snelheid. De gans is kansloos als zo'n enorme vogel op snelheid is en zo zag ik verschillende keren dat op deze manier een nijlgans uit de lucht werd geplukt. 

De zeearend is de alleenheerser van de Noordwaard en heeft weinig te duchten van ons. Mensen laten de vogels met rust en zeearenden hebben hier hooguit last van de kauwen en de kraaien die ze maar vervelend vinden.

Wil je meer weten van deze enorme wintergast, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zeearend

Slaapplaats telling najaar 2023.

slapplaats aalscholvers Spieringpolder

Afgelopen zaterdag vond de eerste slaapplaats telling van het seizoen plaats. Vanaf oktober tot en met januari worden regelmatig in en rond de Biesbosch slaapplaats tellingen gehouden. Bij elke telling telling worden verschillende vogelsoorten geteld. Het gaat dan altijd om vogels die in groepen bij elkaar slapen zoals ganzen, zwanen, aalscholvers en reigers. De telling van afgelopen weekend  betrof een telling van aalscholvers en zilverreigers(grote en kleine). Alweer voor het achtste jaar op rij ga ik tegen de schemer naar Drimmelen om vanaf de Amerdijk de aalscholvers en zilverreigers te tellen die aan de overkant bij De Onderplaat gaan slapen.

slaapplaats De Onderplaat

In 2015 was de groep aalscholvers een stuk groter dan tegenwoordig. In de eerste jaren kwam ik gemiddeld op vijftig aalscholvers uit maar dat aantal is tegenwoordig wel gehalveerd. De aantallen aalscholvers in de Biesbosch nemen langzaam maar zeker af terwijl de landelijke trend meer een stabiel aantal laat zien. Het kan zijn dat de gebieden waar we nu tellen minder interessant zijn of ze hebben veel interessantere en ook rustigere slaapplaatsen gevonden. Want zeg nou eerlijk, recht tegenover een enorme jachthaven en grote kolencentrale is het toch nooit rustig? 

begroten van een gearriveerde soortgenoot

Ik kan mij goed voorstellen dat een plekje, zo'n vier kilometer westelijk van de slaapplaats, bij het Krekenstelsel West het veel rustiger is en de slaapplaatsbomen zijn daar ook prima. Ze worden in het voorjaar ook gebruikt door blauwe reigers die daar hun broedkolonie hebben. Blauwe reigers en aalscholvers kunnen het over het algemeen goed met elkaar vinden en zoeken elkaar ook op om te broeden.

Als een aalscholver op een slaapplaats arriveert, laten de andere aalscholvers weten dat hij gezien is en welkom is om te komen slapen. Op basis van de gekras, dat klinkt als "rraaahhh", "rraaahhh", weet je ook dat er een nieuwe slaperige aalscholver is aangekomen. De vogels begroeten elkaar en dat laat ook zien dat het een hele sociale vogel is die graag in de nabijheid van zijn soortgenoten verblijft.

Wil je meer weten van deze sociale schollevaar, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/aalscholver

Echte dwaalgasten.

geelbrauwgors, Bunne 22 oktober 2022

Twee zeldzame vogels die ik in het afgelopen jaar heb gezien, de geelbrauwgors en de siberische waterpieper, zijn door de CDNA(Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna) geaccepteerd. Dat deze vogels zijn geaccepteerd betekent dat de vogels op eigen gelegenheid in ons land zijn beland en geland. 

De commissie onderzoekt met name de soort en of een vogel hier op eigen gelegenheid is gearriveerd. Ze mogen dus niet geringd zijn want dan zou het om een "ontsnapte"gekweekte vogel kunnen gaan. Er worden ook vogels voor wetenschappelijk onderzoek geringd en als zo'n vogel hier zou arriveren dan wordt die natuurlijk wel geaccepteerd.

siberische waterpieper 8 februari 2023

Bij beide vogels was ik toevallig in de buurt toen ze werden ontdekt. De geelbrauwgors werd in Drenthe gevonden, net in de week toen wij daar op amper 20 minuten vandaan op vakantie waren en de siberische waterpieper zat in een veldje waar ik toevallig voorbij reed en zag dat daar makkelijk dertig vogelaars op een rijtje in een veld stonden te turen. Ik wist toen niet dat het om een zeer zeldzame waterpieper ging. Twee geluksvogels voor mij.

Met name deze waterpieper had een heel uitgebreid onderzoek nodig om uiteindelijk de exacte soort vast te kunnen stellen. Er waren sowieso twee varianten die in aanmerking kwamen voor determinatie van de vogel. De siberische en amerikaanse waterpieper kwamen allebei in aanmerking. Uit alle pieper soorten waarmee vergeleken wordt, is het een kwestie van uitsluiten. 

"onze" gewone waterpieper

Op basis van de specifieke kenmerken van deze vogel, kun je veel andere piepers op hun voorkomen uitsluiten. Hoe meer piepersoorten je steeds kunt uitsluiten, hoe dichter je bij de juiste soort komt. Dat is grofweg het principe van soortbepaling. De siberische heeft met name een andere koptekening, wenkbrauwstreep, zijborstvlek, vleugelstreep, zwarte streping, pootkleur en buitenste staartpennen dan de amerikaanse die dus ook in aanmerking kwam

De geelbrauwgors is een hele specifieke vogel met uitgesproken kenmerken waardoor vrij vlot de soort bepaald werd. Zo makkelijk kan het ook gaan. Het was overigens pas de tweede keer dat deze gors in Nederland werd gezien. De eerste keer was op Schiermonnikoog in oktober 1982. De siberische waterpieper is de eerste waarneming voor Nederland en dat maakte het extra speciaal voor mij.

Wil je meer weten van bijvoorbeeld de geelbrauwgors, klik dan op de link;

https://nl.wikipedia.org/wiki/Geelbrauwgors

Een kleine geelpootruiter.

kleine geelpootruiter

Afgelopen weekend is in de Noordwaard, polder de Eijerwaard een zeldzame dwaalgast uit Noord Amerika neergestreken. De kleine geelpootruiter was enkele dagen eerder al op verschillende plaatsen in Nederland gezien en was afgelopen weekend naar het Zuiden afgezakt en neergestreken in een polder van de Biesbosch.

De kleine poelruiter heb ik op 2 oktober 2017 ook al een keer in de Noordwaard, in de Muggenwaard gezien. Het gebeurt toch met enige regelmaat dat er eentje in Nederland beland. Ze noemen dit soort zeldzaamheden ook wel dwaalgasten en dat is het natuurlijk ook. Deze vogel is compleet verdwaald en hoort nu naar een hele andere plek in Amerika te trekken. 

Ze hebben hun zomerverblijf in de bossen van Alaska en Canada en in het najaar trekken ze naar Midden- en Zuid Amerika. Dus deze is wel een heel eind uit de richting gewaaid.

Vorige maand zijn heel veel vogels uit Noord Amerika naar het Oosten geblazen en in Ierland en Engeland terecht gekomen. Hier in Nederland leeft de hoop dat enkele van die extreem zeldzame vogels een stukje verder doorschieten naar Nederland zodat de hele vogelwereld weer een paar dagen op zijn kop staat. Zou dit er een van zijn?

Toen ik hem afgelopen zaterdag zo zag staan deed hij mij wel denken aan een bosruiter. Niet gek natuurlijk want dat is ook een ruiter en veel van die beesten hebben ook veel overeenkomsten. Alleen de snavel van de bosruiter is korter en iets dikker. 

Muggenwaard okt 2017

Ook de grote geelpootruiter lijkt sprekend op de kleine alleen is die anderhalf keer zo groot. De grote geelpootruiter komt uit dezelfde streken als de kleine geelpoot en die grote zag ik ook alweer heel wat jaren geleden.Dat was in maart 2012 in Colijnsplaat in Zeeland aan de rand van een woonwijk. Die was ook duidelijk verdwaald.

De kleine geelpootruiter van afgelopen zaterdag is nog tot en met gisteren in de Noordwaard gebleven en is toen weer vertrokken. Ik vraag mij af of deze prachtige ruiter ooit de weg terug naar huis vindt of dat hij gedoemd is om hier zijn leven in alle eenzaamheid, verstoken van zijn soortgenoten, te slijten? Ik gun hem in ieder geval het beste!

Wil je meer weten van deze Amerikaanse dwaalgast, klik dan op de link;

https://www.dutchavifauna.nl/species/kleine_geelpootruiter

Rosse grutto in het binnenland?

rosse grutto in het binnenland,
waar je hem niet verwacht

Een rosse grutto is een echte kustvogel en maar heel af en toe kom je deze vogel in het binnenland tegen. Hier in de buurt heb je de meeste kans in de Noordwaard, in de polder Hardenhoek. Het gebeurd maar een paar keer per jaar dat er een hier te zien is. Dit familielid van onze grutto heeft iets kortere poten en dat kun je het beste zien als ze overvliegen want dan zie geen poten voorbij de staart uitsteken terwijl dat bij de grutto juist wel het geval is. Dit heet de zogenaamde pootprojectie. Ook de snavel is anders. De rosse grutto heeft namelijk een iets opgewipte snavel en "onze" grutto heeft dat met zijn kaarsrechte lange snavel niet. 

Een rosse grutto in zomerkleed is oogverblindend mooi. De knalrode kleur van het verenpakket spat er vanaf. Als de zon er een beetje mooi opstaat is de rosse toch wat spectaculairder om de te zien dan onze grutto en die is al zo mooi.

de lucht bij Kerkwerve zat vol vogels

Rosse grutto's leven en broeden in het arctisch gebied en komen alleen naar ons land op doortocht naar het Zuiden. Je kunt ze dan toch best vaak aan de kust zien en met name in de Delta kunnen honderden vogels samenkomen. De grootste groepen komen naar de Wadden om daar op te vetten voor de verre tocht naar het Zuiden. 

Ik zie ze meestal bij Plan Tureluur waar soms honderden vogels in prachtige compacte vluchten over het gebied cirkelen. Met name goudplevieren en rosse grutto's verblijven daar in grote aantallen.

een "gewone" grutto

Bij laag water vliegen ze buitendijks naar de zandplaten om daar te foerageren en bij hoog water komen ze dan Tureluur binnen gevlogen. Uitrusten en wachten tot het weer laag water is. Een mooie dagbesteding en goed voor de conditie.

Samen met de grote groepen goudplevieren kan de lucht helemaal vol met vogels zitten. 

Wil je meer weten van de kleine grutto, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/rosse-grutto

Badmussen.

De groep huismussen in onze buurt en vooral ook in onze tuin groeit gestaag. Daarmee wil ik niet zeggen dat het steeds beter gaat met de huismussen maar wel dat onze wijk steeds aantrekkelijker wordt voor huismussen. De wijk bestaat nu een jaar of dertig en daarmee krijgt de wijk ook steeds meer aantrekkelijke plekjes voor huismussen. 

Bomen worden ouder en groter, hagen en coniferen en andere groenblijvende struiken zijn uitgegroeid tot volwassen planten en dat zorgt ervoor dat de huismussen volop veilige plekjes kunnen vinden. De huismus profiteert hier dus zichtbaar van en het broedresultaat is daardoor beter aan het worden.

en soms gaat het toch nog mis

Bij de buren broeden de huismussen onder de nokpannen en die groep mussen groeit nu jaarlijks en daar profiteren wij mooi van mee. Ik voer een heel jaar door vogelzaad en de mussen weten dat precies. Ze zitten vaak op een afstandje te wachten tot het zover is en ik weer een gevulde silo ophang. 

De grote waterschaal wordt vrijwel dagelijks ververst en dat is helemaal een succesnummer. De hele meute komt drinken en wassen. De schaal heb ik een beetje beschut weggezet zodat ze veilig in bad kunnen want er loert altijd een sperwer mee. Die slaat af en toe ook toe en weet waar de lekkere hapjes te halen zijn. Je kunt ook precies merken als de sperwer of buurt kat in de tuin is geweest. De mussen zijn dan een paar dagen van slag en mijden ze onze tuin alsof er de vogelpest heerst. 

In de wijk zitten zo her en der kleine kolonies huismussen en die zijn allemaal behoorlijk honkvast en naar mijn idee zijn die ook allemaal een beetje gegroeid. Hoe het met de huismus landelijk gaat weet ik eigenlijk niet maar naar mijn idee zou het best kunnen dat de dalende lijn nu enigszins afgevlakt is en we het dieptepunt gehad hebben. Dat zou toch mooi zijn. Heel af en toe mengen zich in de groep huismussen enkele ringmussen. Daar gaat het een stuk minder mee en dat is jammer.

Wil je meer weten van onze badmussen, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/huismus

Paaldansende roerdomp.

in de paalhouding

Roerdompen leven behoorlijk verborgen in uitgestrekte rietlanden. Ze hebben honderden meters riet nodig voor hun territorium en dat betekent gelijk ook dat je er nooit zoveel op een dag tegen kunt komen. Wel kun je ze in de goede tijd van het jaar veelvuldig horen "hoempen" en dan is wel vast te stellen hoeveel er daadwerkelijk ergens zitten.

Een paar dagen geleden zag ik een roerdomp bij een rietkraagje staan. De velden aan weerskanten van de rietkraag waren nog maar net gemaaid waardoor veel van de natuurlijke beschutting verdwenen was. De roerdomp stond samen met een blauwe reiger goed zichtbaar in het veld. 

Ik weet van de roerdomp dat hij, als hij bedreigd wordt of zich wil beschermen de zogenaamde "paalhouding" aanneemt. De roerdomp gaat dan kaarsrecht staan met zijn kop omhoog waardoor hij helemaal wegvalt tegen de achtergrond van de rietkraag. Je moet dan goed kijken om hem te zien en dat is zijn manier om zich te beschermen. Het is effectiever dan opvliegen want dan valt hij zeker op.

overvliegende roerdomp

Maar wat ik nog niet wist, was dat een roerdomp zelfs in het wat open gebied zich nog beter kan aanpassen aan zijn omgeving. Want de roerdomp van een paar dagen geleden, had in de gaten dat de wind het riet heen en weer liet bewegen en hij paste zich aan door met de rietpluimen mee te bewegen. Het leek wel of de roerdomp stond te dansen, hij deinde in de paalhouding lekker mee op het ritme van de rietpluimen.

Ik denk dat dit een vorm van paaldansen was die nog maar weinig mensen hebben gezien. En zo leer je dat een vogel meer slimme overlevingsstrategieën heeft. En wie weet wat hij nog meer achter de hand heeft. Nee, die roerdompen maak je niet gek.

Wil je meer weten van deze paaldanser, klik dan op de link;https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/roerdomp

paaldansende roerdomp

Op de telpost.

telpost Tongplaat, Dordtse Biesbosch

De vogeltrek bereikt in oktober zijn hoogtepunt en dan moet je wel op de goede plek zijn om daar iets van mee te krijgen. Gelukkig is dat niet zo moeilijk want in het hele land zijn trektelposten en die worden in deze tijd vrijwel continu bemant door vrijwilligers. Hier in de buurt is een telpost in de Biesbosch, op trektelpost de Tongplaat en in Breda bij Hooijdonk is ook een telpost.

En elk trektelseizoen is zelfs een dag dat in heel Europa bij alle telposten tegelijkertijd de voorbij trekkende vogels worden geteld. Die dag was afgelopen zaterdag en heet de Euro Birdwatch. Op de telpost Tongplaat waren we met een kleine twintig vogelliefhebbers en waren daar dus bijna veertig ogen op de grijze hemel gericht, speurend naar vogels die naar het Zuidwesten vlogen.

bladkoning

En dat niet altijd de bijzondere vogels voorbij moeten vliegen, werd die ochtend ook duidelijk want op nog geen dertig meter van de telpost zat in het struikgewas een bladkoning de roepen. Dit is dus duidelijk ook een trekvogel die op weg is naar het Zuiden maar even moet rusten. Bladkoningen broeden in het uiterste Noordoosten van Europa tot in Rusland en trekken voornamelijk langs onze kust Zuidwaarts. Dus dat je deze bijzondere vogel net op die dag op de telpost tegenkomt is net zoiets als een prijs in de loterij winnen en zo voelde het ook.

een deel van de 46 wegtrekkende lepelaars

Deze ochtend trokken voornamelijk sijzen, graspiepers en vinken in grote aantallen door. En dan moet je denken aan drie- tot vierhonderd vogels per soort.De komende week moeten de echt grote aantallen zanglijsters en koperwieken nog  voorbij komen maar daar hoef je niet perse voor  op de telpost te zijn. Met name 's-nachts hoor je de zanglijsters en koperwieken overvliegen. Het contactroepje klinkt veelvuldig en wat de meesten niet weten is dat het dan om honderdduizenden vogels gaat. Tijdens de Euro Birdwatch van 2022 trokken ook overdag ruim 5.000 zanglijsters over de telpost. Een spectaculair fenomeen en ik kan niet anders zeggen dan dat je dat minstens een keer meegemaakt moet hebben.

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/bladkoning