Ransuilen

De boswachterij Dorst vanmorgen zag er winters uit.

Het was vanmorgen, maandagochtend, vroeg en koud. De thermometer gaf min drie aan. Ik wilde voor zeven uur in de boswachterij Dorst zijn. Nog ruim voordat het licht zou worden, wilde ik bij het voormalige natuurbad Surea zijn, om de ransuilen "thuis" te zien komen. Ik had niet verwacht dat het zo donker zou zijn en zonder zaklantaarn is het zelfs niet te doen. Na tien passen in het donker ben je van het padje af en de zaklantaarn moest me steeds weer op het rechte pad brengen. Ik wilde zoveel mogelijk zonder kunstlicht lopen omdat ik niets wilde verstoren maar dat was nog niet zo makkelijk. De pas gevallen eikenbladeren waren bevroren en het leek erop alsof ik door een enorme schaal chips liep. Het knisperde dat het een lieve lust was en dat hadden de reeën ook gehoord. Die kwamen geschrokken van rechts het pad op om links diep in het bos te verdwijnen.

Een zojuist gearriveerde ransuil

Een bosuil zat te roepen en dat maakte dat de ochtend al geslaagd was en het mij niet meer uitmaakte wat er die ochtend zou gebeuren. Ongeveer een half uur later was ik op de plek, en ik zag dat het vandaag vroeg licht zou worden, er was geen wolkje aan de heldere hemel te bekennen. Fototoestel gepakt, statief met 500mm objectief klaar gezet, verwachtingsvol de hemel boven mij afspeuren en nog voordat ik er erg in had, waren ze er. Een, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, het gaat maar door. Op een gegeven moment cirkelden er acht ransen werkelijk geruisloos, boven mijn hoofd. Af en toe kwam er een bij en gingen er ook een paar de roestplaats opzoeken. Al met al waren het er een stuk of zeventien denk ik. In alle opwinding vergat ik te fotograferen. Op het laatste moment nog wat pogingen gedaan maar dat werd niets. Morgenochtend nog maar eens proberen, want dit smaakt naar meer.

Een bijzonder fenomeen, ransuilen die bij elkaar roesten van november tot februari. Hoe werkt die communicatie?

vertrektijden ransuil uit onze tuin in 2015

Want zoals dat vanmorgen ging, is op zijn zachtst gezegd bijzonder, want binnen twee a drie minuten zijn ze allemaal terug en zitten ze bij elkaar in een boom. Ze komen vrijwel gelijktijdig van alle kanten aangevlogen, zonder geluid, geen geroep zoals die bosuil dat een kilometertje of drie terug deed. Ik ken die stiptheid van ransuilen al langer van "onze" ransuil die een half jaar bij ons in de tuin heeft gebivakkeerd. Die vertrok 's-avonds stipt op dezelfde tijd en we konden hem zo precies volgen. Zijn vertrektijd verschoof dagelijks een of enkele minuten, parallel aan de zonsondergang. De marge zat altijd binnen de tien minuten. Ik vermoed dat de zonsopgang voor deze ransuilen op dezelfde manier werkt. Het is in het geheel niet wetenschappelijk onderbouwd maar je kunt de klok er op gelijkzetten, ransuilen komen en gaan in de tien minuten voor zonsopkomst of in de tien minuten na zonsondergang. Ze zien er niet alleen wijs uit, ze zijn 't ook! Handig om te weten als je eens een keer een ransuil wilt spotten.