Witgatjes zijn bosbewoners?

witgat, 7 apr 2024
(green sandpiper, tringa orhropus)

De boswachterij Dorst is wel de laatste plaats waar je steltlopers zou gaan zoeken. Toch zie ik hier de laatste tijd vrij regelmatig een mooi steltlopertje, namelijk het witgatje. Een witgat is een steltloper die met name in het binnenland te vinden is en veel minder aan de kust. Ze broeden in bomen en gebruiken oude nesten van zang-vogels en houtduiven. Als je dat zo leest is het best wel vreemd gedrag voor een steltloper. 

Ze broeden overigens niet in ons land en zijn alleen wintergasten. Steltlopers zie je toch voornamelijk op de grond broeden in het buiten-gebied of aan de kust. Je denkt dat toch helemaal niet aan het bos en broedend in bomen? 

witgatje in Dorst, 22 dec 2025

Toch is dit het normale gedrag van een witgat. Ik probeer mij dan ook voor te stellen hoe dat dan gaat. Zoals alle steltlopers zijn ook witgatjes nestvlieders en dat zou dus betekenen dat witgatjes ook direct na het uitkomen uit het ei het nest verlaten. 

Ze zijn net zoals alle steltlopers met z'n vieren en komen vrijwel gelijktijdig uit het ei. De vier jonge witgatjes zouden dus direct daarna uit het nest naar beneden moeten springen en eenmaal op de grond direct naar voedsel moeten gaan zoeken. Heel bijzonder als dat ook zo met witgatjes gaat.

overvliegend witgatje
Boswachterij Dorst, 8 sep 2025

De witgatjes van Dorst zijn dus helemaal op hun plek als je naar de omstandigheden kijkt. Een rustig en gevarieerd bosgebied met voldoende plasjes met zoet water en slikoevertjes. Hier zitten gegarandeerd volop wormpjes en insecten in en daarmee komen de witgatjes hier de winter wel door. In de Biesbosch zie ik de witgatjes wat vaker en daar zitten ook meer witgatjes en ook daar klopt het biotoop. Veel water en slikrandjes, volop voedsel maar het is wel een getijdegebied en wat ik ervan begreep is een witgatje geen liefhebber van een getijdegebied. Daarom zie je ze ook vrijwel nooit aan de kust. Nu is dat in de winter voor deze vogels misschien minder van belang omdat het toch maar een tijdelijk verblijf is.

verschillende foeragerende witgatjes
Noorderplaat, 21 mrt 2025

Maar toch weer bijzonder voor de soort. Zo is dit toch wel een heel bijzondere steltloper die toch weer heel anders is dan veel andere steltlopers. En dan heb ik het trouwens nog niet eens over het solitaire gedrag wat ze laten zien en het massale gedrag wat bijvoor-beeld kieviten, wulpen, strandlopers, plevieren ete. etc. in de winter laten zien. Die kunnen in enorme aantallen samen overwinteren. Goudplevieren brengen de winter met duizenden en duizenden vogels samen door. Heel anders hoe de witgatjes dat dus doen. Die zijn volgens mij erg gesteld op hun rust en niet teveel concurrentie.

Wil je meer weten van dit buitenbeentje, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/witgat