vrijdag 28 juni 2019

Kwartels horen roepen.

uitgelezen kwartelgebied, de Lage Vughtpolder
Vanaf eind mei tot het eind van de volgende maand is het kwarteltijd. De kwartels zijn dan terug uit Afrika en zijn dan tegen de schemer goed te horen met hun aparte roepje. Je moet wel even wennen om dit bijzondere geluidje tussen al het vogelgekwetter te ontdekken. Het is ook weer zo'n geluidje waar je "overheen luistert".

Ik had dat al eerder met de zang van de braamsluiper en ook met de eerste zingende spotvogels die ik hoorde. Die zag ik, of liever gezegd hoorde ik ook aan voor bosrietzangers met een nieuw bedacht liedje of imitatie van de een of andere Afrikaanse zangvogel.
alerte kwartel

De kwartelroep en ook de roep van bv. een porseleinhoen zijn zeldzaam om te horen en werden daarom door mij wel eens gemist. Scherp zijn op vogelgeluiden en zeker erg scherp zijn op kleine afwijkende geluidjes maken dat je ineens meer soorten hoort dan je eerst dacht dat er in een gebied zaten. Deze twee vogels, de kwartel en het porseleinhoen zijn geen liefhebbers van vliegen. En omdat ze zo verborgen leven en amper vliegen kom je ze niet of nauwelijks tegen. Heel gek eigenlijk dat ze niet van vliegen houden, want deze twee zijn, anders dan sommige soortgenoten, echte trekvogels en vliegen zomaar naar zuidelijk Afrika.

De kwartel vliegt dan maximaal 100 meter hoog en legt steeds korte afstanden af en is dus wel even onderweg. En is daarmee ook de enige fazantachtige die wegtrekt, de patrijs en de fazant blijven in de winter gewoon hier. Ook het porseleinhoen gaat naar Afrika terwijl zijn familieleden de waterral en het waterhoen in de winter gewoon hier blijven. Altijd weer die uitzonderingen!

Wil je meer weten van deze fazantachtige poldervogel, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kwartel

dinsdag 25 juni 2019

Torenvalken uitgevlogen.

slechts enkele dagen voor het uitvliegen
Dat ging afgelopen week sneller dan ik dacht. Het uitvliegen van de jonge torenvalken vanaf het nest op de hoogspanningsmast in de Oranjepolder. Ze vlogen naar mijn idee een weekje eerder uit dan ik verwachtte. En dat komt omdat de jongen nogal pluizig over de rand zaten te kijken en het verenpakket leek mij nog niet helemaal af en vliegklaar, maar niets was minder waar.

De vogels vlogen de rond de 14e al uit en zaten ook direct verspreid in de mast, op de grond in het gras en iets verderop in de bomen. Echt ver weg vliegen deden ze nog niet. Dat duurde nog bijna een week en dan nog zaten ze soms weer terug op het nest en bedelden om voedsel.

vliegoefeningen op het nest
Hoe dat uitvliegen ging dat wist ik eigenlijk niet, nooit zo over nagedacht. Ik dacht dat de jonge vogels al goed zouden kunnen vliegen en gelijk de omgeving zouden gaan verkennen maar dat is dus niet zo. Ze zijn nog wat onhandig en blijven in de buurt van het nest en de ouders. Die ouders zijn ook nog een tijdje druk met het voeren van de jongen want als je nog maar net een beetje kunt vliegen ben je zeker nog niet in staat om al biddend muizen te vinden en laat staan ze te vangen na een precisie duikvlucht.

Als je goed nagaat hoe dat werkt, zou je het eigenlijk wel kunnen snappen dat er nog een flinke periode van oefenen aan vooraf gaat. Pas na een tijdje van oefenen en bijgevoerd worden, komen de jonge valken op eigen poten te staan. Ik hoor en zie ze elke dag en van enig volwassen gedrag is nog geen sprake. Ik zag zelfs jonge valken onbeholpen korte vluchtjes maken van graspol naar onderste tree van de mast en dat leek nog in de verste verte niet op een meestervlieger die een volwassen torenvalk is.

vrijdag 21 juni 2019

Geelgorzen in Oost-Brabant.

geelgors in al zijn pracht
Als er ergens in Brabant meer geelgorzen dan vinken zitten weet je zeker dat je niet in West-Brabant bent. Als je hier een geelgors tegenkomt, dan is dat een toevals-treffer, een verdwaalde die de weg kwijt is. Maar zodra je oostelijk van Tilburg en Den Bosch komt, wemelt het van de geelgorzen.

Met name grote open natuurgebieden afgewisseld met bosjes, singels en houtwallen genieten de voorkeur. Het Natuurgebied De Maashorst bij Uden en Nistelrode is een waar geelgorzen eldorado. Ik wed dat er meer geelgorzen dan vinken zitten, zoals wij hier overal, soms wel om de vijftig meter, de vinkenslag horen, hoor je daar om de vijftig meter de "vijfde van Beethoven" klinken. Is misschien wat overdreven maar het zijn er echt veel.

De grens ligt van noord naar zuid, midden over ons land, rechts de (hoge) zandgronden en links van de grenslijn de kleigronden. Nu zitten wij ook op een grens van zand en 

klei maar dat is voor geelgorzen niet de goede grenslijn want deze grens loopt van west naar oost en heeft te maken met de afzetting van rivier-, ook wel zeeklei genoemd. De grote rivieren hebben eeuwenlang de het land over-spoeld en hier de klei achtergelaten.

Volgens de Vogelatlas van Nederland, zouden ten zuiden van Breda in de grensstreek ook geelgorzen voor moeten komen maar ook daar heb ik ze niet eerder gezien.

Er zijn dus vogels die net als de geelgors hele strikte "grenzen" hanteren, bijvoorbeeld de glanskop en raaf zijn vogels die liever in het oosten verblijven. Er zijn gelukkig veel vogels die het allemaal niet uitmaakt, net als de vink, de koolmees en zo zijn er nog talloze andere te noemen die zich overal thuis voelen en dat is maar goed ook. Om van de geelgors te genieten, rijd ik daarom wel een keer naar oosten van Brabant, want het is wel genieten van de zang van deze "klassieker".

Wil je meer weten van deze muzikale gors, klik dan op de link;
 https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/geelgors

dinsdag 18 juni 2019

Zomertortel in de wijk.

zomertortel in de wijk
Als je het over een echte zomergast hebt, dan kun je zeker hebben over de zomertortel. Een steeds zeldzamer wordende duif die je bijna nergens in onze omgeving kunt vinden. De eens zo algemene zomerduif is in rap tempo aan het verdwijnen. ik weet op Goeree nog een paar zomertortel bolwerken en ga daar ook regelmatig naartoe om ze te zien en het geluid van de zomertortel te horen. Een heerlijk zomers geluid dat in die regio gelukkig nog op veel plekken te horen is.

Maar wat was dat een bijzonder telefoontje, er zat namelijk bij iemand een zomertortel in een achtertuin niet eens zo ver bij ons vandaan. Slechts drie minuten fietsen voor mij en voor de zomertortel amper een minuut vliegen zat het beestje gretig vogelzaden te eten. Ik vermoed dat het een vogel was die net terug was uit het zuiden en hier even op adem zat te komen. Even aansterken en uitrusten om daarna weer op pad te gaan naar het broedgebied. Waar dat ergens is, blijft gissen.

de laatste zaadjes zijn opgegeten en de krop zit vol.
Langs de kust zijn de zomertortels nog vrij gemakkelijk te vinden. Met name de wat bredere duingebieden met duindoornstruiken, bramen, bomen en kale open stukken zijn ideaal voor deze vogels. Toch zijn er naar mijn idee bij ons in de buurt ook wel stukjes te vinden die passen in het voorkeursplaatje van de zomertortel. Met name het deel van de nieuwe Biesbosch, de Noordwaard ziet er volgens mij goed genoeg uit voor deze zomergasten.

Hoe het komt dat deze vogel hier vrijwel niet meer gezien wordt, weet ik niet. Heel af en toe wordt er een gemeld maar volgens mij gaat het dan niet om een broedgeval. De meldingen die ik voorbij zag komen gingen volgens mij voornamelijk om trekvogels. Wat is het dan toch een bonus als je als vogelliefhebber getrakteerd wordt op een zeldzame zomertortel in je tuin.

Wil je meer weten van deze zachtjes koerende duif, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zomertortel

vrijdag 14 juni 2019

Nachtzwaluwen in de Brabantse duinen.

Loonse en Drunese duinen met invallende duister
Er zijn niet zo heel veel vogels die 's-nachts leven, of beter gezegd, 's-nachts tot leven komen, Je hebt het dan al snel over de uilen en verder zijn maar weinig andere vogels te noemen die dat doen. In de zomer-maanden komt daar nog een speciale soort bij namelijk de nachtzwaluw.

Gisterenavond ben ik weer naar de Loonse en Drunese duinen gereden om daar op de grote open vlakte naar de nachtzwaluwen te luisteren. Een mooie windstille avond leek ideaal maar ik was even vergeten dat de muggen dat ook fijn vinden. Ik stond daar als een soort windmolen in het wilde weg te maaien en was o zo dankbaar toen er een windje opstak. De nachtzwaluwen lieten zich goed horen en als er een aantal tegelijk zingen is het lastig te bepalen waar het geluid exact vandaan komt. Maar dat geeft niet, genieten geblazen! Op een gegeven moment dacht ik dat ik er een zag vliegen maar die was wel drie keer zo groot en bleek later een mooie bosuil te zijn die vlakbij op een dode boomstronk ging zitten. Op amper 30 meter van mij vandaan zat de uil en observeerde de omgeving, ik hield de adem in en durfde niet te bewegen, prachtig!

een onopvallende nachtzwaluw
De naam nachtzwaluw doet vermoeden dat deze vogel verwant is aan de huis-, oever- en boerenzwaluw maar dat is dus niet zo. Net als de gierzwaluw zijn ze geen familie van elkaar. En eigenlijk snap ik dat ook wel. Het is een totaal andere vogel, veel groter, leeft in de schemer en 's-nachts, zit in de lengterichting op een tak en trekt niet op met grote groepen soortgenoten  en dat doen de "echte" zwaluwen wel.

Dat zie je bijvoorbeeld goed bij oeverzwaluwen die samen een berg zand claimen en er in nestelen of huiszwaluwen die gezamenlijk een dak oversteek volplakken met nesten en dan boerenzwaluwen die met tientallen jarenlang een boerenschuur gebruiken om te nestelen. Dat doet de nachtzwaluw dus niet, die legt haar eieren op de kale grond, niet eens in een nestje en halverwege de broedtijd neemt het mannetje het broedsel over zodat het vrouwtje alweer aan de tweede leg kan beginnen. Ze hebben de voorkeur voor kale vlaktes in bossen en zitten overdag op de grond of op een tak. Allemaal net anders dan de "echte" zwaluwen maar wel zeer bijzonder en mysterieus.

Wil je meer weten van deze mysterieuze nachtbraker, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/nachtzwaluw

dinsdag 11 juni 2019

Uilengebroed.

vier jonge ransuilen
Het gebeurd niet vaak dat je uilen hoort roepen of ziet vliegen en als dat gebeurd, heb je heel veel geluk. Het zijn vooral nachtdieren en dan zie ik het sowieso niet al te best. Zo stond ik afgelopen week bij ons in de Oranjepolder te luisteren naar de jonge, pas uitgevlogen ransuilen en hoorde het bedelgeroep om mij heen, maar zag ze niet. Het schemerde al flink en de lucht was flink bewolkt waardoor het zicht niet al te best was.

Met veel moeite ontdekte ik de laag over de weilanden vliegende ransuilen maar of het de jonge ransuilen of de oudervogels waren, dat was niet te zien, veel te donker.
vijf jonge steenuiltjes
Behalve de jonge ransuilen horen en zien, kreeg ik ook de kans om even in een nestkast van broedende steenuilen te kijken. Tijdens de nestkast controle van het IVN worden de nestkasten van de steen- en kerkuilen op broedsucces gecontroleerd. En wordt natuurlijk ook gekeken of de nestkasten na het broedseizoen schoongemaakt moeten worden.

De nestkast in een eikenboom in Oosteind was goed bezet met maar liefst vijf jonge steen-uiltjes. Goed beschermd door moeder steenuil zaten ze stil in een hoekje te wachten totdat ik de klep weer op de nestkast deed.

Zowel de steenuilen als de ransuilen maken tot op heden een goed broedseizoen door, net als de torenvalken, niet ver van de ransuilen, die zeker vier en mogelijk vijf jongen hebben. Dat zegt dus ook iets over het muizenaanbod. Dat moet enorm zijn. In Friesland zijn ook alweer zoveel muizen dat de boeren overwegen om de weilanden onder water te zetten om de schade aan de gewassen te beperken. Wie weet wat al die muizen in positieve zin kunnen veroorzaken, een explosie van velduilen misschien? In ieder geval kunnen we de komende weken volop genieten van uilen en valken.

vrijdag 7 juni 2019

Jonge torenvalken geboren.

een jonge torenvalk krijgt een lekker hapje
De vroege balts in maart van de twee toren-valken in de Oranjepolder, heeft een vervolg gekregen. Dat had ik al eerder gemeld en met name de laatste twee weken houd ik de boel goed in de gaten. Dat doe ik omdat er veel activiteit rond het nest is. Op amper 4 meter broedt een zwarte kraai en elke beweging van die kraaien lokt een felle reactie van de toren-valken uit. Hoe verzinnen ze het om zo dicht bij elkaar te nestelen?

Ik zag bijvoorbeeld dat vorige week, binnen een kwartiertje, zomaar drie gevangen muizen het nest in werden gebracht. Dat kan maar een ding betekenen, er zijn jongen geboren.

Waarschijnlijk nog zo klein dat ze nog niet over de rand kunnen kijken. Het mannetje is waaks en kiest direct het luchtruim als een "vreemde" vogel het waagt om in de buurt van de hoog-
3 jonkies en een klein kopje in het nest
spanningsmast te komen. Het loopt niet altijd uit op een knokpartij, maar zijn aanwezigheid is vaak afdoende. Luid roepend vliegt hij rond, jaagt in de pas gemaaide grasakkers en vangt makkelijk prooien. Dat is op dit moment natuurlijk heel makkelijk want jagen in hoog gras valt niet mee.

Vandaag, dinsdag, is het heel erg warm en drukkend benauwd en dat was voor mij weer een voordeeltje want de jonge valkjes probeerden wat verkoeling te vinden op de rand van het nest. Hierdoor zaten ze mooi in het zicht en kon ik vier kopjes tellen en het zouden er ook weleens vijf kunnen zijn.

een baasje van een torenvalk
De komende paar weken zullen de jongen groeien en groeien en zorgen dat het nest te klein wordt. De ouders moeten de komende tijd keihard werken om voldoende muizen aan te voeren want die kleintjes hebben een onstilbare honger.

Zo net voordat de jonge torenvalken uitvliegen zitten ze vol in het zicht, in ieder geval voor mij en voor nog een paar ingewijden. Het kleine kraaiennest barst dan uit zijn voegen en biedt nog amper bescherming. Ik hoop het uitvliegen mee te maken, hoewel dat nog een spannende is. Meestal in alle vroegte kiezen ze het luchtruim en vliegen ze naar een veilige plek waar ze door de ouders gevoerd worden. Dat kan verspreid in het gebied zijn en meestal zitten ze dan niet vlak bij elkaar. Ik verheug me nu al op al die activiteit!

Wil je meer weten van deze kleine poldervalk, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/torenvalk

dinsdag 4 juni 2019

Grauwe klauwier.

mannetje grauwe klauwier
Aan een grauwe klauwier is niets grauws aan. Waar deze prachtige vogel zo'n lelijke naam aan te danken heeft weet ik ook niet. De kleuren zijn prachtig en strak belijnd, waardoor de vogel er nog voornamer uitziet. Het zwarte boevenmaskertje steekt scherp af tegen de zachte warme kleuren van het grijze kopje en de zachtgele borst.

De laatste weken heb ik een koppeltje grauwe klauwieren kunnen bekijken in een mooi natuurgebied vlakbij. In dit gebied beheert door natuurmonumenten, leven een paar koppeltjes van deze klauwieren, ze broeden zelfs in dit gebied. Ik had nog nooit eerder in ons land gezien en kende ze alleen van vakantie bestemmingen. De eerste keer dat ik grauwe klauwieren zag, was in 1992 toen we, nog net voor daar de oorlog uitbrak, op vakantie waren in Joegoslavië. Ooit had ik een keer vlak bij de plek van deze grauwe klauwieren een roodkop klauwier gezien. Dit is een nog zeldzamere verschijning in Nederland maar die had ik dus al jaren eerder in april 2013 gezien.

ook de achterkant is prachtig
Het vrouwtje heeft haar nestje in een grote bramenstruik met daar vlak naast een kleine eik en kleine berkenboom. Ik weet dat omdat het mannetje af en toe een grote prooi naar de struik brengt en het vrouwtje de prooi dankbaar van hem overneemt en direct weer in de bramenstruik verdwijnt. De vogel zit volgens mij op eieren want het mannetje vangt af en toe een insect en vliegt dan naar de top van het berkje en niet naar het nest. Ook het vrouwtje jaagt nog niet op insecten of andere kleine prooien.

Het zal denk ik niet lang duren of ze gaan allebei op jacht en zullen dan nog beter te zien zijn. En waar ik benieuwd naar ben, is hoe dat volgend jaar zal gaan. Komen de klauwieren terug naar hun stekje en gaan daar weer opnieuw broeden? Waar gaan de jonge klauwieren naar toe? Komen die ook terug naar dit gebied en gaan daar dan ook broeden en ontstaat er dan zo langzaamaan een grotere populatie klauwieren? Allemaal vragen die nog een jaartje wachten op antwoord.

Wil je meer weten van deze onschuldig uitziende bandiet, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grauwe-klauwier