Om tureluurs te worden.

volwassen tureluur

De tureluurs zijn vrijwel klaar met hun broedseizoen. De jonge tureluurs zijn vrijwel direct als ze uit het ei zijn zelfstandig en dan duurt het nog even voordat ze ook echt op een tureluur lijken. En in deze periode wordt het ook steeds leuker om naar tureluurs te kijken. Een eerste jaars tureluur, en ik bedoel dan geen pul of donsjong maar een tureluur die net zo groot is als zijn of haar ouders maar nog net niet het volledig uitgekleurde volwassenen verenkleed heeft, is een hele uitdagende vogel.

Het is mij de afgelopen weken nu alweer twee keer overkomen dat een juveniele tureluur mij en een paar andere vogelaars op het verkeerde been heeft gezet. 

minder scherp getekende juveniele tureluur 
met meer gele dan oranje poten.

De vogelaars waarmee ik een hele leuke discussie had over deze vogel weten echt wel waar ze over praten. De twijfel sloeg toe omdat het verenkleed in deze periode sterk afwijkt van het volwassenen kleed en dat kleed heb je niet direct op het netvlies. Het postuur, silhouet en pootkleur zijn van een tureluur, alhoewel de pootkleur meer geelkleurig is dan de fel oranje gekleurde poten van een volwassen vogel.

Het verenkleed is van de eerstejaars tureluur op de rug veel vlekkerig getekend, ook de snavelbasis is doffer gekleurd en dan ook nog eens de meer gele dan oranje poten zetten mij op het verkeerde been. Maar wat is het dan? 

De kleine geelpootruiter was een goede kandidaat en met het verkeerde licht waar ik op 3 juni de vogel in de Eijerwaard in de Biesbosch zag lopen was dat voor mij geen verkeerde optie. temeer ook omdat ik die vogel afgelopen jaar op deze exacte plek ook had gezien. 

tureluur en bonte strandloper(r)

Hulp van een andere vogelaar bood nog geen uitkomst. Afgelopen zaterdag was daar dus weer zo'n exemplaar en ook nu zag de vogel er als een veelbelovende kleine geelpoot uit. Maar door mijn ervaring met zo'n vogel op 3 juni jl deed mij dat toch snel voor een tureluur te kiezen. 

De collega vogelaars waren niet snel te overtuigen en ook nu werd een hulplintje uitgegooid en kwam gelukkig snel uitsluitsel met een goede uitleg. Als het licht niet optimaal is, de afstand groot is, wordt het er allemaal niet makkelijker op. De andere dag hebben we nog even nagepraat en de boeken er op nageslagen en werd zo een mysterie opgelost. Om tureluurs van te worden.

Wil je meer weten van deze oer Hollandse weidevogel, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/tureluur

De dansende nachtzwaluw.

nachtzwaluw 17 juni jl.

Om eerlijk te zijn, is het spotten van een nachtzwaluw voor mij een van de spannendste ondernemingen. Ik ga elk jaar wel een paar keer laat in de avond tot aan het begin van de nacht naar het bos om naar nachtzwaluwen te luisteren. Het is niet altijd succes verzekerd en soms kun je weleens pech hebben en zingen ze niet. In de boswachterij zijn een paar plekken waar de nachtzwaluwen broeden en je moet het maar net weten waar dat is. Jaren geleden ontdekte ik bij toeval zo'n plek omdat ik door een groep schotse hooglanders gedwongen werd van het pad af te gaan en dwars door een kapvlakte moest lopen. 

bosrand waar de nachtzwaluwen zitten

Plotseling vloog vlak voor mijn voeten een nachtzwaluw op die waarschijnlijk daar zat te broeden. Ik ben toen een paar dagen later 's-avonds teruggegaan en jawel, het mannetje zat volop te zingen en toen hoorde ik verderop nog een paar nachtzwaluwen zingen. Die plek is toen jaarlijks mijn vaste plek geworden om naar ze te luisteren en af en toe ook om ze te zien.

De plek waar ik vorige week was, is helemaal aan de andere kant van het bos. Ook een prima plek waar meerdere nachtzwaluwen broeden. Het was een van de eerste geschikte avonden van dit jaar met weinig wind en een aangename temperatuur en wat best bijzonder was, het was droog! Vrijwel direct toen de schemer in begon te vallen, begon de eerste nachtzwaluw te zingen. Ik hoorde hem een meter of honderd van mij vandaan zingen en ben ik die richting uitgelopen.

laag overvliegende nachtzwaluw

Heel bijzonder en dat is mij maar een paar keer eerder gebeurd, is dat de nachtzwaluw naar mij toe vloog en op amper twee meter boven mij een paar rondjes vloog. Dat herhaalde hij nog een keer of vier en dat maakte de avond magisch. Ze zijn erg nieuwsgierig en willen weten wat er in hun territorium gebeurd. Je kon de lange smalle vleugels met de witte vleugelvlek tijdens zijn ongelooflijk wendbare vlucht heel goed zien. Het lijkt wel alsof de vogel door de lucht danst.

Hij beweegt zijn vleugels tijdens de vlucht recht omhoog zodat de vleugelpunten elkaar bijna raken. Dat zie je bijvoorbeeld bij kauwen en kraaien helemaal niet. De nachtzwaluw klapt ook met zijn vleugels tegen elkaar wat een beetje op handenklappen lijkt. Dat doet hij tijdens zijn zang en maakt het echt een bijzonder geluid.

Wil je meer weten van deze wendbare schim, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/nachtzwaluw

Zwaluw op het menu.

koppel boomvalken, Merkske juni 2022

Het voorjaar is niet top en dat is een understatement. Maanden en maanden is het aan de natte en frisse kant. En daarmee is het aantal libellen en vlinders ook maar karig. Je ziet maar amper een koolwitje vliegen en ook voor libellen moet je moeite doen. En die libel is een belangrijke voedselbron van de boomvalk. De boomvalken zijn gelukkig niet voor een gat te vangen en kunnen toch wel aan voedsel komen alleen kost ze dat we wat meer moeite. Het is amper voor te stellen maar een boomvalk lust ook wel een zwaluw en moet die dus in de vlucht vangen. Ook andere vliegende vogels moeten er soms aan geloven.

boomvalk jaagt op een zwaluw

Een vliegende zwaluw in de vlucht volgen is al een hele klus laat staan dat je er een achterna moet zitten en moet vangen. Er zijn maar weinig vogels die daartoe in staat zijn maar de boomvalk is er een die dat dus gewoon kan. Hij lust wel een gierzwaluw en het is een topprestatie om een gierzwaluw in de vlucht te pakken. Vorige week zaterdag zag een boomvalk achter een zwaluw aanjagen en dat ging zo snel dat ik de afloop van de jachtvlucht niet heb kunnen waarnemen.

De boomvalk is gespecialiseerd in libellen, zwaluwen en andere kleine vliegende vogels, de torenvalk is weer gespecialiseerd in muizen en een slechtvalk is weer gespecialiseerd in iets grotere prooien en slaat zomaar een houtduif uit de lucht. 

Alle valken zijn echte specialisten en hebben op hun gebied of specialisme ongekende talenten ontwikkeld om in leven te blijven. Ik vind valken roofvogels van de buitencategorie. Heel anders dan de "grote" roofvogels die daar weer wat makkelijker inzitten. Die nemen soms wel eens genoegen met een kadaver oftewel een makkelijke snack. De kwaliteit van de snack doet er dan niet eens zo toe. Met name buizerds zijn niet zo kieskeurig en eten ook dode dieren die langs de snelweg liggen. Maar ook een zeearend laat een dode brasem niet liggen en eet het dode dier gewoon op.

De boomvalk houdt het bij alles wat vliegt en klein is, hij gaat voor dagvers voedsel. Een libel bijvoorbeeld wordt in de vlucht van de vleugeltjes ontdaan en opgegeten.

Wil je meer weten over deze luchtacrobaat, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/boomvalk

Ode aan de nachtegaal?

zingende nachtegaal in de hele vroege ochtend

Nachtegalen kunnen prachtig zingen maar ze doen dat net als spotvogels en bosrietzangers maar kort als je dat vergelijkt met bij voorbeeld rietzangers. En dat is echt jammer want het zijn alle drie fantastische zangers met ieder hun eigen zeer herkenbare lied. De nachtegaal heeft een harde heldere zang met korte herhalingen van glasheldere klanken zoals een zanglijster dat ook doet. Alleen vind ik dat de zanglijster wat scheller klinkt. Wat opvalt is dat die superzangers ook 's-nachts ook goed te horen zijn. Vooral de nachtegaal, de naam zegt het al, gaat in het begin van zijn broedseizoen dag en nacht door. De spotvogel is 's-nachts stil maar de bosrietzanger zingt 's-nachts ook.

duinen van Goeree mei 2023

In het begin van het seizoen als de nachtegalen terugkomen let ik altijd goed op want dan kunnen ze overal en nergens neerploffen en kun je hun zang al vroeg op onverwachte plekken horen. In de Oranjepolder, langs de Donge bij Raamsdonk, de Overdiepse polder bij Waspik om maar eens een paar plekken te noemen waar ik ze de afgelopen jaren wel eens heb gehoord. Meestal trekken ze na een paar dagen weer door en zoeken ze de definitieve broedgebieden op in bijvoorbeeld de Biesbosch.

Als je bijvoorbeeld bij het Buitenkooigat naast de Noorderplaat in de piektijd van het broedseizoen komt dan kun je in een relatief klein gebied tussen de tien en vijftien nachtegalen horen zingen. Je moet daar dan wel voor het eerste daglicht zijn en naarmate het later wordt neemt de zangpiek af. 

In alle vroegte als het nog schemert, klinkt de zang van de nachtegaal magisch. Veel vogels kunnen prachtig zingen maar er zijn dus soorten die daar net iets bovenuitzingen en daar is de nachtegaal er een van. Horen doe ik ze dus wel maar zien is vaak een ander verhaal. Ze zijn redelijk schuw en van nature zitten ze ook net iets te diep in een struik en laten ze zich maar lastig zien. 

Heel af en toe hebben ze er echt zin in en gaan bovenin een struik zitten maar zoals gezegd zijn dat schaarse momenten. Tsja en dan valt het jammer genoeg een beetje tegen. De vogel is bruin van boven grijs van voren. Geen prachtig verenkleed in de meest mooie kleuren zoals je eigenlijk bij die prachtige zang zou verwachten. Nee, dat valt dan tegen en is de nachtegaal een kbv-tje oftewel een klein bruin vogeltje.

Wil je meer weten van de Luciano Pavarotti van de vogelwereld, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/nachtegaal

Koereigers komen slapen en eten.

3 juni Deenenplaatweg

De laatste jaren arriveren tegen de zomer de koereigers in de Biesbosch. Ruim een maand geleden werd de eerste al gesignaleerd en daar bleef het dan ook weer even bij. Nu alweer twee weken geleden waren het er al vier en dat aantal gaat de komende tijd nog wel wat toenemen. Het was ooit een bijzonderheid in Nederland en in de Biesbosch al helemaal. Maar ze hebben de Biesbosch ook ontdekt en vorig jaar in het najaar zo rond september, werd door veel koereigers de Biesbosch uitgekozen om te slapen. Dat aantal koereigers op de slaapplaats in Jantjespolder liep toen op naar maar liefst dik zeventig vogels.

Niet veel later trokken de meeste vogels vrijwel tegelijkertijd weg naar het Zuiden. 

slaapplaats 11 september 2023

De vogels overwinteren in Afrika en er zijn zelfs al enkele exemplaren die bijvoorbeeld in Italië de winter doorbrengen. In Nederland broeden slechts enkele koppels dus is het nog steeds een bijzondere vogel om te zien. Wij zijn dus best verwend met de vogels die de Biesbosch hebben gekozen als foerageergebied en slaapplaats. De laatste paar jaar hoef je niet echt moeite te doen om er een te zien.

Heel veel jaar geleden was ik al heel blij als er een zag tijdens een van onze vakanties in Afrika. En daar zag je dan niet alleen koereigers maar bijvoorbeeld ook westelijke en oostelijke rifreigers, zwarte reigers, witwangreiger en reuzenreigers. 

Ik denk dat in die tijd de koereiger nog niet in Nederland voorkwam en dat hebben we nu dus te danken aan de opwarming van de aarde. Tenminste daar ga ik nu even vanuit en zal het vaker voorkomen dat zuidelijke soorten naar hier komen. Leuk voor de vogelaars alleen is de reden dat we ze hier zien niet zo mooi.

Twee weken geleden zaten dus vier koereigers in een veld met koeien aan de Deenenplaat. Precies zoals het hoort want de koereiger is gespecialiseerd in het vangen van insecten die door de grazende koeien opgestoten worden. Wat dat betreft doen ze dat wel slim, je loopt gewoon mee en let op wat er opvliegt en vangt die beestjes gewoon. De koeien vinden het allemaal best en trekken zich helemaal niets aan van deze witte reigertjes.

Als je meer wilt weten van dit zuid Europese broedvogeltje, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/koereiger

De tweede ronde.

vrijdag 7 juni Vijf Ambachten

Afgelopen vrijdagochtend tijdens de broedvogel- inventarisatie in de Biesbosch in de Noorderplaat om precies te zijn zongen de eerste blauwborsten weer voor de tweede ronde. Ze beginnen begin maart aan de eerste broedronde en dan zingen de mannen uit volle borst. En naarmate dat broedproces verder vordert, zwijgen de mannen en zo blijft dat dan een dikke maand. Rond deze tijd beginnen de eerste mannen weer te zingen en dat worden de komende weken zingen ze bijna allemaal weer. 

De eerste broedronde is klaar de jongen vliegen rond en proberen straks zelf hun kostje bij elkaar te scharrelen. Een spannende tijd want er loert overal gevaar. Bijvoorbeeld in de Noorderplaat, een rietpolder iets verderop, schuilt het gevaar in de verschillende bruine kiekendieven die daar ook broeden en leven. 

Deze zingt voor de eerste ronde

Daarbij moet je het gevaar van een reiger of roerdomp ook niet te onderschatten want die deinzen er ook niet voor terug om een jonge vogel in een keer door te slikken. Zelfs een jonge canadese gans wordt door een blauwe reiger met gemak in een keer doorgeslikt. Die tweede ronde is dan weer een uitkomst en zorgt ervoor dat nog wat extra blauwborsten het bestand aanvullen in een tijd dat ook de rovers hun jongen moeten voeren. Voor de blauwborst is deze tijd de tweede keer dat er gebroed gaat worden terwijl de kleine karekiet nu pas op de piek van de eerste rond is aanbeland.

Ik moest daar vrijdag aan denken omdat het aantal zingende kleine karekieten in de Vijf Ambachten enorm was. 

Bijna dertig kleine karekieten deden daar in alle vroegte hun uiterste best om gehoord te worden. De territoria zijn daar niet groot en je ziet daar eigenlijk geen onderlinge strijd om een paar vierkante meter. Ze accepteren elkaar en gunnen elkaar de ruimte. Tenminste zo komt dat mij over. De koekoeken hadden het die ochtend ook druk want die krijgen met deze twee broedperiode nog een laatste kans om ergens een ei in een nest te droppen.

Tijdens de eerst broedronde zingen in deze polder ongeveer tien tot twaalf blauwborsten en afgelopen vrijdag drie maar dat kunnen er nog wel een paar meer worden. Door de enorme hoeveelheid muggen die door het vochtige weer van de afgelopen tijd rondvliegen en door goed beheer van deze gebieden kan de soort zich hier in ieder geval goed handhaven maar een tweede ronde is ook dit jaar weer onmisbaar.

Wil je meer weten van deze tropische vogel van de lage landen, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/blauwborst

De casarca´s komen eraan!

juveniele casarca)of roestgans'

Vorige maand zag ik mijn eerste casarca van het seizoen. Een echte zomergast die zo rond deze tijd weer in ons land te zien is. Een echte zomervogel die vanuit oost Europa naar hier komt om de zomer door te brengen. 

Ik zag aan de kleur van de kop dat het een juveniele vogel was, de kop was bijna helemaal wit terwijl die van bijvoorbeeld het vrouwtje veel minder wits is en zelfs bovenop de kop wat grijsbruin kleurt ook de witte oogring is nog niet zichtbaar. Het zou een jong vrouwtje kunnen zijn want een mannetje heeft een zwarte halsring en ook die ontbreekt bij deze vogel. Nu weet ik niet goed of juveniele mannetjes al een zwarte halsring hebben of dat die pas na een jaar of meer bij het adulte kleed ontstaat.

opvallende witte kop zonder tekening

In ieder geval een mooie vroege waarneming van deze vogel waarvan wordt gezegd dat de meeste vogels afkomstig zijn uit collecties en dus uitgezette of ontsnapte exemplaren zijn. Slechts een klein deel komt via Duitsland naar ons land en het is mogelijk dat die vogels weer kruisen. Zo ontstaat een populatie die dus inheems wordt genoemd. Enkele tientallen broedparen zorgen voor de basis van de Nederlandse langzaam groeiende populatie. 

Er gaan overigens stemmen op om de soort te `degraderen` naar de kwalificatie `exoot` net als de nijlgans en canadese gans. Die twee zijn ook met mensenhulp in Nederland terecht gekomen. 

adulte vrouw casarca(dec 2018)

Neemt niet weg dat deze mogelijke toekomstige exoot een prachtige aanvulling is op ons waterwild. De wat grotere aantallen casarca´s komen pas deze maand naar ons land, dus deze vroege waarneming is echt vroeg als je weet dat in mei gemiddeld amper 4 casarca´s per dag gezien worden. Dat gaat vanaf juni langzaamaan oplopen van 150 naar dik 700 vogels en slechts enkele casarca´s overwinteren in ons land.

 

De casarca is trouwens een nauw familielid van de bergeend en beiden zijn geen echte eend maar ook geen echte gans. Ze zitten daar tussenin en worden tot de familie van de halfganzen gerekend, prima maakt mij niet uit, het zijn in ieder geval twee van de mooiste watervogels die we hier hebben.

Wil je meer weten van deze oranje eend of gans, klink dan op de link:

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/casarca

Ook dit jaar raven in Dorst.

opvliegende raaf 23 mei jl.

De raven in Dorst hebben zich in de Boswachterij definitief gevestigd. Dat kunnen we nu gerust stellen want inmiddels vijf jaar op rij wordt daar door de raven succesvol gebroed. Vorige week hoorde ik het geluid van de roepende raven, naarmate ik dieper het bos inliep, steeds harder worden. Ze zaten vlakbij en trokken zich niets van mijn aanwezigheid aan. Ik kon de twee, naar mijn idee juveniele vogels, prima bekijken en ze waren nog een beetje aan de kleine kant maar alle typische raven kenmerken waren goed zichtbaar. 

Typisch ravensilhouet

De enorme snavel met de pluizige veren bovenop bij de snavelbasis waren nog niet zichtbaar en dat is kenmerkend voor een volwassen raaf. Deze vogels leken nu nog iets teveel op een zwarte kraai en als ze niet roepen zou je je daar dus in kunnen vergissen. Gelukkig hielden ze hun snavel niet en riepen veelvuldig.

In 2020 het eerste broedsucces met een jonge uitgevlogen raaf, de jaren daarna ook steeds succesvol met 2023 als hoogtepunt met vier uitgevlogen jongen en dit jaar, het vijfde broedseizoen, dus met twee juvenielen. Alles bij elkaar zijn in de Boswachterij Dorst tussen de twintig en en vijfentwintig jonge raven uitgevlogen. 

roepende raaf

Een serieus aantal wat ook gelijk de vraag oproept of de populatie door deze aanwas niet verder uitgebreid is? Er is ruimte genoeg voor een tweede broedpaar maar zover is het bij mijn weten nog niet gekomen. Alhoewel ik ook niet overal in de Boswachterij kom en het kan dus best dat in de een of andere uithoek van het bos een tweede koppel huist.

Maar wat ook bekend is van raven is dat jonge vogels echte zwervers zijn. Aan het eind van de zomer trekken jonge vogels weg uit het gebied waar ze geboren zijn om in groepen in een groot gebied rond te trekken. Zo vinden ze nieuwe geschikte broedgebieden en kan de soort zich verder over Nederland verspreiden. Ik kom ze hier in de regio ook op meer plekken tegen, dus het gaat langzaamaan steeds beter met de raaf. 

Wil je meer weten van deze aanwinst voor het bos in Dorst, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/raaf

Schuift de fluiter op?

Fluiter vorige week

Fluiters komen in de westelijke helft van ons land amper voor. Ze leven voornamelijk in de oostelijke helft van ons land en dus niet in onze omgeving. Je moet ze zoeken ten oosten van de lijn Tilburg-Assen. En dan nog is het een lastige soort om te vinden want er zijn er niet zoveel die in ons land broeden. Je kunt in ons land hooguit een paar duizend broedparen vinden. Hij lijkt een klein beetje op de tjiftjaf en om je een idee te geven, daar zijn er een kleine half miljoen van in ons land.

De fluiter van afgelopen week is hier inmiddels alweer vertrokken, naar ik vermoed naar zijn broedgebied gegaan.

fluiter 5 mei 2023

Dat ik hem zag is een gelukje want hij was zoals ik al schreef vermoedelijk op weg naar het oosten van het land. Ze kunnen tot half mei hier nog aankomen en beginnen gelijk met zingen en zo viel hij ook op. Als je stil bent en je laat je door het geluid van de vogelzang leiden, kom je uiteindelijk wel bij de boom of bomen uit waar hij zit. Zo vond ik hem en het was een druk baasje want hij vloog na een of twee strofes naar de volgende boom en ik daar achteraan. Zo schoven we langzaam door het bos net zolang totdat ik hem goed op de foto kon zetten. Want dat is voor mij wel een voorwaarde, er moet wel een "bewijsplaatje" gemaakt worden.

fluiter met hangende vleugels

Ik heb het idee dat de fluiters de laatste paar jaar wat meer naar het westen opschuiven. Ik zag deze fluiter al aardig westwaarts maar een paar weken gelden heeft een fluiter een weekje in de Biesbosch doorgebracht. Dit is al helemaal geen fluiter gebied en deze vogel is dan ook na dat weekje doorgetrokken naar de gebieden waar hij van oorsprong thuishoort. 

Wat mij opviel aan de vogel waren de lange vleugels, met name de handpennen staken ver uit tot wel halverwege de staartveren. Ik ken dat wel van de spotvogel en fitis maar ik heb de indruk dat de vleugels van de fluiter nog niet iets langer zijn. Hij laat zijn vleugels ook wat hangen net zoals een koekoek dat doet. 

Wil je meer weten van deze langzaam oprukkende zanger, klik dan op de link;

https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/fluiter