Stonechat is de naam.

mannetje, alert op zijn zangpost.

Op 17 maart waren de roodborsttapuiten weer terug in de Oranjepolder. Elk jaar ontdek ik op vrijwel dezelfde plaatsen een paar van deze mooie zangvogeltjes. En wat mij deze keer opviel, is dat zij mij vertelden dat ze er alweer waren.

Op een afstand van een metertje of 30-40 hoorde ik de bekende alarmroepjes die alleen een roodborsttapuit heeft. De "ketsende" steentjes van de alarmroep klonken zelfs hard en dat is eigenlijk best gek want de vogel geeft hiermee aan dat er onraad is maar juist met dat geluid vestigt de vogel alle aandacht op zich. In Engeland wordt deze zanger vanwege dit typische alarmkreetje "stonechat" genoemd en dat is echt een prima naam voor hem.

Als hij stilhoudt en even uit het zicht zou blijven, zou ik van zijn aanwezigheid geen weet hebben. Dat lijkt mij een betere manier om onheil af te wenden en waarschijnlijk werkt dit alarmeren in de vogelwereld prima maar er zijn meer bedreigingen om rekening mee te houden. Ook winterkoninkjes en roodborsten laten door middel van hun alarmroepjes precies weten waar ze zitten. En zo zijn er nog veel meer die dat doen, het is een algemeen gebruik in de vogelwereld om te zeggen "hier zit ik en ik voel me niet op mijn gemak". Of deze manier altijd even effectief is, betwijfel ik dus.

vrouwtje met jong in de Orannjepolder(2019)

Soortgenoten weten bij deze alarmkreten precies hoe de vork in de steel zit, en mijden het geclaimde gebied en zoeken een stekje verderop, broedende vrouwtjes weten dat ze zich op het nest moeten drukken en onzicht-baar moeten blijven en het saaie bruine verenkleed helpt daar prima bij.

De man met zijn rode borst, witte kraag en zwarte kop, zit het liefst op een weipaaltje, draad of klein boompje. Vol in het zicht, zingen of alarmeren 't maakt hem niet uit als hij maar gezien en gehoord wordt.

En dat laatste lukte hem vanmorgen prima, blij dat hij weer terug is. Laat de stenen maar ketsen.

Wil je meer weten van deze kleine druktemaker, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/roodborsttapuit

Als de raven.



overvliegende raaf

Ik zou bijna willen zeggen dat een droom uit-gekomen is. Overvliegende en "krokkende" raven in de boswachterij Dorst. Afgelopen donderdag middag in de boswachterij was het zover, ze waren er en hoe! Overvliegend, zij aan zij vlogen ze in formatie mooie figuren door de lucht, af en toe buitelend en ze mochten elkaar duidelijk. Het is zonder twijfel een koppel dat dit bos uitge-kozen heeft om te leven en te broeden. Gezien de tijd van het jaar zouden ze al een nest gebouwd moeten hebben en ook in gebruik genomen moeten hebben. Dat is mij nu nog niet geheel duidelijk en een leuke klus voor de komende dagen. Uitzoeken waar en of ze ergens broeden.

het koppel

Als dit koppel hier niet verstoord wordt en zich definitief vestigt is dat gelijk voor het leven. Raven zijn erg plaats trouw en trouw aan elkaar. Dus dat kan wel wat moois voor de toekomst betekenen. Afgelopen jaar heb ik bij Huis Ter Heide regelmatig naar raven gezocht maar niet gevonden. Dat komt denk ik ook door de onbekendheid met het gebied. Ik kom daar sporadisch, terwijl het een super interessant gebied is met mooie bijzondere soorten. Komende maand ga ik daar zeker weer naartoe voor mooie zomergasten en voor de raaf hoef ik nu dus niet zo ver meer.

Nog maar enkele jaren geleden was het moeilijk voor te stellen dat raven de bossen van Surae als leefgebied uit zouden kiezen. Het was te kleinschalig, te druk met wandelaars, joggers, ski-stokclubs, honden, mountainbikers en noem het allemaal maar op maar niets is dus minder waar.

Ik was de laatste tijd tijdens mijn rondje Dorst al wat meer met de raven bezig want er werd af en toe een raaf gemeld door niet de minste vogelaars. Luisteren en de lucht afspeuren dus.

Naar nu blijkt leven hier in de omgeving meer raven, de bossen van Chaam, ´t Merkske, Waalwijk en Huis Ter Heide om maar eens een paar plekjes te noemen.

Ik was steeds in de veronderstelling dat raven met name in het oosten van ons land voor-kwamen. Overigens ook pas na de herintroductie van de soort sinds 1976 en dat was op de Veluwe. Daar zagen we ze afgelopen september nog en het heeft dus vele jaren geduurd eer de populatie weer een beetje op niveau was. En daar plukken wij nu de vruchten van en zitten ze met wat geluk voortaan bijna om de hoek. Ik meen dat er nu ruim 150 broedparen zijn en 1 daarvan zit mogelijk de komende jaren in Dorst.

Wil je meer weten van deze grootste kraaiachtige van ons land en Dorst, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/raaf

De schreeuw van de cetti's.

een cetti's zoals ik ook graag op de foto zou willen zetten

Afgelopen zaterdag, tijdens de watervogel-telling in de Oranjepolder, klonk achter de velden van SCO de onmiskenbare zang van de cetti's zanger. Of liever gezegd de schreeuw van de cetti's want het is een korte explosieve zang die makkelijk de 90 decibel haalt. Ik vergelijk het volume van de zang van de cetti's met de zang van de winterkoning die ook zo hard kan klinken. Het was weer even geleden dat zijn zang in de Oranjepolder klonk.

Afgelopen najaar voor het laatst en de hele winter was het stil Ik dacht nog dat de vogel de moed had opgegeven en naar een gebied was getrokken waar de kans op een ontmoeting met een soortgenoot groter was.

cetti's nestje met 4 rode eieren(foto Bram Ubbels)*

Leuk om hem hier weer te horen en ik ben benieuwd of hij dit voorjaar weer dagelijks te horen is. Leuker is om hem te zien maar die kans is uiterst klein, de vogel leeft zeer verborgen en zelfs als hij dichtbij zit te zingen zie je hem niet. Hij is de hele dag actief om het territorium af te bakenen en vliegt heen en weer in zijn territorium om indringers weg te jagen. en dan nog zie ik hem dat niet doen.

Het nest lijkt op dat van een merel, best een groot nest, met een diepe kom, voor zo'n kleintje. De eieren hoop ik ook nog een keer te zien, die zijn diep rood en kennen we bij onze van oorsprong inheemse soorten amper. Met deze wetenschap(via internet) ga ik de komende weken op pad want ik wil nu wel eens weten waar en of hij met zijn gezang een vrouwtje in zijn territorium heeft verborgen. Ik weet dat de cetti's zijn nest vlak boven de grond in dicht struikgewas maakt, braamstruiken, schietwilgen en riet zijn de plekken waar de cetti's van houdt. Eind april moet het dan gebeuren en worden de eerste eitjes gelegd en tel daar de broedtijd bij op dan komen de jongen half mei uit en zijn de ouders zeer actief met voedsel zoeken. Het moment om te zoeken en hopelijk te vinden.

Wil je meer weten van deze bijzondere schreeuwlelijk, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/cetti-s-zanger


*FEENSTRA M. 2020. Een broedgeval van Cetti’s Zanger (Cettia cetti) van nabij gevolgd en enkele aanwijzingen voor het lokaliseren van nesten. Sovon.nl/soortinformatie/cetti’s zanger

Knobbels gecrasht.

gezin knobbels afgelopen jaar in de Oranjepolder

Afgelopen week zag ik een dode knobbel-zwaan in een weiland liggen, jammer voor de vogel maar dat gebeurt nu eenmaal. Op zich is dat geen nieuws want dieren gaan ook dood. Afgelopen zondag kwamen daar nog eens twee andere dode zwanen bij en toen dacht ik, hier klopt iets niet. Vlak bij elkaar drie dode zwanen in een gebied waar niet heel erg veel zwanen leven, is toch gek.

Op de weg terug naar huis viel het kwartje, de drie dode zwanen lagen in twee weilanden vlak onder de kabels van de hoogspanningsmasten die in de Oranjepolder staan. 

Ik herinnerde mij de vroege zondagochtend van vorig jaar, toen ik door de Zonzeelse polder liep en een zwaan tegen de hoogspanningskabels zag vliegen. De zwaan vloog naar het oosten en keek recht tegen de net opkomende zon in en werd zo verblind. De zwaan stortte naar beneden en kon met veel kracht weer hoogte pakken en kwam er zo nog net goed vanaf. Een zwaan is met tien tot twaalf kilo geen snelle vogel met een vlotte vleugel-
slag het onheil op het laatste moment kan ont-

op de achtergrond knobbelzwanen in Zonzeel

wijken. Een knobbelzwaan moet hard werken om in de lucht te blijven en lekker omhoog schroeven op de thermiek zoals een buizerd dat kan, is er voor de zwaan niet bij.

Ik vermoed dat deze drie zwanen in de afgelopen paar weken in de Oranjepolder verongelukt zijn. De zwanen zijn met de extreme harde wind van de afgelopen weken tegen de draden gevlogen of zijn tegen de draden geblazen. Geen snelle manoeuvres die het onheil konden afwenden, maar de wind die het stuur over genomen had en het lot beslist had. Op zich vind ik dat geen onlogische gedachte want hier in de polder heeft de zwaan niet veel te duchten van "rovers" zoals vossen of jagers. Dus het is niet aannemelijk dat die hier de hand in hebben gehad. Het jachtseizoen is afgelopen weekend gesloten, dus in theorie had het gekund maar nogmaals, dat is niet aannemelijk.


een jong knobbeltje in de oranjepolder(2019)

Nee, naar mijn idee zit ik wel op het goede spoor en zijn het drie pechvogels geweest. Ik zag overigens ook aan het verenkleed dat het volwassen dieren waren. De jongen van afge-lopen jaar beginnen nu pas hun juveniele kleed kwijt te raken en worden deze zomer ook mooi wit. De bruine veren van de jonge vogels zijn nu nog net te zien en die hadden deze drie onfortuinlijke zwanen niet.

En dit drama zou in de nabije toekomst zomaar eens een enorm vervolg kunnen krijgen met die nieuwe windmolens en 380Kv masten in onze polder. Ik hoop het niet maar bij de gedachte hieraan word ik niet vrolijk.

Wil je meer weten van deze deftige reus, klik dan op de link;
 https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/knobbelzwaan

Wintertaling uitzwaaien?

wat een prachtbeestje

Afgelopen week zag ik, tijdens een zeer spaarzaam momentje dat de zon scheen, een wintertalinkje zitten. Wat was dat een mooie momentje, de zon én een wintertaling tegelijk zien. De kleuren schitterden en fonkelden mij tegemoet en ik dacht warempel dat het voorjaar begonnen was. Een paar uur later was ik dat gevoel alweer kwijt en bijna vergeten toen de wind aantrok en de wolken binnenschoven en alles weer "normaal" werd.

Volgens mij is die wintertaling het hier ook wel beu en popelt ook om terug naar huis te gaan. Er zijn niet zoveel eenden soorten die hier overwinteren.

zomertalingen in maart in....... de boswachterij Dorst

Behalve de wintertaling zijn het in de winter smienten en pijlstaarten en die staan nu zo'n beetje op het punt van vertrekken. Hele, hele kleine aantallen blijven hier en broeden hier ook maar het overgrote deel vertrekt. Andere eenden zoals kuif-, tafel-, krak-, slob- en wilde eenden zijn hier een heel jaar aanwezig. En deze maand is ook de maand dat de winter-taling afgelost wordt door de zomertaling.

Die zomertaling is misschien nog wel mooier dan de wintertaling maar dat komt ook wel een beetje doordat de aantallen uiterst klein zijn. Een zomertaling zien is echt niet zo makkelijk als een wintertaling waarvan je soms duizenden vogels bij elkaar op het water ziet dobberen.

De wintertaling is een eend die met name in het hoge noorden zijn thuis heeft en dat is eigenlijk best gek als je weet dat deze eenden 7 maanden van het jaar bij ons zijn en krap 5 maanden "thuis" zijn om te broeden. Is de vogel als hij dan in de 7 "wintermaanden" bij ons is, thuis of zijn ze dat in die paar broedmaanden in het noorden? In ieder geval zijn we ze straks weer een tijdje kwijt dus de komende weken nog even extra opletten en genieten van dit kleinste maar fijnste eendje.

Wil je meer weten van deze kleine wintergast, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/wintertaling

Schreeuwende reigers.

blauwe reiger nog niet in broedhouding

Het was pas half februari toen ik de eerste schermutselingen aan de overkant van Het Gat van den Ham zag. De blauwe reigers daar schreeuwden en joegen elkaar de nestbomen uit. Het zal wel om de beste plekjes zijn gegaan.

Aan de overkant zitten dicht bij elkaar in het populierenbosje ongeveer elf nesten. Even dacht ik nog dat het een aalscholverkolonie was omdat in de eerste plaats de nesten laag in de bomen, net boven het water waren gebouwd dat doen aalscholvers namelijk. En in de tweede plaats omdat op de takken van de bomen vlak bij de nesten een kleine twintig aalscholvers zaten. Ik zie die aalscholvers daar eigenlijk altijd wel op de kribben in de rivier zitten. Verwarrend allemaal want de ene keer zaten de aalscholvers in de bomen en de andere keer waren het blauwe reigers. Nu is dat, en dat wist ik niet, op zich ook weer niet vreemd omdat ze ook wel in elkaars nabijheid broeden.

een deel van de kolonie

In zo'n blauwe reigerkolonie kan ook een aalscholver of meerdere aalscholvers het nest bouwen. Maar half februari werd het toch wel duidelijk, op de nesten zaten uitsluitend blauwe reigers en ook het gedrag was duidelijk, het waren de eerste stappen om aan een nieuw broedseizoen te beginnen. Takken werden gerangschikt, concurrentie werd met veel agressie verjaagd en vrijwel de hele tijd werden de nesten door reigers bezet gehouden.

Geen enkele aalscholver hield zich hier in de buurt op die bleven op veilige afstand op de strekdam aan de rivier. Aalscholvers zijn nu ook al druk met voorbereidingen of zelfs broeden en als dat het geval was, had ik ze nu kunnen zien. We voeren met een boot dicht langs de kolonie en konden goed zien hoe het ervoor stond. Wat ik mij nu nog wel afvraag is of deze aalscholvers dezelfde beesten zijn die een paar kilometer verderop op de slaapplaats bij De Onderplaat aan de overkant van Drimmelen slapen? Dat is niet duidelijk en ik denk dat ik dat ook nooit zeker zal weten.

Wil je meer weten van de blauwe langpoot, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/blauwe-reiger

Blij dat ze weer zingen.

veldleeuwerik in de polder Lepelaar in de Biesbosch

Blij dat de leeuweriken weer zingen want dat betekent dat het voorjaar er aankomt. De boom-leeuweriken zingen sinds een week of twee in de boswachterij Dorst en de veldleeuweriken zingen weer wat langer in de Noordwaard en ook aan de kust.

Het lastige van deze beestjes is, dat ze er al wel langer zijn en soms wel de hele winter door alleen laten ze zich dan niet horen. Als ze niet zingen blijven ze ook vaak uit het zicht en zitten ze meestal op de grond
 

Her zijn beide prototype leeuwerik in gedrag en in uiterlijk en dat betekent dat ze ook met elkaar te verwarren zijn. Beide vogels hebben een korte stompe kuif en als ze allebei opzetten lijken ze sprekend op elkaar. Ook de tekening op de rug  is vrijwel hetzelfde. Allebei hebben ze een verendek met een typisch leeuwerikenpatroon van afhangende strepen. Het onderscheid wordt het makkelijkst gemaakt als je de biotoop van de afzonderlijke soorten kent en nu dan ook door de zang want die is zeer verschillend. Dus blij dat ze weer zingen.

boomleeuwerik in Dorst

 

De boomleeuweriken jodelen een beetje, het geluid lijkt een beetje op "lyu lyu lyu oedl oedl oedl" terwijl de veldleeuwerik een prachtige melodieuze heldere zang heeft die aanzwelt als de vogel omhoogklimt. Het is een zomers geluid ook al zitten we nog in maart. Het zijn geen Afrika-gangers ook al wordt dat soms gedacht. Ze gaan hooguit naar Spanje maar Frankrijk vinden ze ook goed en ik denk dat ze daarom al zo vroeg in het broedseizoen weer hier zijn. Ze hoeven maar een paar dagen te vliegen en komen dan redelijk fit bij ons aan.


de veldleeuwerik zet z'n kuif op

De veldleeuwerik is ook zo'n "luie" vogel en trekt ook niet verder dan Frankrijk. En er zijn zelfs veldleeuweriken die de hele winter, als de omstandigheden een beetje gunstig zijn, de hele winter hier blijven. In januari vlogen ze in de Kwade Hoek op Goeree rond. 

Een super nat gebied, net als de Noordwaard, en dat heeft de voorkeur terwijl de boomleeuwerik liever op de hoge droge zandgronden zit. Die zul je snel niet in de Noordwaard tegenkomen.

 

Wil je meer weten van de boomleeuwerik, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/boomleeuwerik
Wil je meer weten van de veldleeuwerik, klik dan op de link;
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/veldleeuwerik
 

Van zeldzaam naar algemeen?

pontische meeuw op de Noordzee afgelopen oktober

Ook al blijft het voor mij een hele bijzondere waarneming om een pontische meeuw te zien, en wordt de soort onder een flink deel van de vogelaars nog steeds als zeldzaam gezien, is de vogel inmiddels redelijk algemeen te noemen.

Dat de pontische meeuw zeldzaam wordt genoemd, komt denk ik vooral door de onbe-kendheid met de hele specifieke kenmerken die de vogel heeft en wordt al snel gedacht dat het om een andere soort gaat. De vrij algemene zilvermeeuw heeft er nog het meeste van weg. Vooral in de Biesbosch levert wat speurwerk wel eens een mooie pont op.

koptekening 4 x pontische meeuw 2e winter

De afgelopen maand heb ik in de Biesbosch op verschillende plekken ponten in de diverse kleden kunnen spotten. Alle kenmerken moeten voor mij kloppen en ik probeer ook elke vogel op de foto te zetten om deze foto door een validator van waarneming.nl(lees Merijn Loeve) te laten beoordelen.

En ik moet zeggen dat ik erg blij ben met de "score" van deze maand, de soort was goed gedetermineerd en ook de jaarkleden klopten. En met dat laatste ben ik erg blij want dat is dan ook het meest lastige onderdeel van de vogel herkenning.

adulte pontische meeuw afgelopen week in de Biesbosch

Neem nou alleen al de koptekening die per vogel verschillend kan zijn(zie foto R.J. van der Leij). Zonder goede meeuwengids(M.Loeve) is het lastig om de vogels te herkennen en die gids behoort alweer even tot mijn standaard uitrusting en is wat meeuwen herkennen mijn steun en toeverlaat geworden.

Zolang de vogels het volwassenkleed niet hebben bereikt(tot 5 jaar) zijn er behoorlijk wat verschillen per individu te ontdekken. Kijk alleen maar eens naar de snaveltekening hierboven en dat alleen al maakt het lastig om de soort te benoemen. Het kan dan weer wel helpen om het individu te leren herkennen. Want dat is natuurlijk ook erg leuk, heb ik nu met een andere of weer dezelfde vogel te maken?  Vooral de eindband van de staart en dan met name de buitenste pennen aan weerszijde zijn per vogel uniek en kun je vergelijken met een vingerafdruk. In de Biesbosch wordt het jaar na jaar interessanter en ook lastiger want er komen zo zoetjes aan steeds meer ponten in de winter in onze regio voor.

dit is zo'n Poolse pont(oktober 2019 Noordzee)

Amper vijf jaar geleden was het een sensatie dat een koppel zwartkopmeeuwen op het eiland van de Hardenhoek tot broeden kwam. Nu, of eigenlijk afgelopen broedseizoen, hebben maar liefst 57 zwartkop broedparen op het eiland gezeten en ik denk dat het niet heel erg lang gaat duren totdat ook de ponten dat gaan doen. Het kan hard gaan! Er zijn namelijk al broed-gevallen van ponten bekend in Polen en Duitsland, dus ze verspreiden zich van de Kaspische Zee langzaamaan naar het westen. Een kwestie van aftellen dus.

Wil je meer weten van deze hele bijzondere maar ook weer bijna gewone wintergast, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/pontische-meeuw