Steltkluten op doorreis?

steltkluten 13 juli in de Eijerwaard

Het ene jaar is het andere niet. Dat geldt dus ook zeker voor de steltkluut waarvan we de laatste jaren de aantallen wat zagen stijgen. Niet met veel maar steeds met slechts enkele koppeltjes. Vorig jaar was een uitzonderlijk goed jaar toen maar liefst 6 koppeltjes in de Eijerwaard hebben gebroed. Het is mogelijk dat door de grote droogte in Zuid Europa van afgelopen jaar de steltkluten en misschien nog wel meer vogelsoorten naar het noorden waren gekomen om hier te broeden. Zeg maar dat Noord Europa toen een soort uitvalsbasis voor waterminnende broedvogels was.

Ik begin steeds meer in deze theorie te geloven, temeer ook omdat dit jaar het aantal broedende steltkluten weer veel lager ligt. 

foeragerende steltkluut in de Eijerwaard

De noodzaak om naar het noorden te trekken was er nu niet. In de Eijerwaard bijvoorbeeld hebben dit jaar geen steltkluten gebroed maar dat kan er ook weer mee te maken hebben gehad dat het waterpeil in de Eijerwaard te hoog stond. Dat was dan weer veroorzaakt door de vele regenval van afgelopen winter en daarbij ook nog eens het hele natte voorjaar.

De enkele steltkluten die nu en dan gezien worden, kunnen doortrekkende vogels zijn die elders gebroed hebben en nu mogelijk al wegtrekken naar het zuiden. Je ziet dat bij meer vogels die, zodra ze klaar zijn met broeden, teruggaan naar de overwinter gebieden. 

Zo zijn al heel wat koekoeken vertrokken en staan de gierzwaluwen op het punt om dat ook te doen, om maar eens een paar hele bekende wegtrekkende soorten te noemen.

De steltkluten die hier vorige week even waren hadden een jonge vogel bij zich. Deze steltkluut had nog geen opvallend rode poten maar waren eerder oranje gekleurd. Verder ziet de vogel er vrijwel hetzelfde uit als een volwassen vogel. En het grijze kopje wat een jonge vogel heeft, zie je soms bij een volwassen vogel terug.

Wil je meer weten van deze vogel op stelten, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/steltkluut

Opvallende grauwe vliegenvanger?

grauwe vliegenvanger op de uitkijk

Ze zijn overwegend bruin van kleur, ze leven redelijk verborgen in het gebladerte en ze zingen amper. Ik heb het dan over de grauwe vliegenvanger. Je hoort hooguit wat gedempte roepjes en als je dat hoort kun je maar beter een tijdje stil blijven staan want heb je best weleens kans dat de grauwe vliegenvanger zich goed laat zien. Ze zijn zeer beweeglijk en vliegen vanuit een uitkijkpost steeds naar voorbijtrekkende insecten. Ze vangen een insect en vliegen weer terug naar hun tak. Wat dat betreft zijn ze behoorlijk beweeglijk en dat helpt mij om ze te ontdekken en te bekijken.

Grauwe vliegenvangers zijn hier alleen in de zomer te vinden en dan kun je ze het beste zoeken in de bosachtige gebieden met voldoende open plekken en wat lage begroeiing. 

goede grauwe vliegenvanger plek

Ze zitten dan aan de randen van die open plekken in de bomen. Wat hun jachtmethode betreft lijken ze wel een beetje op grauwe klauwieren die ook vanaf een uitkijkpost een uitval doen naar hun prooien. Ook de klauwieren houden van een ruig open landschap met stroken van struiken en bomen. Ze houden allebei van overzicht maar dat is het dan ook, qua uiterlijk hebben ze namelijk helemaal niets van elkaar weg. De grauwe vliegenvanger is vrij klein en kan op veel andere kleine brui of bruingrijze vogeltjes lijken. Opletten dus.

De grauwe vliegenvangers van afgelopen weekend waren erg druk en dat doet vermoeden dat ze jongen hebben en ze erg veel werk te verzetten hebben. De besmuikte roepjes vielen zelfs op waardoor het zelfs leek dat er veel zaten. In een vrij korte strook langs een groot open gebied ontdekte ik in totaal zes roepende grauwe vliegenvangers. Allemaal jagend achter insecten vanuit een wat hoger gelegen uitkijkpost. Ik heb ze geen jongen zien voeren maar dat wil nog niks zeggen want daar ben ik niet lang genoeg voor blijven staan. Die zouden daar best kunnen zitten want alle verdere omstandigheden voor een goede broedbiotoop kloppen.

Wil je meer weten van de stiekeme vliegenvanger, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grauwe-vliegenvanger

Zomerse wintertalingen.

een koppel zomerse wintertalingen
 10 juli 2024

Wintertalingen zijn wintergasten en zomertalingen zijn zomergasten. Zo makkelijk was het altijd maar dat verandert steeds meer. De zomertalingen trekken aan het eind van de zomer nog steeds allemaal weg maar niet alle wintertalingen trekken in het voorjaar weg. Steeds meer wintertalingen vinden het hier in de zomer ook prima en blijven hier. Dat deden ze vroeger ook wel maar de aantallen waren altijd laag en nu gaat het bijvoorbeeld om nog geen 1500 broedparen en daarbij nog een paar duizend overzomeraars.

wintertaling(m) in zomerkleed

In de Biesbosch blijven in de zomer ook enkele honderden wintertalingen overzomeren. Vorige week vrijdag zag ik op het water van de polder Ganzewei zo'n zeventig wintertalingen dobberen. En zo vind je vrijwel in elke grote waterplas van de Noordwaard wel van die kleine groepen wintertalingen. 

En in deze tijd en ook de komende maand nog is het lastig om alle eenden goed uit elkaar te houden want ze hebben dan allemaal hun eclips kleed aangetrokken en zijn ze allemaal min of meer bruin van kleur. Zowel mannetjes als vrouwtjes zien er dan een paar weken vrijwel hetzelfde uit. 

wintertaling(v) 

Het zijn soms kleine details die het geslacht verraden. Zoals de gele snavel van de mannetjes wilde eend en de meer oranje snavel met donkere bovenkant van het vrouwtje wilde eend. En zo heeft elke eendensoort wel wat onderscheidende kenmerken tijdens de rui periode.

Om een vrouwtje wintertaling in de eclipsperiode te herkennen, kun je naar de witte streep onder de staart kijken. Andere eenden hebben die streep niet en het mannetje behoud zijn groene spiegeltje en met die twee kenmerken kun je ze altijd wel juist op naam brengen en ook uit elkaar houden.

Wil je meer weten van deze kleinste eend, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/wintertaling

Jonge klauwiertjes.

een duikvlucht naar een prooi

De grauwe klauwieren hebben het dezer dagen erg druk en dat is een goed teken. Waarschijnlijk zijn de jongen geboren en die moeten gevoerd worden. Afgelopen week zag ik op verschillende plekken jagende mannetjes die zodra ze succes hadden, wegvlogen en verdwenen in de houtsingels waarin vermoedelijk hun nest verstopt zit. De grauwe klauwieren zijn razendsnel en vangen zoals ik dat kon zien vrij eenvoudig voldoende voedsel voor hun hongerige jongen. Het weer zat ook eens even mee want met al die regen vliegen maar weinig insecten waardoor ze de afgelopen dagen extra moeite moesten doen. 

Ik heb heel veel moeite moeten doen om een foto te maken van deze flitsend snelle roofvogeltjes. 

op de uitkijk

Ik zorg altijd dat ik op grote afstand blijf zodat de vogels niet in de gaten hebben dat ze bespied worden en dat is iets wat in ieder geval wel lukte. De prooien die verschalkt werden, waren niet groot en waren vooral grote insecten. Het tempo lag hoog en ik denk dat ze blij zijn als deze stressvolle periode achter de rug is.

Binnenkort laten de jongen zich ook zien en dat is een mooie moment, Die jonge klauwiertjes die onbevangen de wereld inkijken en meestal naast elkaar in een struik geduldig wachten op eten. Dat duurt maar een paar dagen en dan worden ze steeds ondernemender en moet je wat meer moeite doen om ze te vinden. Vorig jaar heb ik zo verschillende jongen kunnen gadeslaan en in die korte periode tot het vertrek naar het Zuiden is dat een mooie aanvulling op het vogels kijken. Zingen doen de meeste vogels dan niet meer en loopt het aantal waarnemingen hard terug. 

jonge grauwe klauwieren

Net als gierzwaluwen zijn deze broedvogels maar een maand of drie in ons land. Ze arriveren vanaf half mei en vanaf eind juli vertrekken de eersten alweer naar "huis". De jonge vogels hebben dus maar een korte periode om volwassen te worden want ook de kleintjes moeten die lange tocht maken. Als ze net uitgevlogen zijn duurt het maar een paar dagen tot een week totdat ze zelfstandig kunnen jagen. het zijn dus hele snelle leerlingen die in recordtijd volwassen worden. Dat is bij een merel wel even anders. Dat volwassen worden is een veel trager proces en er hangt ook minder van af. Want die blijven voor een groot deel hier.

Dit is dus de tijd om de houtsingels in het buitengebied eens goed af te speuren want de jonge klauwiertjes zijn wat minder schuw en kun je met wat extra moeite wel vinden. Het aantal neemt jaarlijks met kleine aantallen toe. Goed nieuws dus!

Wil je meer weten van dit gemaskerde rovertje, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/grauwe-klauwier

Om door een ringetje te halen.

Zilvermeeuw, tibia blauw Y6
(op 16-9-20 in Westkapelle als 2e kj geringd)

Een van de beste plekken in ons land om ringen van meeuwen af te lezen is de zeedijk van Westkapelle. Deze hotspot staat onder de ringenliefhebbers hoog aangeschreven. Het is daar een vaste prik om geringde meeuwen te vinden en je vindt daar ook nog eens meeuwen uit verschillende landen. Noorse, Poolse, Belgische en natuurlijk ook Nederlandse vogels. Veel meeuwen zitten daar aan de waterkant van de zeedijk en zijn daar ook vrij makkelijk te benaderen. Daardoor zijn ze ook nog eens goed te fotograferen en kun je de ringen ook prima aflezen.

Zilvermeeuw, tibia oranje W4
(op 11-7-22 op Neeltje Jans geringd)

Vorige week vrijdag zag ik daar verschillende ringen bij zilvermeeuwen en kleine mantelmeeuwen. Een zilvermeeuw met blauwe ring aan de tibia met code Y6 en een met een oranje ring, ook aan de tibia met code W4. Met tibia wordt het bovenbeen van de vogel bedoeld en met tarsus wordt het onderbeen bedoeld en zijn belangrijke details om te vermelden bij het desbetreffende ringproject. Deze ochtend zag ik dus aan de ringen dat het om twee verschillende ringprojecten voor dezelfde vogelsoort ging. Het kan zijn dat het een Nederlands en een Belgisch project is met elk een verschillend onderzoeksgebied of misschien heeft elk onderzoeksjaar zijn eigen kleur ring. Dat weet ik dus niet en ik weet er ook te weinig van.

kleine mantelmeeuw tibia, groen 9F

De twee geringde mantelmeeuwen die ook op de zeedijk zaten, hadden ook verschillende kleurringen met verschillende letter/cijfer combinaties. een kleine mantelmeeuw had zowel links als rechts een groene kleurring. Meestal kom je bij kleine mantelmeeuwen zwarte ringen met witte letters/cijfers, beginnend met een "J" tegen. Dat zijn dan vrijwel altijd meeuwen die in Noorwegen geringd zijn en die meeuwen noemt men dan de noorse kleine mantelmeeuw en dat is dan weer een ondersoort van de "gewone" kleine mantelmeeuw die bij ons leeft.

zilvermeeuw Y6 blauw overvliegend

De andere kleine mantelmeeuw had ook twee ringen met links de witte letter Y en rechts de witte letter N op een donkerblauwe ring. Veel ringen zijn door Nederlandse of Belgische ringers aangebracht maar dat durf ik met deze combinatie niet met zekerheid te zeggen en die informatie vond ik ook niet direct terug op de site van cr-birding. 

Ik weet nog niet waar deze groen geringde mantelmeeuw vandaan komt maar dat hoor ik vanzelf wel een keer als ik de gegevens doorgegeven heb via de website cr-birding.org. De informatie die je terugkrijgt is altijd heel compleet en geeft je een inkijkje in het leven van zo'n meeuw.

Wil je meer weten van geringde meeuwen, kijk dan eens op de site van cr-briding.org.

Jonge boomleeuweriken eten de buik rond.

 jonge boomleeuwerik met prooi

Ook voor de boomleeuweriken zit het broedseizoen er bijna op en dan worden de mannen ook stil. Alhoewel er af en toe toch nog wel een keer wat gejodel te horen is. Dit zijn de mannen die de vrouwtjes tot een tweede leg willen verleiden of nog erg gehecht zijn aan het in het voorjaar veroverde territorium en dat nog niet op willen geven. De tweede leg is zo rond eind juni en daaarna wordt het zo langzaamaan stil.

Ik zag in de duinen bij Westkapelle verschillende jonge boomleeuweriken driftig naar insecten speuren. Het verenkleed was nog niet helemaal strak op orde en her en der stak nog iets van een donsveertje tussen de verse veertjes door. Ik zag wel dat ze erg behendig waren en flitsend snel torren en spinnen tussen het helmgras uit pikten. Al scharrelend door de schrale vegetatie wisten ze toch vrij snel een maaltje samen te stellen van proteïnerijke insecten. 

28 juni in de duinen

Dat het zo makkelijk ging maakte mij wel een beetje blij want de verhalen van de supersnel afnemende biodiversiteit maakten mij al een tijdje bezorgd. Nu is het duinlandschap nog enigszins ongerept en door de beschermende maatregelen van Staatsbosbeheer krijgen veel dieren en planten een kans om te overleven. En dat zag ik dus met eigen ogen gebeuren. 

Deze boomleeuweriken van de eerste leg waren geconcentreerd en trokken zich niets van mijn aanwezigheid aan en foerageerden op amper tien meter driftig door. 

Ik bleef natuurlijk netjes op het pad van de duinovergang en had in de gaten dat op het hele vroege uur dat ik daar was ook geluk had. Als het wat later was dan waren de vogels wat verder het duingebied ingetrokken waar het een stuk rustiger was. De boomleeuweriken in de Boswachterij Dorst Zijn ook alweer even stil en daar heb ik ze de laatste tijd niet meer gehoord en ook zien is daar een stuk moeilijker. Het is dezelfde soort in een ander soort gebied en dat kan echt een groot verschil uitmaken. Komende week ga ik daar nog een keer zoeken want jonge boomleeuweriken heb daar nog niet eerder gezien.

Wil je meer weten van deze jodelaar van de Lage Landen, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/boomleeuwerik

De kleine pionier.

kleine plevier 28 juni jl.

Kleine plevieren zijn echte pioniers. Ze verschijnen overal op verse kale zandgronden vlakbij zoet water . Meestal bij wat grotere ontwikkelprojecten of natuurontwikkeling. Ik was daarom best verrast om kleine plevieren tegen te komen vlakbij de kust. De zee klotste op nog geen honderd meter tegen de dijk en net achter deze dijk liggen al vele jaren een paar plassen water. Weliswaar is dit een beschermd natuurgebied en voldoet het aan de meeste eisen die een kleine plevier stelt aan zijn leefomgeving maar of het water in de plassen zoet is weet ik niet zeker. 

schrale oever met dwergstern

Het lijkt mij dat het eerder brak water is want op de schrale schelpeneilandjes die hier liggen, broeden visdieven, kleine en grote sternen. En dat zijn echte zoutwater liefhebbers. De kleine plevieren doen ook precies wat ik van ze ken. Langs het water lopen, insectjes vangen en een beetje verbaasd rondkijken. De grote ogen met de knalgele oogring helpen daar natuurlijk ook bij. Die knalgele oogring is in deze tijd heel goed zichtbaar en dat is ook iets wat bij het broedseizoen van de kleine plevier hoort. 

Boswachterij Dorst juni 2021

Een kleine plevier heeft in de winter vrijwel geen gele oogring maar dat is voor mij lastig waar te nemen want in de winter zijn ze niet in ons land maar verblijven ze in Afrika.

De kleine plevier is een jaarlijks terugkerende bezoeker van de Boswachterij Dorst en ik zie hem daar eigenlijk elk voorjaar wel even. Meestal een week soms iets langer maar dan zijn ze ook weg. Broeden doen ze hier niet maar tijdens de trek ziet het er hier wel aantrekkelijk genoeg uit om even te pauzeren. Het gebiedje voldoet eigenlijk aan alle voorwaarden maar daar is het ook mee gezegd. In ieder geval is een ontmoeting met een kleine plevier altijd bijzonder en een stuk minder algemeen dan een ontmoeting met een bontbekplevier. 

Wil je meer weten van deze verbaasd kijkende plevier, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kleine-plevier

Een vlucht regenwulpen?

regenwulp op de zeedijk van Westkapelle

Begin mei zien we in de Willemspolder meestal de eerste doortrekkende regenwulpen voor een korte rustpauze. Ze hebben immers een tocht van vele duizenden kilometers achter de rug en ze moeten nog zo'n eind. Ze broeden namelijk in Scandinavië en noordwest Rusland en dat is een nog een aardig eindje vliegen. In de Willemspolder zit altijd een groepje van enkele tientallen tot soms dik vijftig regenwulpen. Je moet in die tijd wel opletten want ze zijn zo weer weg en ook al zijn het flinke vogels, ze vallen door hun gemêleerde bruine verenkleed niet echt op. Deze voorjaarstrek vind over een breed front over Europa plaats en dat is een hele andere route dan de najaarsroute.

opvetten langs de Zeeuwse kust op 28 juni jl.

Vanaf eind juni, en dat is erg vroeg, arriveren de eerste regenwulpen weer in ons land die aan de terugtocht naar Afrika zijn begonnen. Het zijn vogels waarvan het legsel mislukt is maar ook de eerste adulte vrouwtjes die teruggaan. In tegenstelling tot het brede front waar de vogels in het voorjaar over Europa trekken, trekken ze in deze tijd vrijwel uitsluitend langs de kust naar het zuiden. 

Wat de reden van deze totaal andere route is, is mij nog onduidelijk. Afgelopen vrijdag zag ik alweer de eerste terugtrekkende regenwulpen op de zeedijk van Westkapelle. 

de kopstreep is nog goed zichtbaar

De zomertekening van de vogels is donkerder omdat de lichte veerdelen vanaf het voorjaar steeds verder slijten. Pas in de wintergebieden ruien de regenwulpen naar het verse contrastrijke verenkleed waarbij de kopstreep weer duidelijk zichtbaar is. Ik moet zeggen dat ik die kopstreep vorige week amper zag en de vogel met name aan de korte snavel herkende. De snavel is vrij recht en buigt pas aan het eind naar beneden. Bij de gewone wulp is de snavel lang en buigt over de gehele lengte geleidelijk naar beneden. Je zou deze regenwulp best wel eens kunnen verwarren met een juveniele wulp waarbij de snavel erg op die van de regenwulp lijkt.

De aantallen regenwulpen zullen de komende weken nog wat toenemen maar ook alleen maar langs de kust. In de loop van september is die trek ook weer voorbij maar in tussentijd is het wel even opletten als je aan de kust bent want dan kun je ze zomaar tegenkomen. Nu nog vooral als eenling maar over een paar weken ook in kleine groepjes.

Wil je meer weten van deze kleine wulp, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/regenwulp

Het gaat de goede kant op met deze immigranten.

volwassen zwartkopmeeuw

De afgelopen paar jaar heeft de vogelgriep flink huisgehouden onder de meeuwen en sternen. Niet alleen aan de kust maar ook hier in het binnenland. Ik heb de mannen in witte pakken over het meeuweneiland in de Hardenhoek nog zien lopen. Vuilniszakken vol dode vogels werden opgeruimd om te voorkomen dat de nog gezonde meeuwen ook ziek zouden worden en zouden sterven. 

Bij de laatste telling op het eiland werden toch weer veel broedende meeuwen geteld, meer dan 2.500 broedparen kokmeeuwen en ook meer dan 100 broedparen zwartkopmeeuwen. Dat is weliswaar de helft van het aantal broedparen van voor de vogelgriepperiode maar voldoende om weer hoop op herstel te hebben.

zwartkopmeeuw in de Hardenhoek

De populatie kokmeeuwen kan wel tegen een stootje maar de zwartkopmeeuw is toch een wat ander verhaal. De soort is niet zo algemeen en was de laatste jaren aan een flinke opmars begonnen. Tien jaar geleden was je al blij als een zwartkopmeeuw in de Biesbosch zag en dat aantal groeide gestaag naar bijna driehonderd broedparen. Er is dus een flinke stap terug gezet maar dat is misschien ook niet zo heel erg want de overgebleven vogels zijn in ieder geval sterk en misschien zijn ze inmiddels ook beter bestand tegen de vogelgriep, maar dat is een aanname van mij en iets wat ik graag zou willen geloven.

juweeltjes in de lucht.

De kokmeeuwen lijken zich weer helemaal herstelt te hebben en de aantallen zijn weer op het niveau van voor de vogelgriep epidemie. De zwartkopmeeuwen moeten nog een paar goede jaren hebben en ook zijn die weer op het oude niveau. Het geluid van de miauwende zwartkopmeeuw klinkt weer volop in de Biesbosch en ik moet er niet aan denken dat deze immigrant hier niet meer zou zijn. 

Ik heb sowieso niet zoveel moeite met immigranten. De cetti's zanger is inmiddels ook een zeer gewaardeerde immigrant en wat te denken van de casarca, pontische- en geelpootmeeuw? Stuk voor stuk juweeltjes als je er maar voor open staat en snapt dat de wereld van ons allemaal is.

Wil je meer weten van deze meeuwenimmigrant, klik dan op de link; https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/zwartkopmeeuw