Ga naar buiten en kijk omhoog.

overtrekkende vink, 8 okt 2025

De vinkentrek was afgelopen week op zijn hoogtepunt. De lucht zat vol met vinken althans zo leek het wel. Een dagje in de tuin werken leverde dik 200 naar het zuiden overvliegende vinken op. En dat dus in een tuin middenin een woonwijk. Ook op de vogeltrek telpost in de Biesbosch op de Tongplaat vlogen afgelopen week maar liefst 1812 vinken over. Nu is dat altijd al een plek waar heel veel trekvogels overkomen en dat is de laatste dagen ook weer eens duidelijk geworden. Hier worden tijdens de trek ook regelmatig zeldzaamheden gespot. Vorig jaar zagen we daar een druk roepende bladkoning. 

groep overwinterende vinken, 31 jan 2025

Behalve vinken vliegen ook graspiepers in grote aantallen naar het zuiden. Wat mij opviel is dat de vinken vrij laag overvlogen terwijl de graspiepers ervoor kozen om een flink stuk hoger te vliegen. De aantallen graspiepers zijn ook nog wat lager dan de aantallen vinken. Enkele jaren geleden, ook middenin de vogeltrek vlogen de graspiepers hier in de polder door een straffe zuidoosten wind heel laag. De piepers vlogen in de polder amper op 2 meter hoog en waren zo goed te volgen. De piepers weten wel wat ze moeten doen om niet teveel energie onnodig te verspillen en dat was toen voor ons een extraatje want zo stonden we bij wijze van spreken midden tussen de piepers.

overtrekkende vinken, 3 mrt 2025

Ook de aantallen waren dankzij de wind gigantisch. Honderden piepers passeerden ons. Dat doen ze waarschijnlijk de trek met weinig wind ook wel maar dan zie je ze niet omdat ze dan een stuk hoger vliegen.

De vinkentrek is altijd wel goed te volgen want het vinken roepje klinkt continue en als je daar een beetje scherp op bent dan zie je ook. Meestal in kleine groepjes van vijf tot vijftien exemplaren en soms groter vliegen dan in los verband over. In de Boswachterij Dorst willen ze dan nog wel eens neerploffen in de struiken en wordt er kortstondig gerust en gefoerageerd. Groepen van veertig

mannetje vink

tot vijftig vinken is dan niet gek. Maar behalve wegtrekkende vinken blijven ook heel wat vinken in grote groepen overwinteren. Ik zie ze dan vaak samen optrekken met grote groepen groenlingen. Haast niet voor te stellen maar dan praat ik toch over drie-, vierhonderd vinken en groenlingen bij elkaar. Het gebied waar ze dan verblijven is een natuurgebied met heel veel kruidenstroken, kaardenbollen, zonnebloemen en uitgebloeide inheemse berenklauwen. Allemaal planten met zaden waar ze verzot op zijn. In Nederland overwinteren soms wel twee miljoen vinken en trekken nog eens meer dan een miljoen vinken over ons land om zuidelijker te overwinteren. Dus het is niet gek dat ik op een middagje tuinieren meer dan tweehonderd vinken zag overvliegen. Mijn advies voor deze periode is; "ga naar buiten en kijk omhoog".

Wil je meer weten van deze avontuurlijke vogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/vink

Grote sternen uitzwaaien.

grote stern in winterkleed, 6 okt 2025

Afgelopen maandag was ik aan de kust en zag daar nog steeds veel grote sternen zuidwaarts trekken. Als de sternen hier in de zomer verblijven zie je ze meestal vissen en dan dansen ze door de lucht om plots als een baksteen naar beneden te vallen en de zee in duiken om een visje te pakken. Heel ander gedrag dan ze nu laten zien. Vrij laag in een strakke vlucht zuidwaarts op weg naar de overwintergebieden in het zuiden.

Ze vliegen hier al in hun winterkleed rond en in Afrika kennen ze deze vogel niet anders. Die hebben de grote stern nog nooit zo in zomerkleed gezoen zoals wij ze hier altijd zien. Ook de vlucht is anders, de vrije en speelse vlucht heeft plaatsgemaakt voor een strakke vastberaden vlucht met maar een doel voor ogen. Zo snel mogelijk weg van hier en op naar de warmte. Het moet voor hun ook een soort vakantiegevoel zijn. Zon, zee, warmte en een lekker vers tropisch visje. Dat klinkt mij ook als muziek in de oren.

rustende groep grote sternen 

Op de zeedijk zag ik nog een laatste grote groep van zestig-zeventig grote sternen op de stenen zitten. Allemaal het winterkleed aangetrokken en nog even uitrusten voordat de grote reis begint. Het zal eerdaags hier wel afgelopen zijn en zijn ze allemaal vertrokken. Afgelopen jaren heb ik in de winter zo af en toe nog een overwinteraar gezien. Die besparen zich de enorm lange en gevaarlijke reis en met wat geluk overleven ze de winter hier. Ik denk als je beide opties tegen elkaar afweegt dat er qua overlevingskansen niet heel veel verschillen inzitten.

voorbij trekkende sternen

Heel de maandagochtend hield de stroom van wegtrekkende grote sternen aan. Soms een eenling maar meestal kleine groepjes van drie tot vijf vogels. Je hoorde de krassende roep als een soort waarschuwing klinken, zo van "opzij opzij wij komen er aan". Hoeveel het er die ochtend ook waren, ik moest elke keer met veel bewondering en ontzag even naar deze vertrekkers kijken. En dat te bedenken dat miljoenen vogels van allerlei soorten langs onze kust wegtrekken. Miljoenen vogels halen het maar ook schrikbarend veel vogels leggen het loodje tijdens de trek.

170 elanden verongelukten
die winter op de Alaska Highway

Goed dat we dat allemaal niet weten want daar zou je depressief van kunnen worden. Ik weet nog dat in Alaska grote borden langs de weg stonden waarop bijgehouden werd hoeveel elanden die winter op deze specifieke weg doodgereden waren. Van de aantallen die op die borden stonden moest ik toen slikken want dat ging mijn voorstellingsvermogen te boven. Ik moet er niet aan denken dat op borden te lezen zou staan hoeveel grote sternen tijdens de lange tocht gesneuveld waren. En geloof maar dat de aantallen schrikbarend hoog zijn en dat geldt trouwens ook voor alle andere trekvogels.

Wil je meet weten van deze dansende stern, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grote-stern

Contact met de kleine zwanen.

rechtsvoor kleine zwaan Thelma, jan 2025

De kleine zwanen verwacht ik hier over een of twee maanden maar die zijn natuurlijk allang op trek. Ze leggen een enorme afstand af van Noord-Rusland en Siberië naar het westen. De trek van deze vogels vindt in etappes plaats en maken ze regelmatig een tussenstop en kunnen daar dan een tijdje blijven hangen eer ze weer verder westwaarts trekken. 

Tussen die kleine zwanen zitten ook zanen met een halsband hebben gekregen en enkele zwanen zijn zelfs voorzien van een GPS zender om de nek. En het leuke van die GPS zender is, dat die zenders contact maken als ze in het bereik komen van zendmasten van het mobiele netwerk in het westen. Afgelopen week maakten de

actuele positie kleine zwanen,30 sep 2025

eerste gezenderde zwanen contact met het mobiele netwerk en hebben op die manier hun exacte positie aangegeven. Daardoor zijn de zwanen de komende maanden precies te volgen en weten we ook waar ze eten, slapen en vliegen. Want al deze details zijn af te lezen aan de geregistreerde bewegingen. 

Op dit moment zitten al een aantal gezenderde kleine zwanen in de Baltische staten en ik denk dat dit een wat langere tussenstop zal zijn. Als ze daar de knolletjes van het fonteinkruid op hebben, komen ze deze kant uit. En als het weer zo´n milde winter wordt is de kans niet ondenkbaar dat ze niet zo ver meer vliegen en niet verder dan Noord-Duitsland of Denemarken zullen vliegen. 

Thelma bovenaan vliegend, 20 jan 2025

Ik ben daarom heel benieuwd of Thelma de kleine zwaan hier over enige tijd weer in de buurt te zien is. Thelma is namelijk ook van een GPS zender met nummer 049T voorzien maar heeft nog geen contact gemaakt met het mobiele netwerk. Zij zit nog in Siberië

In januari van dit jaar pendelde ze dagelijks tussen de polder De Plomp in de Biesbosch en de Gecombineerde Willemspolder in Oosterhout en was ze live te volgen in haar bewegingen.

Wil je meer weten van die prachtige kleine zwanen, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kleine-zwaan

De makke graszanger.

graszanger, 27 sep 2025

Van de ene exotische vogel naar de andere exotische vogel zullen we maar zeggen. De afgelopen weken kom ik de ene exotische vogel na de andere tegen. Is het niet vanwege de trek dan is het wel een exotische vogel die vanwege de klimaatverandering langzaam maar zeker vanuit het zuiden van Europa naar het noorden oprukt. In navolging van de cetti's zanger laat ook de graszanger een vergelijkbaar verspreidings-patroon zien.

In het begin vestigt de betreffende vogel zich in een gebied en blijft daar dan jaren zonder verder gebiedsuitbreiding. Soms een harde terugval door een strenge winter om daarna na soms enkele jaren weer een nieuwe vestigingspoging te doen. Dit verhaal kun je zo op de vestiging van de cetti's zanger leggen en nu dus ook op het verspreidingspatroon van de graszanger. Beide vogels komen uit Zuid-Europa en zijn door de klimaatsverandering naar het noorden getrokken.

graszanger, mrt 2024

De cetti's zanger had de Biesbosch uitgekozen en dat werd in de loop der jaren een waar cetti´s zangers bolwerk met meer dan 1.600 territoria en van waaruit de soort zich verder over Nederland heeft verspreid. De cetti´s zanger kom je nu werkelijk overal tegen. Ik hoorde zijn bekende roepje van Lauwersoog tot in de duinen bij Ouddorp. De graszanger volgt een soortgelijk patroon en kom ik de laatste jaren ook steeds vaker tegen. Vorige week was dat ook weer het geval en zag ik een mooi getekende graszanger in een duindoornstruik zitten. 

met een prachtige tekening op de rug.

In tegenstelling tot de cetti's zanger is de graszanger helemaal niet schuw en gaat op zijn gemak in de top van een struik zitten en maakt zich helemaal niet druk om wat er om hem heen gebeurt. De graszanger is al in een groot deel van Zuidwest-Nederland te vinden en dat gaat de komende jaren mogelijk meer worden. Alles valt of staat met de winters van tegenwoordig. De huidige winters zijn erg mild en daar vaart de graszanger wel bij. Zodra we een echte strenge Hollandse winter krijgen is het gedaan met deze soort. Ze zijn nog niet winterhard zoals veel oer Hollandse wintervogels. En dat geldt trouwens ook voor de cetti's zangers. Die kunnen ook niet tegen de kou, alhoewel ze dat al wel een stukje beter kunnen dan vroeger. Op dit moment broeden al ruim 200 broedparen graszangers in Zuidwest-Nederland. Dus nu maar hopen dat dat goed blijft gaan.

Wil je meer weten van de opvolger van de cetti´s zanger, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/graszanger

De meer dan exotische hop.

hop op Texel, nov 2017

De hop heeft een excotische uitstraling en ik ken hem vooral van de verre reizen die we gemaakt hebben. In Oost-Afrika en Noord-Afrika is de soort algemener dan hier maar is inmiddels ook een Nederlandse broedvogel. Dat de vogel zich hier weer vestigt, zal wel door de opwarming van de aarde komen. In de vorige eeuw kwam de vogel wel wat meer voor en vanaf de zeventiger jaren was de vogel verdwenen uit Nederland. De afgelopen jaren is de vogel wel weer wat vaker te zien en de broedgevallen nemen zelfs wat toe. Maar dan hebben we hert nog steeds maar over enkele broedparen. 

De hop van afgelopen week deed precies wat je van een hop mag verwachten, scharrelen in schraal kruidenrijk grasland. Af en toe een stukje vliegen, op een paaltje gaan zitten en weer verdwijnen achter een flinke pluk gras. Met zijn lange snavel peuterde hij steeds in de rond en ik zag dat hij ook wat ving en opat. Met deze snavel is dat een makkie en foerageert hij op dezelfde manier als een wulp.

afgelopen zaterdag, 27 sep 2025

De hop was niet echt schuw en was vanaf een met of dertig goed te bekijken. Hij was wel alert en hield de omgeving goed in de gaten maar was zeker wel op zijn gemak. Ik denk dart deze hop ook op doortrek was en vermoedelijk op weg was naar Zuid-Europa of zelfs verder door zou kunnen vliegen naar Afrika waar de meeste trekvogels overwinteren.

De meeste hoppen in Europa leven in Spanje en Portugal en ik vraag mij af of deze vogel daar oorspronkelijk ook vandaan komt. Het blijft een bijzondere ontmoeting want als hij zijn kuif opzet ziet hij er helemaal bijzonder uit en is dit misschien wel de meest on-Nederlandse vogel die je kunt bedenken.

Ik las overigens dat de Nederlandse broedgevallen van hoppen voornamelijk in Oost-Nederland zijn geregistreerd. Vooral Noord-Limburg is een hotspot en daarnaast doen Twente en ook Oost-Brabant mee. Dat was trouwens nieuw voor mij. 

Wil je meer weten van deze bijzondere Nederlandse broedvogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/hop

En nog een zeldzame aziatische vogel.

1e kalenderjaar aziatische roodborsttapuit

De aziatische roodborsttapuit van afgelopen zaterdag is minder Aziatisch dan ik dacht. De vogel komt al voor in het oosten van Turkije en vanaf daar steeds verder oostwaarts tot in China, Mongolië en de Himalaya toe. En overwinteren doen  ze in Zuidoost-Azië. Nederland ligt tijdens de trek niet echt op hun route. En tijdens die trek aan de andere kant van de wereld dwaalt er wel eens eentje af en zet de pootjes bij ons aan de grond. 

Ik heb gelezen dat in de afgelopen vijftien jaar dat in twaalf van die jaren meerdere keren is gebeurd. In april van dit jaar is er ook een in Velzen gezien. En daarvoor was dat in Castricum in oktober 2023. 

Deze bijzondere tapuit is dus geen alledaagse kost. En volgens de dikke Van Duivendijk is het ook nog eens een lastig beestje om te herkennen. Het exemplaar van afgelopen zaterdag was een eerste kalenderjaar en nog niet helemaal uitgekleurd. Dat maakte het extra lastig want behalve deze vogel zaten in de struiken paapjes, gewone roodborsttapuiten, zwartkoppen, jonge gekraagde roodstaarten en zelfs een graszanger. Sommige jonge vogels waren ook nog niet helemaal uitgekleurd waardoor het goed opletten was geblazen wie nu door de struiken scharrelde.

de aziatiache roodborsttapuit in de struiken

Met wat geduld en oefening lukte het op een gegeven moment wel om hem er steeds weer uit te vissen, lastig want de kleine vogels waren erg beweeglijk en druk aan het foerageren. De oostenwind zorgde ervoor dat heel veel trekvogels naar de kust opgestuwd werden. Ze kwamen hier samen en konden rusten en foerageren en via de kustlijn weer verder zuidwaarts trekken. Ik had eerlijk gezegd verwacht dat ook de graspiepers massaal over zouden vliegen want daar is het immers wel de tijd voor. Maar die lieten die dag verstek gaan.

De aziatisch roodborsttapuit was te herkennen aan de veel blekere kleuren, een vrij vage bruin getinte koptekening, de rossige borst en de opvallende witte keel. De staart is aan de basis witter en contrastrijker. En net als bij zoveel vogels maakt de optelsom van specifieker kenmerken het plaatje van een bepaalde soort compleet..

Wil je meer weten van de aziatische roodborsttapuit, klik dan op de link;

https://www.welkevogelisdit.nl/aziatische-roodborsttapuit

Een aziatische goudplevier om de hoek.

een gewone goudplevier

Elk jaar verschijnen wel ergens in ons land amerikaanse en aziatische goudplevieren. Voor mij niet bepaald een soort waarvoor ik in de auto spring om ze te gaan bekijken. Meestal houden ze zich op in een grote groep goudplevieren en zie zo'n zeldzaam exemplaar dan maar eens te vinden. Een goed vogelboek moet je dan wel meenemen om de minuscule verschillen in het verenkleed te ontdekken. Daarbij komt ook nog eens dat in de deze tijd van het jaar de vogels ook nog eens van zomer- naar winterkleed ruien. Je kunt nu nog vogels treffen die grotendeels in zomerkleed rondlopen en exemplaren ie al helemaal naar het winterkleed zijn geruid. En dat is dan om het makkelijk te maken. Ik denk dan ook dat veel vogelaars met deze vogel de mist ingaan en een foto bij de waarneming een must is.

Afgelopen week waren wij aan zee en warempel, er zat een aziatiasche goudplevier in een akker op nog geen 5 kilometer van ons vakantiehuisje vandaan. Kijk, dat is dan ander koek. Als om de hoek een zeldzame vogel zit, wil ik wel in actie komen. De akker met

aziatische goudplevier, 18 sep 2025

goudplevieren was zo gevonden. De plevieren zaten dichtbij elkaar, de kop in de veren en de een harde wind zorgde ervoor dat er maar weinig beweging in de groep zat. De aziatische goud-plevier kon nog niet "afgetikt" worden. Wellicht zou de dag daarna, als de weersvoorspelling minder wind aangaf, de kansen vergroten.

De vogel was al op 11 september ontdekt en werd elke dag wel een keer door een vogelaar gezien. Dus waarom zou dat mij dan niet lukken. Ik wist hoe de vogel eruitzag en het lag nu aan de vogel om zijn kop uit de veren te steken zodat ik hem kon herkennen 

De andere dag bracht ook ander weer en dat bood meer kans om de aziatisch goudplevier te vinden. Nog geen tien minuten rijden en ik stond weer bij het bewuste veld met goudplevieren. Allen waren ze vandaag met meer vogels. Ik schatte dat het nu ongeveer vijfhonderd exemplaren waren dus de uitdaging was ondanks het prettige weer een stuk groter. Het duurde daarom ook een tijdje eer ik de bewuste zeldzaamheid had gevonden.

aziatische goudplevier

De donkere pet, de lichte wenkbrauwstreep, het donkere vlekje op de wang en niet geheel onbelangrijk het kleinere formaat die hoger op zijn poten stond, maakte dat dit een hele andere vogel was. En ondanks dat je alle kenmerken gecheckt hebt en toch duidelijk een andere vogel ziet, wil je toch een bevestiging dat je een juiste determinatie hebt gedaan. De foto op waarneming gezet en die werd diezelfde dag nog goedgekeurd en maakte mijn dag goed. Het was niet makkelijk en de vogel is niet spectaculair om te zien maar past na al die jaren toch wel op mijn lijstje. 

Wil je meer weten van deze dwaalgast, klik dan op de link;

Nature Today | Aziatische goudplevier: een verloren Nederlandse trekvogel?

pijlstorm

noordse pijlstormvogel op trek, 16 sep 2025

Afgelopen week waren we een weekje aan de kust en hadden niet het allerbeste weer wat je kon wensen. Met name de eerste paar dagen stond daar een harde westenwind met op de eerste dag zelfs kracht 6 tot 7.

Veel vogelaars stappen dan in de auto om in deze periode iets van de zeetrek mee te krijgen. Wij hoefden dat dus niet te doen want wij waren er al. In deze periode trekken veel pijlstormvogels naar de oostkust van Zuid-Amerika en passeren dan de westelijke kustlijn van Noord-Europa. En als de wind dan uit het noordwesten waait is het helemaal feest maar dat was nu dus niet zo. Als de wind uit die hoek waait worden de vogels naar de Nederlandse kust gedrukt en passeren ze zo nog dichter langs de kust.

nummer 2 vloog laag tussen de golven.

Op zich was die westenwind geen ramp als je weet dat op die dag vanaf de diverse telposten meer dan duizend meldingen werden gedaan van voorbijtrekkende noordse pijlstormvogels. De vogel is een van de wat minder algemeen voorkomende pijlstormvogels. De grauwe pijlstormvogel is de meest algemene soort maar die liet zich deze dag maar aan een paar vogelaars zien. De echt zeldzame vale pijlstormvogel is ook door een enkeling gespot. Heel bijzonder moet dat zijn als je die voorbij kunt zien vliegen.

Ik had niet zo de drang om naar een telpost te rijden ook al was dat voor mij een kort tripje als je toch al de kust verblijft. Ik besloot midden op de dag toch even naar de Brouwersdam te rijden, een ritje van slechts zeven kilometer. 

De wind stond in de lengterichting van de dam waardoor het eigenlijk geen doen was om door de telescoop te kijken. Alles stond te schudden en er zat niets anders op om een beschutte plek te gaan zoeken en die vond ik een kilometer verderop in de vorm van een grote zwarte container die haaks op de dam stond. 

diezelfde dag

In de luwte van de ijzeren doos stond ik daar in volledige windstilte over de zee te turen en dat was niet voor niets. Tot mijn verbazing zag ik hier dus ook noordse pijlstormvogels laag over de golven naar het zuiden vliegen. Er zat op een gegeven moment ook een pijlstormvogel op het water uit te rusten. Ik dacht dat deze vogels veel verder over zee zouden vliegen en zeker niet deze inham in de kustlijn zouden kiezen. Niet veel later kwam er weer een voorbij en toen nog een. Wat een geluk want het was alweer meer dan zeven jaar geleden dat ik de noordse pijlstormvogel had gezien.

Wil je meer weten van deze hele echte zeevogel, klik dan op de link;

Noordse pijlstormvogel | Vogelbescherming

Boomvalken in "the spotlight".

de jonge boomvalk, 25 aug 2025

De hele afgelopen maand en de eerste week van deze maand was in de Biesbosch, in de Noordwaard een koppel boomvalken "wereldnieuws" voor een groepje fotografen. Ze waren met hun enorme toeters niet weg te slaan bij het nest van een koppel boomvalken. De vogels hadden hun nest kort langs de weg in een boom. Ik schat dat daar in de afgelopen weken enkele miljoenen foto's(bij wijze van spreken) van dit koppel en hun jong zijn geschoten. Van 's-morgensvroeg tot aan het eind van de dag stonden daar de auto's in een flinke rij in de berm geparkeerd. 

Ik had daar wat moeite mee en gunde de vogels hun rust. Gelukkig negeerden de vogels de nieuwsgierige en opdringerige fotografen en deden ze hun ding. Druk roepen en veelvuldig heen en weer vliegen was zo'n beetje hun dagelijkse bezigheid. Ik ben een paar keer even gestopt maar dat voelde niet goed.

jonge boomvalk in het nest

Gelukkig voor mij was een stuk dichter bij huis eenzelfde situatie aan de hand. Op slechts een paar honderd meter van ons huis zat ook een koppel boomvalken in een hoogspanningsmast. Deze vogels waren overigens net zo luidruchtig als de Biesbosch valken. Het grote verschil was wel dat niemand van dit koppel afwist en dat zorgde voor volop rust voor het polderkoppel. Ik kon ze op flinke afstand prima gadeslaan zonder dat ze mij in de gaten hadden.

Elk jaar is hier ergens in de buurt wel een koppel boomvalken te vinden. Ze broeden in een oud kraaiennest meestal in een van de hoogspannings- masten. Ik heb ze ooit een keer op een boomnest zien zitten. Aangezien het hier in de polder barst van de kraaien, is een verlaten nest in een mast niet moeilijk te vinden. De kraaien zijn dan allang klaar en kijken niet meer om naar de oude nesten.

In de polder, 6 sep 2025

De boomvalken moeten dan nog arriveren en zo rond begin mei gaan die pas een plekje zoeken. Ze hebben dan de nesten voor het uitkiezen. Of de boomvalken hier in de polder ook succesvol zijn geweest durf ik niet te zeggen. Ik heb slechts enkele keren twee boomvalken tegelijk gezien en ik weet niet of een van die twee een jonge vogel betrof of dat het twee adulte boomvalken waren. 

Tijdens de roofvogeltrek in de eerste week van deze maand zag ik vanuit onze tuin zes boomvalken straf zuidwaarts vliegen. Dit waren volgens mij geen boomvalken die hier in de buurt hebben gebroed. Dit waren boomvalken op trek die hoog over in een rechte lijn naar het zuiden vlogen. Die zien we de komende zes, zeven maanden niet terug.

Wil je meer weten van deze zomerse roofvogel, klik dan op de link+

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/boomvalk

De torenvalk moet geholpen worden.

torenvalk, 15 aug 2025 Noordwaard

Ik ben al jaren en jaren achter elkaar gewend om in de Oranjepolder bijna dagelijks 1 of 2 torenvalken te zien. En in al die jaren wist ik ook altijd wel de broedplek van een koppel torenvalken in onze polder te vinden. En behalve hier in de polder kwam ik ze ook op veel andere plekken tegen, het was gewoon een algemene vogelsoort net zoals de buizerd dat nu is. Ik zag ze ook bij een afrit van de snelweg, biddend boven de ingezaaide akkers, langs snelwegen en af en toe ook in de boswachterij Dorst, je zag ze altijd wel ergens.

Maar begin dit jaar viel mij op dat ze uit de Oranje-polder waren vertrokken en ook in de naastgelegen Willemspolder zag ik dit voorjaar tijdens de weidevogel beschermingsactiviteiten geen biddende torenvalken. Alleen in de Biesbosch zag ik ze nog regelmatig jagen. Waar zijn ze toch gebleven?

Nu is heel toevallig dit jaar door SOVON uitgeroepen tot het jaar van de torenvalk en dat is niet voor niets en al helemaal niet toevallig. Ik had hier niet eens over nagedacht en was het mij juist in het veld opgevallen dat er minder torenvalken waren. Als SOVON(Stichting Ornithologisch Veld Onderzoek Nederland) een vogelsoort benoemt tot soort van het jaar, is dat niet voor niets. Het betekent dat het niet goed gaat met de soort en wordt er in dat jaar extra onderzoek naar de dramatisch achteruitgang gedaan.

Oranjepolder, 4 dec 2018

Het is nu dus zo dat door de intensieve landbouw en veeteelt steeds minder insecten en prooidieren in de velden leven. Een torenvalk heeft bijvoorbeeld drie tot vier muizen per dag nodig en dat aantal is niet altijd meer te vangen en wijkt de torenvalk daarom uit naar andere plekken zoals de bermen van snelwegen met alle gevaren van dien.

Keer op keer lees ik als verklaring van de achteruitgang van een vogelsoort dat de landbouw en intensieve veehouderij de oorzaken zijn. De hoge stikstofuitstoot, het vele maaien, het monotone landschap zorgen ervoor dat kleine dieren en insecten in rap tempo verdwijnen en dat daardoor steeds minder voedsel beschikbaar is voor onder andere de torenvalk. Dit is al een

3 jonge torenvalken, 27 jul 2021 in de duinen

tijdje aan de gang en dat wordt nu dus ook stilletjes aan duidelijk in bijvoorbeeld de vogel-wereld. De vogels vinden te weinig voedsel en trekken weg of sterven gewoonweg uit. Kijk maar eens hoe slecht het gaat met de weidevogels. Daarnaast verdwijnt ook steeds meer geschikt leefgebied, ook veroorzaakt door onze boeren. Vlinders en insecten zie je maar amper in de polders en met name jonge vogels zijn hier juist van afhankelijk. Volwassen vogels vullen hun dieet nog wel aan met zaden en bessen maar voor jonge vogels is dat anders. Ik hoop dat de torenvalk het wel gaat redden maar als er niets verandert heb ik hier een hard hoofd in.

Om ze nog in mooie aantallen te zien moet je naar de gebieden zoals de duinen gaan waar de agrarische sector zijn stempel nog niet nadrukkelijk drukt. Hier in de buurt is de Biesbosch ook nog een goede plek waar nog aardig wat torenvalken leven.

Wil je meer weten van de ernstig bedreigde torenvalk, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/ook-jij-kunt-de-torenvalk-helpen

Roofvogels op trek.

adulte man wespendief, 7 sep 2025

Afgelopen week heb ik zelfs vanuit de achtertuin de roofvogeltrek mee kunnen maken. Het draait bij de roofvogeltrek vooral om de juiste windrichting maar vooral ook om thermiek. Roofvogels kiezen vooral voor gemak en doen zo weinig mogelijk moeite om te reizen. 

Maar om dat te kunnen, moet er eerst flink worden geklommen. Roofvogels zoeken een thermiekbel op en schroeven dan omhoog. Ze kunnen tot enorme hoogten opstijgen en met wat geluk kun je dan meerdere roofvogels omhoog zien cirkelen. Ik heb zo wel vaker buizerds, sperwers en kiekendieven samen zien schroeven.

adulte vrouw wespendief, 8 sep 2025

Als de roofvogels dan op hoogte zijn, zweven ze zuinig mogelijk naar het zuiden. Niet al te snel vliegen en daardoor niet te snel dalen zorgt ervoor dat de vogel een grotere afstand kan afleggen. Zo vliegen ze dan van thermiekbel naar thermiekbel en kunnen door een minimale inspanning enorme afstanden afleggen. Wat dat betreft pakken ze het een stuk slimmer aan dan bijvoorbeeld eenden, steltlopers of zangvogels die moeten blijven vliegen en kunnen niet oneindig op thermiek zweven. Er zijn zelfs vogels die over zee trekken en moeten blijven klapwieken en niet eens even kunnen landen om te rusten.

juveniele wespendief, 7 sep 2025

Ik zag de afgelopen dagen sperwers en boomvalken hoog over, straf zuidwaarts zweven en waar ik nog het meest blij mee was dat ook vijf wespendieven voorbij trokken. Deze grote roofvogels vlogen enorm hoog over en waren maar net te zien en te volgen. Deze dagen lag de camera in de tuin zodat ik snel een foto kon maken want op deze hoogten is het heel lastig om de soort te herkennen.

Wespendieven kunnen net als buizerds heel variabel van kleur zijn. Hele lichte tot donkere en donkerrode verschijningsvormen kom je nu tegen. Vaak zitten daar in deze tijd van het jaar ook juveniele vogels tussen. Ik zag afgelopen maandag en dinsdag zowel adulte als juveniele vogels overvliegen. Landelijk waren de aantallen ook spectaculair te noemen. Honderden exemplaren passeerden ons land op weg naar het warme zuiden met als eindbestemming Congo en Ghana. Goede reis gewenst!

Wil je meer weten over de zwevende wespendief; klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/wespendief

Scannen loont de moeite.

een klein deel

Het loont altijd om grote groepen vogels te scannen. Er kan altijd iets bijzonders tussen zitten al is dat natuurlijk geen garantie. Op deze manier werden de afgelopen jaren bijvoorbeeld in de Biesbosch de Amerikaanse wintertalingen en blauwvleugeltalingen ontdekt. De enorme groepen talingen scannen is dan een serieuze zaak en vooral ook een tijdrovende zaak. En de keren dat er zo'n bijzondere taling tussen zat is op de vingers van een hand te tellen.

En met die wetenschap dat het het wel eens kan lonen om een grote groep vogels te scannen, speurde ik een groep van ongeveer 150 ooievaars

opvliegende zwarte ooievaar(L), 4 sep 2025

af. Dit keer had ik het geluk om een zwarte ooievaar te vinden die zich tussen de ooievaars ophield. Ongeveer even groot, hetzelfde silhouet en net zo schrikachtig als de hele groep ooievaars. Er gebeurde volgens mij niets wat de boel verstoorde en toch koos de groep het luchtruim om na een klein rondje weer te landen. Iets verder uit elkaar maar binnen elkaars gezichtsveld stonden ze weer even stil. 

De zwarte ooievaar was dan weer snel gevonden alhoewel de afstand tussen mij en de bijzondere vogel wel steeds groter werd. 

de juveniele zwarte ooievaar op de
achtergrond, 4 sep 2025

Zo'n zwarte ooievaar is een hele bijzondere soort die je niet vaak tegenkomt. In Oost-Brabant, bij Asten in de Groote Peel zitten wel wat zwarte ooievaars en daar zag ik in 2011 zwarte ooievaars vliegen. Dit is overigens de beste plek in ons land om zwarte ooievaars te zien. Ze broeden hier niet maar trekken door ons land naar het zuiden. In de Groote Peel blijven elke zomer wel een paar vogels "overzomeren", het gaat dan meestal om jonge vogels die nog niet geslachtsrijp zijn. 

In ieder geval is dit wel de tijd dat de zwarte ooievaars op trek zijn, dus is het nu opletten geblazen. Ik had eerlijk gezegd de moed al een beetje opgegeven want de trek periode is voor deze vogels alweer een klein maandje bezig en is bijna voorbij en moeten we weer een hele tijd wachten tot ze terugkeren.

Wil je meer weten van deze bijzondere ooievaar, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zwarte-ooievaar

Havik aan het werk.

havik, 1 sep 2025

Afgelopen maandag zag ik in de Boswachterij Dorst aardig wat roofvogelactiviteit. Dat verschilt per keer want soms zie ik geen enkele roofvogel en deze keer waren de rovers heel actief. Zowel roepend, rustend als jagend kwamen ze deze ochtend voorbij. Mijn aandacht werd al snel getrokken door een grote plukplaats waar een houtduif vakkundig uit elkaar was gehaald. De veren waren overduidelijk uit de vogel getrokken en niet afgebeten zoals dat bijvoorbeeld door een vos wordt gedaan. 

De rover had hier de tijd voor genomen want werkelijk alle veren lagen hier op een hoop. Ik probeerde mij nog voor te stellen hoe dat er uiteindelijk uitgezien moet hebben. Een volledig naakte houtduif die meegenomen werd naar een plek waar de vogel tot op het bot werd kaal gegeten. Het moet een vreemd gezicht zijn geweest. Ik vermoed dat hier een havik aan het werk was geweest. De havik is een slag groter dan een sperwer en eerder in staat om zo'n grote prooi te slaan. 

het complete verenkleed van een houtduif

Een sperwer, die overigens niet veel verder in een dode boom zat, achtte ik er niet toe in staat. De sperwer is een serieus kleinere roofvogel dan de havik. En een houtduif doden is een maar meenemen in de vlucht lijkt mij niet te doen want een volwassen houtduif is een flink gewicht. 

De enige andere verklaring die ik kan bedenken is dat een ander roofdier de geplukte duif van de plaats delict heeft meegenomen en elders opgegeten heeft. Dat zou dan best wel een vos of das geweest kunnen zijn die in dit deel van het bos leven. Van vossen weet ik dat die prooidieren eten en van dassen weet ik dat die ook aas eten en een kale dode duif valt daar zeker onder.

sperwer, 1 sep 2025

Die ochtend lieten ook de raven zich veelvuldig horen en ook die beesten verdenk ik ervan dat ze zo'n smakelijke maaltijd niet laten liggen en met hun imposante verschijning maakt een sperwer wel plaats. Een havik is dan van een ander kaliber en moet de raaf wel even oppassen.

De havik kom ik al jaren op dezelfde plekken in het bos tegen. Er zijn sowieso twee territoria waar koppels haviken leven. Er zit hemelsbreed een dikke kilometer tussen de twee gebieden. En ik weet dat ook al jaren in het Oosterheidebos een havikenterritorium is en neem daarnaast de grote stukken bos waar ik eigenlijk nooit kom waar ongetwijfeld ook nog wel een territorium te vinden is.

Het gaat hier dus goed met deze roofvogel en dat loopt dan ook mooi in de pas met de landelijke trend die ook een stijging van de soort laat zien. Al met al had ik genoeg om over te mijmeren tijdens mijn vroege tocht door de boswachterij. 

Wil je meer weten van deze heerser van het bos, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/havik

Reuzenstern maakt tussenstop.

27 augustus 2025, Biesbosch

Elk jaar maken de reuzensterns wel een tussenlanding in de Biesbosch. De tussenstop duurt altijd maar even en vaak zijn ze na een paar uur alweer vertrokken. Met name bij laag water willen ze nog weleens een korte stop op een slikplaatje maken. Ik zie ze eigenlijk nooit echt jagen en zie ze meestal stilzitten en uitrusten. Ze hebben namelijk nog een aardige weg te gaan want de meeste vogels hebben West-Afrika als eindbestemming in hun vliegticket staan. Reuzensterns broeden in Finland en Zweden maar ook in het Kaspische Zeegebied.

De reuzenstern die ik afgelopen week in de Biesbosch zag, zat op een slikrandje naast een kleine mantelmeeuw. En een kleine mantelmeeuw mag dan "kleine" heten maar is allesbehalve een kleine vogel. Dat de reuzenstern naast de meeuw zat, maakte het voor mij nog eens goed duidelijk waarom deze stern de "reuzenstern" heet. 

16 augustus 2018, Biesbosch

Deze vogel was vrijwel net zo groot als de kleine mantelmeeuw en vanwege deze imposante gestalte vrij makkelijk te determineren. Daarbij is de snavel enorm en knalrood. De snavel is van het formaatje betonschaar en ik vraag mij af waarom die snavel zo zwaar is uitgevoerd als je dieet toch voornamelijk uit kleine vis tot maximaal een middelgrote vis bestaat.

De reuzenstern zou maar even op het slikje blijven want ik zag het water langzaam opkomen en dan vertrekt deze vogel weer. Op weg naar een volgend rustgebied ergens lang een rivier, meer of kuststrook. De reuzenstern trekt in etappes weg in tegenstelling tot bijvoorbeeld de noordse stern die enorme afstanden over zee aflegt. De reuzenstern geeft toch meer om een route langs de kust en het aangrenzende binnenland dan om een route over zee.

De afgelopen jaren ben elke keer wel ergens in de Biesbosch een reuzenstern tegengekomen. De Noordwaard ligt echt op de trekroute van veel vogels. Zowel in het voorjaar als in het najaar komen ze hier langs. Over een maand beleven we de piek van de trek en dan kan van alles langskomen. Ik kan niet wachten.

Wil je meer weten van de deze reus onder de sterns, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/reuzenstern

Jonge koekoeken gaan vertrekken.

jonge koekoek, 26 aug 2025

Eind augustus zijn alleen nog jonge koekoeken te zien. De ouders zijn al lang en breed vertrokken naar Centraal-Afrika. Deze vogels hebben de lange reis voor een groot deel achter de rug en zijn al of bijna in de buurt van Angola, Zambia en Mozambique.. De jonge koekoeken die hier geboren zijn, zonder dat ze dat weten ook naar het gebied waar hun ouders nu verblijven. 

Ik zag in de afgelopen paar dagen drie van die jonge koekoeken verbaasd de wereld inkijken. Ze zaten wel op gepaste afstand op een paaltje maar waren niet echt schuw. Dat schuwe ken ik wel van de oudere koekoeken. Die zouden nooit zo lang en zo dichtbij op een paaltje blijven zitten.

volwassen koekoek, 16 mei 2025 Noordwaard

Als ik zo eens terugdenk aan de aantallen koekoeken die in het voorjaar in de Biesbosch zijn en een partner zoeken dan zijn dat er nogal wat. Stel dat al die vogels een partner vinden en voor nageslacht zouden zorgen dan praat je over een enorm aantal jonge koekoeken. Elk vrouwtje legt zo'n vijftien eieren in de nesten van kleine zangvogels die stuk voor stuk hun stinkende best doen om die snelgroeiende jonge koekoek van eten te voorzien Die jonge koekoeken zijn makkelijk vijf keer zo groot dus gaat gaan nogal wat voedsel in. Uiteindelijk vliegt daar een aanzienlijk deel van uit en dan hebben we al gauw over enkele honderden jonge koekoeken alleen al in de Biesbosch. Dat ik nu drie jonge

Eijerwaard, 29 april 2025

zie is eigenlijk maar weinig en dan vraag ik mij af waar die dan allemaal gebleven zijn? Deels zijn die misschien al vertrokken en dat zijn dan waarschijnlijk de vroegste vogels die al in mei zijn uitgekomen. Maar dan nog, ik had het idee dat ik in deze periode nog wel wat meer jonge koekoeken zou zien. Normaalgesproken ben ik niet zo met deze specifieke soort bezig maar dit jaar hebben ze wat meer mijn aandacht. 

Het was zogezegd mijn "jaar van de koekoek". Het was meer voor mijzelf om een beeld te krijgen hoeveel koekoeken ik nou eigenlijk in een jaar tegenkom. Ik weet dat ik nog een flink aantal gemist heb maar de honderd koekoeken ben ik inmiddels ruimschoots gepasseerd waarbij het gaat om meer dan 95% roepende of eigenlijk zingende koekoeken. 

en zo vliegt hij weg.

De jonge vogels van de afgelopen dagen zijn goed te herkennen aan het verenkleed. Alle veren hebben nog witte toppen en de witte vlek achter op de kop is typisch voor een jonge koekoek. Die zie je nooit bij een volwassen vogel. Het verenkleed van een jonge koekoek kan heel variabel van kleur zijn maar de meest voorkomende vorm is toch grijs. 

Wat minder algemeen zijn de bruine varianten en dat wil overigens nog iet zeggen dat deze bruine koekoeken later als ze het volwassen kleed krijgen ook bruin zullen zijn. De definitieve kleur is pas bij volwassenheid te zien. Maar dan moeten we toch weer even wachten en horen we volgend voorjaar de jonge vogels met wat geluk weer "koekoeken" in de Biesbosch.

Wil je meer weten van deze ultieme voorjaarsvogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/koekoek